Murena olbrzymia

Murena olbrzymia (Gymnothorax javanicus^[3]) – gatunek morskiej ryby węgorzokształtnej z rodziny murenowatych (Muraenidae).

Murena olbrzymia

Gymnothorax javanicus
Bleeker, 1859[1]
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	węgorzokształtne
Rodzina	murenowate
Rodzaj	Gymnothorax
Gatunek	murena olbrzymia
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Murena olbrzymia sfilmowana w Morzu Czerwonym w Egipcie

Murena olbrzymia pokazująca szczęki

Występowanie – biotop i odżywianie

Gatunek ten jest szeroko rozpowszechniony w litoralu Indo-Pacyfiku^[1][4]. Jego występowanie wielokrotnie odnotowywano w regionach od wschodniego wybrzeża Afryki z Morzem Czerwonym włącznie aż do archipelagu hawajskiego i wyspy Pitcairn w Polinezji^[1]. Gatunek bentosowy, zamieszkuje laguny i zewnętrzne stoki raf koralowych^[4], do głębokości 50 metrów^[1][3]. Murena olbrzymia, podobnie jak pozostałe murenowate, jest drapieżnikiem nocnym, przez co w dzień pozostaje nieaktywna, kryjąc się w szczelinach rafowych^[4]. Polując nocą, żywi się głównie mniejszymi rybami, a także innymi gatunkami murenowatych, rzadziej głowonogami, mięczakami i skorupiakami^[4]. Istnieją również udokumentowane naukowo przypadki mutualizmu w zdobywaniu pożywienia: wspólnego, zorganizowanego polowania osobników tego gatunku wspólnie z innymi rybami z gatunku Plectropomus pessuliferus^[1], który „zapraszał do polowania”, intensywnie potrząsając głową na boki^[5]. Jest to jedyny znany wśród ryb (i jeden z niewielu znanych wśród innych zwierząt) przypadek intencjonalnego łączenia się osobników różnych gatunków w grupy w celu wspólnego polowania, w trakcie którego osobniki w nim uczestniczące wymieniają między sobą sygnały umożliwiające koordynację działań i dzielą się rolami^[5].

Opis morfologiczny

Dorasta do długości około 240 centymetrów^[3], chociaż notowano okazy dorastające do 300 centymetrów^[1][4]. Gatunek w fazie dojrzałości osiąga masę do 30 kilogramów^[1][4], co czyni go największym wśród wszystkich murenowatych^[3][4]. Ubarwienie ciała poszczególnych osobników zależy od ich dojrzałości. Młode osobniki mają barwę żółtobrązową, pokrytą dużymi plamami w odcieniach barwy brązowej^[1][3]. Wraz z dojrzałością osobnika, skóra przyjmuje charakter „lamparci”, spowodowany małymi czarnymi plamkami w różnych odcieniach^[3][4]. Z tyłu głowy pojawiają się pojedyncze niesymetryczne czarne plamy z każdej ze stron głowy widoczne przy otwartych skrzelach^[1][3]. Płetwa grzbietowa osobników rozciąga się na długości całego ciała, poczynając od tylnej części głowy, a kończąc na połączeniu z płetwą ogonową; gatunek ten nie ma ani płetwy piersiowej, ani brzusznej^[4].

Rozmnażanie

Zagadnienia dotyczące rozmnażania się owego gatunku muren nie są do końca poznane^[6]. Do rozrodu dochodzi wśród nich tylko raz na cały okres ich życia, po nim giną^[4]. Osobniki tego gatunku mogą być dichogamiczne lub równocześnie hermafrodytyczne^[4][6]. Mureny, aby dokonać rozrodu, pod koniec życia przemierzają w tym celu około 7200 kilometrów (około 4000 mil morskich), co trwa według szacunków około siedmiu miesięcy^[4]. W czasie zalotów dwa lub więcej osobników przeciwnych płciowo oplata się nawzajem, ostatecznie samica składa ikrę pelagiczną w liczbie około 10 tysięcy sztuk, która swobodnie dryfuje w oceanie^[4]. Ze złożonej ikry wylęgają się leptocefalne larwy muren, które osiągają dojrzałość po dwóch, trzech latach^[6][4].