Hamburg Süd

Hamburg Süd (Hamburg-Südamerikanische Dampfschifffahrts-Gesellschaft^[a], HSDG) – niemieckie oceaniczne przedsiębiorstwo żeglugowe z siedzibą w Hamburgu, prowadzące transport kontenerowy.

Hamburg Süd

Kontenerowiec „Cap San Lazaro” (2020)
Państwo	Niemcy
Siedziba	Hamburg
Data założenia	4 listopada 1871
Udziałowcy	A.P. Møller-Mærsk (100%)
brak współrzędnych
Strona internetowa

Plakat reklamowy z okresu międzywojennego, przedstawiający statek „Cap Polonio”(inne języki)

Założone w 1871 roku, specjalizowało się pierwotnie w przewozach pasażerskich między Hamburgiem a Ameryką Południową. W 2017 roku przejęte zostało przez duńskie przedsiębiorstwo logistyczne A.P. Møller-Mærsk (Maersk). Wkrótce zapoczątkowano integrację działalności przedsiębiorstwa ze spółką macierzystą, a w styczniu 2023 roku zapowiedziano stopniową likwidację marki Hamburg Süd i zastąpienie jej marką Maersk^[b].

W 2023 roku w skład floty Hamburg Süd wchodziły 132 kontenerowce o łącznej pojemności 646 500 TEU.

Historia

Początki

Spółka została założona 4 listopada 1871 roku przez grupę jedenastu inwestorów, głównie kupców i bankierów, w celu ustanowienia regularnych połączeń morskich między Hamburgiem a Brazylią, Argentyną i Urugwajem. Głównym inicjatorem przedsięwzięcia oraz największym udziałowcem (25% akcji) był August Bolten(inne języki), makler morski i właściciel trzech statków parowych, które przekazał spółce. Przedsiębiorstwo powstało w okresie gwałtownej industrializacji i rozkwitu gospodarczego Niemiec, który towarzyszył proklamacji Cesarstwa Niemieckiego, wieńczącej zjednoczenie tego kraju^[1].

Liczba statków operowanych przez Hamburg Süd wzrosła z 3 w 1871 roku, do 9 w 1880 roku, 34 w 1900 roku i 43 w 1910 roku^[1]. Pierwsze statki żeglowały przez Lizbonę, do brazylijskich portów w stanie Bahia, Rio de Janeiro i Santos; wkrótce dalej do portów nad estuarium La Platy^[1][2] (Montevideo i Buenos Aires^[3]). Podróż trwała sześć lub więcej tygodni^[4]. Dużą część pasażerów podróżujących do Ameryki Południowej stanowili pracownicy sezonowi szukający zatrudnienia w tamtejszych gospodarstwach rolnych oraz emigranci, pochodzący z wielu zakątków Europy, w tym z Hiszpanii, Portugalii, Włoch, Polski oraz Rosji^[5]. W 1896 roku, wkrótce po zniesieniu przez rząd niemiecki zakazu rekrutacji do pracy za granicą^[c], Hamburg Süd powołał we współpracy z Norddeutscher Lloyd spółkę Hanseatische Kolonisations-Gesellschaft(inne języki), która zachęcała Niemców do osadnictwa w brazylijskim stanie Santa Catarina, w obrębie tzw. kolonii Hansa(inne języki)^[5]. W przeciwnym kierunku statki zabierały głównie towary, w szczególności kawę, zboże i wołowinę^[1].

W 1900 roku uruchomione zostało ekspresowe, bezpośrednie połączenie do portów nad La Platą, a wkrótce także połączenia z Hamburga do Nowego Jorku (we współpracy z HAPAG), oraz z Nowego Jorku do Brazylii^[2].

W 1914 roku, w przededniu I wojny światowej, Hamburg Süd był w posiadaniu 57 statków o łącznym tonażu 329 877 RT^[1]. Po zakończeniu działań wojennych przedsiębiorstwo pozbawiono całej floty, która przekazana została państwom ententy w ramach reparacji wojennych^[2].

Okres międzywojenny

Powojenna odbudowa rozpoczęła się od trzech szkunerów towarowych oraz odkupionego w 1921 roku od Brytyjczyków parowego transatlantyku „Cap Polonio”(inne języki), który został zbudowany dla Hamburg Süd tuż przed wybuchem wojny. W okresie międzywojennym na popularności zyskały rejsy wycieczkowe na pokładzie luksusowych statków pasażerskich. Trzon floty Hamburg Süd stanowiły w tym okresie, obok „Cap Polonio”, statki typu Monte(inne języki) zbudowane w latach 1924–1931 („Monte Sarmiento”(inne języki), „Monte Olivia”, „Monte Cervantes”(inne języki), „Monte Pascoal”(inne języki), „Monte Rosa”) oraz „Cap Arcona” (1927)^[2][4]. Czas podróży z Europy do Ameryki Południowej skrócił się do kilkunastu dni^[4].

