Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Janusz Morgenstern

polski reżyser filmowy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Janusz Morgenstern
Remove ads

Janusz „Kuba” Morgenstern (ur. 16 listopada 1922 w Mikulińcach, zm. 6 września 2011 w Warszawie[1]) – polski reżyser i producent filmowy.

Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data i miejsce śmierci ...
Thumb
Gwiazda Janusza Morgensterna w łódzkiej Alei Gwiazd
Remove ads

Życiorys

Podsumowanie
Perspektywa

Urodził się w rodzinie żydowskiej, jako syn Dawida Morgensterna i Estery z domu Druks. Młodość spędził na Podolu, tam zdał maturę. Przed wojną uczęszczał do Miejskiego Gimnazjum Koedukacyjnego im. Króla Władysława Jagiełły w Przeworsku, gdzie zamieszkiwał brat jego matki[2]. W trakcie okupacji niemieckiej ukrywał się m.in. w domu ukraińskiego dyrektora szkoły w Mikulińcach[2][3]. Jego rodzice i najbliższa rodzina zginęli podczas II wojny światowej.

Po wojnie podjął studia na Wydziale Reżyserii PWSFTviT w Łodzi, które ukończył w 1954. Na początku kariery był asystentem reżysera w filmach Wandy Jakubowskiej i Andrzeja Wajdy (Kanał). Był II reżyserem w filmach Lotna, Pokolenie oraz Popiół i diament. Jako reżyser zadebiutował filmem Do widzenia, do jutra.

Największy rozgłos przyniosły mu oryginalne współczesne dramaty, poruszające problemy młodych ludzi: Do widzenia, do jutra, Jowita, Trzeba zabić tę miłość. Wielką popularnością cieszyły się również zrealizowane przez niego pod koniec lat 60. seriale telewizyjne Stawka większa niż życie i Kolumbowie oraz późniejsze Polskie drogi.

Wyreżyserował też szereg spektakli Teatru Telewizji (m.in. Arszenik i stare koronki na podstawie sztuki Josepha Kesselringa oraz Herbatka u Stalina wg Ronalda Harwooda). Od 1990 pracował jako producent filmów. W 2004 Antoni Krauze stworzył filmowy portret Morgensterna zatytułowany Ćwiczenia z niepamięci.

W 2008 otrzymał Orła w kategorii osiągnięcia życia (przyznawane za całokształt). W 2010 został uhonorowany nagrodą honorową na Nowojorskim Festiwalu Filmów Polskich[4]. 7 kwietnia 2011 odsłonił swoją gwiazdę w Alei Gwiazd na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi[5].

Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010[6].

Zmarł 6 września 2011 w Warszawie, pochowany 12 września 2011 w Alei Zasłużonych cmentarza Wojskowego na Powązkach (kwatera A29-tuje-8)[7]. W uroczystościach uczestniczyli m.in. prezydent Bronisław Komorowski, minister kultury Bogdan Zdrojewski, Roman Polański oraz wielu ludzi filmu i przyjaciół artysty[8]. W ostatniej drodze towarzyszyła mu muzyka Krzysztofa Komedy z filmu Do widzenia, do jutra i Andrzeja Kurylewicza z serialu Polskie drogi[9].

Thumb
Grób Janusza Morgensterna na warszawskich Powązkach Wojskowych w 2011 r.
Thumb
Grób reżysera w 2023 r., widoczne jego zdjęcie oraz na poziomym kamieniu nagrobnym - lista filmów
Remove ads

Inwigilacja ze strony służb specjalnych PRL

W 1968 znalazł się w zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa z powodu kontaktów z zachodnimi dyplomatami. Bywał w ambasadzie Izraela, spotykał się również z dyplomatami amerykańskimi. Do jego obserwacji SB skierowało tajnych współpracowników oraz założono mu podsłuch telefoniczny[10]. 11 marca 1968 Departament II MSW rozpoczął rozpracowywanie go w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpracowania o kryptonimie „Kamera”. Zastosowano również wobec niego perlustrację korespondencji, przeprowadzono tajne przeszukanie jego mieszkania w Inowrocławiu[11]. Wkrótce potem zostało przeszukane jego mieszkanie w Warszawie, SB fotografuje jego osobiste notatki oraz zakłada podsłuch pokojowy[12]. Do inwigilacji próbowano wykorzystać również jego żonę Krystynę Cierniak-Morgenstern[13]. Ostatnie doniesienia dotyczące J. Morgersterna datowane są na styczeń 1977[14]. Dokumentacja z jego rozpracowania zachowała się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej pod sygnaturą AIPN 01224/1596/J[15].

Remove ads

Filmografia

Jako reżyser

Jako producent

Jako aktor

Remove ads

Ordery i odznaczenia

Nagrody

Podsumowanie
Perspektywa
  • Nagroda Komitetu do spraw Radia i Telewizji za twórczość radiową i telewizyjną za rok 1970 (1971)
  • Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za filmową twórczość telewizyjną (1977)
  • Nagroda zespołowa Trybuny Ludu za realizację serialu telewizyjnego Polskie Drogi (1978)[23]
  • Nagroda Przewodniczącego Komitetu Kinematografii dla producentów filmowych (1991)
  • Nagroda Przewodniczącego Komitetu Kinematografii za osiągnięcia producenckie na XVIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (1993)
  • Statuetka „Gwiazda Telewizji Polskiej” wręczona z okazji 50-lecia TVP "za filmy telewizyjne i spektakle teatru telewizji" (2002)
  • Doroczna Nagroda Ministra Kultury w dziedzinie filmu (2005)
  • Nagroda na FPFF w Gdyni 2005: Komornik
  • Orzeł 2006: Komornik
  • Polska Nagroda Filmowa Orzeł w kategorii: Nagroda za Osiągnięcia Życia (2008)
  • Nagroda Honorowa „Jańcia Wodnika” na Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni za "twórczy, indywidualny wkład w rozwój Polskiej Szkoły Filmowej, za nieustanną gotowość dzielenia się swoją wrażliwością i talentami, za wnikliwe portretowanie ludzkich uczuć, wyczucie czasów i znajomość życia" (2010)
  • Specjalna Nagroda Honorowa „50 lat pracy w filmie” na 6 Festiwalu Polskich Filmów w Nowym Jorku (2010)
  • Nagroda Specjalna „Platynowe Lwy” za całokształt twórczości na 35. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (2010)
  • „Kryształowy Dzik” za całokształt twórczości na 4. Festiwalu Reżyserii Filmowej w Świdnicy (2011)

Źródło:[24].

Remove ads

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads