Gustav Hartmann

Gustav Andreas Theodor Hartmann (ur. 4 czerwca 1859 w Magdeburgu, zm. 23 grudnia 1938) – niemiecki woźnica i właściciel przedsiębiorstwa przewozowego, który w 1928 r. odbył podróż dorożką z Berlina do Paryża.

Gustav Hartmann

Data i miejsce urodzenia	4 czerwca 1859 Magdeburg
Data śmierci	23 grudnia 1938
Zawód, zajęcie	woźnica

Życiorys

Pomnik Gustava Hartmanna, Berlin

Urodził się 4 czerwca 1859 r.^[1] w Magdeburgu, jako syn woźnicy. Początkowo uczył się zawodu piekarza, a następnie przeniósł się do Berlina, gdzie prowadził sklep spożywczy^[2]. Woźnicą został za sprawą spadku po teściu^[3]. 1 kwietnia 1885 r. założył przedsiębiorstwo przewozowe w Wannsee, w którym sam również powoził. Dzięki swoim staraniom powiększył firmę, która dysponowała kilkoma dorożkami. W 1900 r. zbudował dom ze stajnią i wozownią^[2]. Dla wielu był wzorem do naśladowania pod względem punktualności, niezawodności i wytrzymałości, dlatego zyskał pseudonim Żelazny Gustaw^[4].

2 kwietnia 1928 r. wyjechał dorożką z Berlina w trasę do Paryża i z powrotem, pokonując ponad 2000 km^[5][6]. Po dwóch miesiącach, 4 czerwca, wjechał triumfalnie do Paryża, gdzie przy stacji metra Porte de Pantin powitała go brama udekorowana kwiatami oraz paryscy dorożkarze. Fotografie z tego wydarzenia publikowane były w wielu krajach. Witający Hartmanna tłum wniósł go do hotelu na rękach. Sam Hartmann porównał swoją wyprawę do samotnego lotu Charlesa Lindbergha przez Ocean Atlantycki^[7]. Wkrótce potem ruszył w podróż powrotną i 12 września 1928 r. wrócił do Berlina witany przez tłum zgromadzony przy Bramie Brandenburskiej^[2].

Hartmann stronił od polityki, angażował się natomiast w ruch przyjaźni niemiecko-francuskiej^[2], dlatego swój rajd zorganizował jako upamiętnienie porozumienia między Niemcami i Francją dziesięć lat od zakończenia I wojny światowej a także jako kampanię przeciwko upadkowi transportu konnego w obliczu dynamicznie rozwijającej się motoryzacji^[7][8][9]. Wyprawę zaczął planować rok wcześniej^[2] zainspirowany spotkaniem Rachel Dorange, która przyjechała z Paryża do Berlina wierzchem^[10].

Zmarł 23 grudnia 1938 r. i został pochowany na Friedhof Wannsee I^[1].

Upamiętnienie

W 1938 r. postać Gustava Hartmanna upamiętnił Hans Fallada w książce Żelazny Gustaw: Kronika berlińskiej rodziny, tworząc postać Gustava Hackendahla^[3].

W 1958 r. George Hurdalek zekranizował książkę^[11], a w 1979 r. Gustav Knuth nakręcił na jej podstawie serial telewizyjny Der eiserne Gustav^[6][12].

20 czerwca 2000 r. odsłonięto pomnik Hartmanna przy Potsdamer Straße i Potsdamer Brücke w dzielnicy Berlin-Tiergarten^[2][4].