Przedsiębiorstwo doświadczyło trudności finansowych w związku z wielkim kryzysem przełomu lat 20. i 30. XX wieku, w następstwie czego większość jego udziałów nabył rząd niemiecki. Poprawa kondycji przedsiębiorstwa zbiegła się w czasie z przejęciem władzy w państwie przez narodowych socjalistów. Statki Hamburg Süd oferowały niedrogie rejsy wycieczkowe w ramach rządowego programu Kraft durch Freude (KdF). W 1936 roku spółkę poddano reprywatyzacji, a w 1938 roku powierzono jej obsługę flagowego statku KdF, „Wilhelm Gustloff”^[4].

II wojna światowa

W momencie wybuchu II wojny światowej (1939), spółka była w posiadaniu 52^[4] lub 56^[2] statków. Większość zarekwirowała Kriegsmarine i przystosowała do roli krążowników pomocniczych, transportowców, okrętów szpitalnych czy okrętów koszarowych(inne języki). Zarówno „Wilhelm Gustloff”, jak i „Cap Arcona” zatopione zostały w ostatnich miesiącach wojny; oba wydarzenia należą do największych katastrof morskich w historii^[4]. 2/3 niemieckiej floty oceanicznej uległo zniszczeniu podczas wojny, a pozostałe statki przekazano po jej zakończeniu państwom alianckim. Tym samym po raz drugi Hamburg Süd pozbawiony został całej floty^[4].

Okres powojenny

Postanowienia konferencji poczdamskiej uniemożliwiały przedsiębiorstwu wznowienie żeglugi przed 1951 rokiem^[2]. Choć pierwsze eksploatowane jednostki były statkami pasażersko-towarowymi(inne języki), wkrótce postanowiono, że spółka skupi się na przewozach towarowych, m.in. ze względu na wzrost popularności pasażerskiego transportu lotniczego^[2][6]. Ameryka Południowa pozostawała znaczącym kierunkiem obsługiwanych połączeń, niemniej działalność uległa rozszerzeniu o kolejne kontynenty. Przedsiębiorstwo wyspecjalizowało się w transporcie produktów wymagających kontroli termicznej, na pokładzie chłodniowców, a w latach 70. XX wieku rozpoczęło eksploatację pierwszych kontenerowców, które z czasem wyparły użytkowane wcześniej drobnicowce^[6].

W 1955 roku Hamburg Süd przejęty został przez przedsiębiorstwo Dr. Oetker, które wcześniej, od 1936 roku, posiadało 25% udziałów w spółce. Dr. Oetker pozostawał właścicielem linii żeglugowych do 2017 roku, kiedy to odsprzedał je duńskiemu przedsiębiorstwu logistycznemu A.P. Møller-Mærsk (Maersk). W momencie sprzedaży Hamburg Süd generował ponad 50% przychodów grupy Dr. Oetker^[6] i był 7. pod względem wielkości armatorem kontenerowym na świecie^[7]. Wkrótce zapoczątkowano integrację działalności przedsiębiorstwa ze spółką macierzystą^[8], a w styczniu 2023 roku zapowiedziano stopniową likwidację marki Hamburg Süd i zastąpienie jej marką Maersk^[b][7].

W 2023 roku w skład floty Hamburg Süd wchodziły 132 kontenerowce o łącznej pojemności 646 500 TEU^[7].

• 
  Statek parowo-żaglowy „Corrientes” (1881)
• 
  „Monte Olivia” (1924)
• 
  „Cap Arcona” (1927)
• 
  „Cap San Diego”(inne języki) (1962)

Uwagi

1. „Hambursko-południowoamerykańskie Towarzystwo Żeglugi Parowej”.
2. Według stanu na listopad 2023 roku marka Hamburg Süd została zastąpiona przez Maersk w komunikacji z klientami^[9]. W maju 2023 roku przemalowany został pierwszy ze statków dotychczas noszących znaki armatora Hamburg Süd^[7]. Nadal zarejestrowane pozostają spółki Hamburg Süd A/S & Co. KG^[10] oraz Hamburg Sudamerikanische Dampfschifffahrts-Gesellschaft A/S & Co. KG^[11].
3. Zakaz wprowadzony został w 1859 roku przez rząd pruski.