Józef Dąbrowski (1888–1940)

Józef Dąbrowski^[a] (ur. 12 marca 1888 w Strachocinie, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – polski urzędnik bankowy, porucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Ten artykuł dotyczy żołnierza. Zobacz też: inne osoby o tym imieniu.

Józef Dąbrowski

porucznik rezerwy piechoty
Data i miejsce urodzenia	12 marca 1888 Strachocina
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Błękitna Armia Wojsko Polskie
Jednostki	21 Pułk Piechoty
Stanowiska	komendant kompanii sztabowej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa: kampania wrześniowa
Późniejsza praca	urzędnik bankowy
Odznaczenia

Życiorys

Syn Franciszka (rolnik)^[1] i Ewy z domu Żwiryk. Miał braci Antoniego i Wojciecha^[2]. W 1911 ukończył C. K. Gimnazjum Męskie w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Edward Kielar, Aleksander Ślączka – obaj także ofiary zbrodni katyńskiej, Julian Krzyżanowski, Kazimierz Niedzielski, Antoni Owsionka, Kazimierz Piech)^[3][4].

Józef Dąbrowski

Po wybuchu I wojny światowej został wcielony do armii Austro-Węgier. Następnie przebywał w niewoli rosyjskiej. Później był komendantem kompanii sztabowej w Armii Polskiej we Francji gen. Józefa Hallera. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[5][6]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 21 pułku piechoty w Warszawie^[7][8]. W 1934 był porucznikiem rezerwy piechoty przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I w grupie oficerów po ukończeniu 40. roku życia i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III^[9].

Mieszkał i pracował zawodowo w Warszawie jako dyrektor banku przy ulicy Jasnej (w okresie międzywojennym mieścił się tam Bank Towarzystw Spółdzielczych w tzw. „Domu Pod Orłami”). Od 30 października 1929 jego żoną była Tekla z domu Jarkiewicz, z którą miał syna Edmunda^[10] (ur. 1 września 1921). W latach 20. i 30. wraz z rodziną zamieszkiwał przy ulicy Fryderyka Chopina.

Po wybuchu II wojny światowej jako ochotnik zgłosił się do Wojska Polskiego i był przydzielony do Okręgu Korpusu Nr I. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 w niewyjaśnionych okolicznościach został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie jenieckim w Kozielsku^[10]. Wiosną 1940 został przewieziony do Katynia i tam zamordowany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Pogrzebano go w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[11][12]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[13][14]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców^[15] pod numerem 1557^[16] (pierwotnie dosł. określony jako Josef Dombrowski)^[17]. Przy jego zwłokach zostały odnalezione: książeczka wojskowa i fotografia^[18][19]. Figuruje na liście wywózkowej 025/1 z 9 kwietnia 1940^[10].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia kapitana^[20][21][22]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[23][24][25].

Ordery i odznaczenia

• Medal Niepodległości^[10]
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[26]

Upamiętnienie

Kamień przy Dębie Pamięci honorującym Józefa Dąbrowskiego w Strachocinie

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 jego nazwisko zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939–1945^[27] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum^[28].

Józef Dąbrowski został wymieniony na tablicy pamiątkowej ustanowionej 3 września 1995 na fasadzie kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Strachocinie, honorującej pochodzących ze wsi poległych i zamordowanych w latach 1914–1945.

29 października 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, przy Zespole Szkół im. Ignacego Łukasiewicza w Strachocinie został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Józefa Dąbrowskiego (zasadzenia dokonali jego wnuk Wojciech Dąbrowski i prawnuk Piotr)^{[29][30][31][32][33][34]}.

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu

Uwagi

1. W ewidencji wojskowej jego tożsamość była podawana jako „Józef Dąbrowski II”.