Huta im. M. Buczka

Huta im. Mariana Buczka w Sosnowcu – historyczny kompleks przemysłowy (1881–2019), składający się z dwóch zakładów obróbki i wytopu stali, położonych przy ulicy Stanisława Staszica i Nowopogońskiej w Sosnowcu.

Huta im. M. Buczka w Sosnowcu

Huta Buczek (pod nazwą Katarzyna) w 1938 roku
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Siedziba	Sosnowiec
Adres	ul. Stanisława Staszica 29, ul. Nowopogońska 1 41-200 Sosnowiec
Data założenia	1881
Data likwidacji	2019
Położenie na mapie Sosnowca Huta Buczek
Położenie na mapie Polski Huta Buczek
Położenie na mapie województwa śląskiego Huta Buczek
50°17′34,1″N 19°08′45,5″E

Podlegająca dynamicznym procesom przekształceń własnościowym huta, jako przedsiębiorstwo państwowe, a potem Grupa Technologie S.A., była miejscem produkcji rur i walców hutniczych. Prowadziła produkcję wyrobów stalowych w zakładzie produkcji rur zgrzewanych oraz w zakładzie produkcji rur ze stali wysokostopowych. Całkowite zdolności produkcyjne spółki wynosiły w 2006 r. ok. 60 tys. ton. Zakład produkcji rur zgrzewanych składał się z czterech linii zgrzewających (W 1.5, W 2 – zmodernizowane w 1993 r. i 2001 r., W 3 – oddana do użytku w 1999 r. oraz W 4 – oddana do użytku w 2003 r.) oraz dwóch linii cięcia wzdłużnego taśm (jedną z nich oddano do użytku w 2004 r.). Do 2005 r. spółka prowadziła produkcję w zakładzie produkcji walców hutniczych^[1]. Po rezygnacji z produkcji rur przez Grupę Severstal, jedynym ich producentem na terenie zakładu pozostała Rohrwerk Maxhütte Polska Sp. z o.o.^[2][3].

Zakład powstał w Pogoni oraz w Sielcu w 1881 r. jako Walcownia Żelaza i Rurkownia należąca do gliwickiego przemysłowca Samuela Huldczyńskiego oraz jako huta „Katarzyna”, należąca do górnośląskiego koncernu Zjednoczone Huty Królewska i Laura^[4]. Huta „Katarzyna” składała się pierwotnie ze stalowni, walcowni i młotowni^[5].

Historia[5]

• Lata 1890–1895 – Na terenie huty „Katarzyna” wybudowano dwa wielkie piece, produkujące surówkę z użyciem koksu (wydajność pierwszego z nich wynosiła 51 t surówki dziennie)^[6].
• Lata 1895–1905 – Dla robotników huty wzniesiono osiedle patronackie (dziś ul. S. Staszica 1–27)^[7].
• 1897 – Firmę Huldschynsky i Synowie (Huldczyński), posiadającą "sosnowiecką rurkownię" przekształcono w spółkę akcyjną pod nazwą Towarzystwo Akcyjne Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza. Zakład składał się z 3 hal produkcyjnych, warsztatów ślusarskich, mechanicznych, kuźni, odlewni, magazynu wyrobów gotowych, kotłowni z maszynownią oraz biura^[3].
• 9 lutego 1905 – Robotnicy huty „Katarzyna” wzięli udział w krwawo stłumionej manifestacji^[8][9].
• 1920 – W zakładzie, odbudowanym po zniszczeniach powstałych podczas I wojny światowej, uruchomiono wielkie piece, piece martenowskie i walcownię. Zakład stopniowo wyremontowano i zmodernizowano^[3].
• Lata 1920–1939 – Oba zakłady produkujące dotychczas zbliżony asortyment zaczęły się specjalizować, huta „Katarzyna” w toczeniu walców, a Towarzystwo Akcyjne Sosnowieckich Fabryk Rur i Żelaza w produkcji rur. W efekcie w tzw. „rurkowni Huldczyńskiego” uruchomiono produkcję rur bez szwu typu angielskiego „Wellman”^[3].
• 1938 – W hucie „Katarzyna” wybudowano piece stalownicze.
• Lata 1939–1945 – Rozebrano jeden z wielkich pieców w hucie „Katarzyna”, noszącej wtedy nazwę „Osthutte”^[3].
• Po 1945 – Upaństwowienie przedsiębiorstw i zmiana nazwy zakładu produkcji rur na huta „Sosnowiec”. Hucie „Katarzyna”, w której rozebrano drugi z wielkich pieców, nadano nazwę huta im. Mariana Buczka.
• 1961 – Do Huty im. M. Buczka przyłączono Hutę „Sosnowiec”^[10].
• 1976 – Wyburzenie pobliskiego Browaru Sieleckiego pod rozbudowę huty^[11].
• 1972–1983 – Likwidacja hałdy hutniczej w Konstantynowie o wysokości 60 m (Hałdy Katarzyńskiej)^[12]

