Icchak Giterman

Icchak Giterman (ur. 1889 w Hornostajpolu, zm. 18 stycznia 1943 w Warszawie) – żydowski działacz społeczny, wieloletni dyrektor polskiego oddziału „Jointu”, w czasie okupacji niemieckiej współpracownik grupy Oneg Szabat w getcie warszawskim^[1].

Icchak Giterman

Data i miejsce urodzenia	1889 Hornostajpol
Data i miejsce śmierci	18 stycznia 1943 Warszawa
Zawód, zajęcie	działacz społeczny
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się w Hornostajpolu na terenie Ukrainy. Świeckie wykształcenie odebrał w Kijowie, gdzie w trakcie I wojny światowej zaangażowany był w działalność Żydowskiego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny (JEKOPO), którego był współtwórcą. W ramach JEKOPO organizował pomoc dla uchodźców żydowskich i ofiar pogromów w Galicji i na Litwie. Organizował także pomoc w emigracji żydowskim ofiarom pogromów na Ukrainie do USA^[1].

Od 1921 roku mieszkał w Warszawie, gdzie od 1926 roku był dyrektorem operacyjnym American Jewish Joint Distribution Committee („Joint”). Przyczynił się między innymi do rozbudowy sieci kas pożyczek bezprocentowych – Towarzystwa Popierania Kredytu Bezprocentowego i Produktywizacji Ludności Żydowskiej w Polsce. W 1938 roku był organizatorem pomoc dla Żydów, obywateli polskich, wysiedlonych z Niemiec do Zbąszynia w ramach Polenaktion^[1].

II wojna światowa

Na początku II wojny światowej wyjechał do Wilna, gdzie kontynuował działalność społeczną^[2]. W tym okresie wystąpił także o litewskie obywatelstwo^[3]. Został zatrzymany przez Niemców, gdy próbował przedostać się statkiem do Szwecji, skąd planował dalej jechać do Paryża w sprawach organizacyjnych. Giterman został osadzony w obozie jenieckim, a po zwolnieniu w 1940 powrócił do Warszawy, gdzie zaangażował się między innymi w działalność Żydowskiego Towarzystwa Społecznego^[2].

W getcie warszawskim działał w Żydowskiej Samopomocy Społecznej^[2], należał do kierownictwa Żydowskiego Towarzystwa Opieki Społecznej^[4]. Należał również do kierownictwa grupy Oneg Szabat tworzącej podziemne archiwum getta warszawskiego^[5].

Od października 1942 roku, Giterman był członkiem komitetu finansowego Żydowskiej Organizacji Bojowej i zabiegał między innymi o środki na zakup broni dla tejże organizacji. Organizował też pomoc finansową dla ruchu oporu w getcie białostockim^[2].

W trakcie akcji styczniowej w getcie warszawskim został zastrzelony przez Niemców na klatce schodowej domu, w którym mieszkał przy ul. Miłej 69 w dniu 18 stycznia 1943 roku^[1].

W trakcie okupacji niemieckiej zginęła także jego żona Ester z domu Sapoznikowa zamordowana w 1942 oraz syn Motel (ur. 1928) zamordowany w 1941. Wojnę przeżyła natomiast córka Gitermana – Hanna, która wraz z nim po wybuchu wojny znalazła się w Wilnie^[1].

Odznaczenia

W 1948 roku za zasługi położone w walce zbrojnej z okupantem hitlerowskim został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[6].