Hoplocercidae

Hoplocercidae – rodzina zauropsydów z infrarzędu Iguania w rzędzie łuskonośnych (Squamata). Wcześniej były traktowane jako podrodzina w rodzinie legwanowatych (Iguanidae).

Hoplocercidae[1]
Frost & Etheridge, 1989
Enyalioides binzayedi
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Infrarząd	Iguania
Rodzina	Hoplocercidae
Typ nomenklatoryczny
Hoplocercus Fitzinger, 1843
Rodzaje
2 rodzaje – zobacz opis w tekście

Systematyka

W 1989 r. Frost i Etheridge zaproponowali wydzielenie z rodziny legwanowatych ośmiu grup monofiletycznych (w tym Hoplocercidae). Następnie zaproponowali oni nadanie statusu rodzin tym kladom^[2]. Większość badaczy uznaje ten podział, choć pojawiły się głosy krytyki (np. Lazell 1992^[3], Schwenk 1994^[4], Macey et al. 1997^[5]). Omar Torres-Carvajal i Kevin de Queiroz włączają jednak Hoplocercidae (w ich publikacji Hoplocercinae) do legwanowatych. Według definicji filogenetycznej przedstawionej w 2009 roku przez Omara Torresa-Carvajala i Kevina de Queiroza Hoplocercinae (=Hoplocercidae) to klad koronowy pochodzący od ostatniego wspólnego przodka Enyalioides (Enyalus) laticeps, E. (Enyalus) oshaughnessyi, Hoplocercus spinosus, Morunasaurus (Hoplocercus) annularis i Morunasaurus groi^[6].

Do rodziny Hoplocercidae zalicza się obecnie dwa rodzaje^[7]:

• Enyalioides Boulenger, 1885
• Hoplocercus Fitzinger, 1843 – jedynym przedstawicielem jest Hoplocercus spinosus Fitzinger, 1843

Wyróżniany wcześniej trzeci rodzaj Morunasaurus jest obecnie synonimizowany przez autorów The Reptile Database z Enyalioides^[7] w oparciu o pracę Omara Torresa-Carvajala i innych (2023)^[8].

Występowanie

Panama, północno-zachodnia Ameryka Południowa, Amazonia na wschód po wschodnią Brazylię i na południe po Boliwię^[9].

Charakterystyka

Długość tych jaszczurek dochodzi do 16 cm. Ich zęby ułożone są pleurodontycznie. Cechą charakterystyczną są silnie zredukowany lemiesz oraz kolczaste ogony. Skórę tych jaszczurek pokrywają liczne skórne twory. Gatunki z rodzaju Enyalioides zamieszkują przede wszystkim lasy deszczowe, natomiast Hoplocercus spinosus występuje w suchych lasach. Kilka gatunków zamieszkuje podziemne nory. Wykorzystują kolczaste ogony jako broń defensywną w razie ataku. Najprawdopodobniej wszystkie gatunki są jajorodne, choć biologia tych jaszczurek jest słabo poznana.