Huta po 1990 roku

Wnętrze jedne z hal w 2018 roku

Mural na 100 lat Huty—ulica Nowopogońska

• 1995 – W ramach Programu Powszechnej Prywatyzacji, Huta im. M. Buczka w Sosnowcu została przekształcona w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa i przyjęła nazwę Huta Buczek S.A.^[13].

• Lata 1995–2004 – Z Huty Buczek S.A. wyodrębniono Technologie Buczek S.A. oraz jej spółki Buczek Automotive Sp. z o.o., Huta Buczek Sp. z o.o., Buczek – HB – Zakład Produkcji Rur Sp. z o.o. oraz Przedsiębiorstwo Usług Transportowych "SAMKOL" Sp. z o.o.^[1]. W 2003 r. spółka Technologie Buczek staje się własnością Górnośląskiego Funduszu Restrukturyzacyjnego S.A.^[14].
• 2001 – Budowa CH Plejada na terenach huty po Hałdzie Katarzyńskiej^[15].
• 2005 – Zakończenie produkcji w zakładzie produkcji walców hutniczych^[1]
• 2006 – Upadłość likwidacyjna przedsiębiorstwa Technologie Buczek S.A. i ograniczenie działalności do dzierżawienia aktywów na rzecz przedsiębiorstw zależnych^[16].
• 2007 – Część udziałów, działającej od 2000 r. spółki Buczek – HB – Zakład Produkcji Rur Sp. z o.o., przejęła niemiecka spółka Rohrwerk Maxhütte GmbH, należąca do Grupy Kapitałowej Max Aicher^[3]. Decyzja Komisji Wspólnot Europejskich, orzekająca o bezprawnej pomocy publicznej dla spółki^[1].
• 2008 – Staraniem Silesia Capital Fund S.A. (dawniej Górnośląski Fundusz Restrukturyzacyjny S.A.), właściciela spółki Technologie Buczek S.A. w upadłości, majątek produkcyjny dawnej huty nabył od syndyka koncern Severstal^[14]. Powstała spółka producenta rur bezszwowych Severstallat Silesia Sp. z o.o.^[17]. Upadłość spółki Buczek Automotive Sp. z o.o.^[16].
• 2010 – Postawienie, należącej do Technologie Buczek S.A. w upadłości, spółki Huta Buczek Sp. z o.o. w stan upadłości likwidacyjnej, zakończony ostatecznie w 2021 r.^[18][19][20]. Z listy przedsiębiorców wykreślono Przedsiębiorstwo Usług Transportowych "SAMKOL" Sp. z o.o.^[21].
• 2011 – Następcą prawnym spółki Technologie Buczek S.A. zostaje spółka Skarbu Państwa Stilna S.A. z Bytomia.
• 2012 – Wykreślono z rejestru przedsiębiorców spółkę Buczek Automotive Sp. z o.o.^[22]. Znajdujący się w budynku dawnej huty „Katarzyna” zakład produkcji walców hutniczych został sprzedany przez syndyka dwóm prywatnym inwestorom^[18].
• 1 styczeń 2013 – Zaczynają obowiązywać zapisy unijnego pakietu klimatyczno-energetycznego^[23].
• 2015 – Zmiana nazwy firmy produkującej na terenie zakładu rury, Rohrwerk Maxhütte GmbH na Rohrwerk Maxhütte Polska Sp. z o.o.^[3]. Spółka Severstallat Silesia Sp. z o.o. zmieniła nazwę na Severstal Distribution Sp. z o.o.^[24], która stopniowo zaprzestała produkcji rur i handlu wyrobami stalowymi, na rzecz wynajmu nieruchomości^[2][25].
• 2019 – Wyburzenie zakładu produkcji walców hutniczych historycznej huty „Katarzyna” przy ul. Stanisława Staszica^[26][27].