Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Jerzmanowice-Przeginia
gmina wiejska w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Jerzmanowice-Przeginia (daw. gmina Jerzmanowice + gmina Przeginia) – gmina wiejska w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie krakowskim.



Remove ads
Tło przyrodniczo-geograficzne
W ujęciu morfologicznym gmina Jerzmanowice-Przeginia leży na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, w strefie mezoregionu Wyżyny Olkuskiej. Obszar ten jest zwartym, płytowym blokiem wapieni górnojurajskich ograniczonych od południa Rowem Krzeszowickim i rozciętym przez krótkie, głęboko wcięte doliny. Od wschodu sąsiaduje z Wyżyną Miechowską, od północy z Wyżyną Częstochowską, przy czym granicą jest dolina Białej Przemszy i Brama Wolbromska, od zachodu z Wyżyną Śląską. Przeważająca część Wyżyny Olkuskiej przekracza 400 m n.p.m., przy czym różnica wysokości w stosunku do Rowu Krzeszowickiego i doliny Wisły pod Krakowem przekracza 200 metrów, natomiast najwyższy punkt osiąga wysokość 512,8 m n.p.m. (Skała 502 leżąca na terenie Jerzmanowic, na zachód od doliny Prądnika, nazywana również: Wyjżoł, Grodzisko). Rozcięta jarowymi dolinami część Wyżyny Olkuskiej w obrębie której leży gmina Jerzmanowice-Przeginia można by nazwać Wyżyną Ojcowską (używana również była nazwa Płyta Ojcowska).
Siedziba Urzędu Gminy to Jerzmanowice.
Według danych z 31 grudnia 2008[2] gminę zamieszkiwało 10 458 osób.
Remove ads
Struktura powierzchni
Według danych z roku 2002[3] gmina Jerzmanowice-Przeginia ma obszar 68,39 km², w tym:
- użytki rolne: 85%;
- użytki leśne: 9%.
Gmina stanowi 5,56% powierzchni powiatu.
Demografia
W 2013 mieszkało tutaj 10 743 osób[4].
Dane z 30 czerwca 2004[2]:
Dziesiąta pod względem liczby mieszkańców gmina, na 17 gmin powiatu krakowskiego.

Zabytki
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[5]:
Religia
Podsumowanie
Perspektywa
Kościół rzymskokatolicki
- Kościoły rzymskokatolickie: Jerzmanowice, Przeginia, Racławice, Sąspów, Szklary.
Jerzmanowice posiadają dwa kościoły: parafialny pw. św. Bartłomieja Apostoła oraz dawny kościół szpitalny pw. św. Jana Chrzciciela „Na Gościńcu”. Kościół św. Bartłomieja był pierwotnie drewniany, zbudowany za panowania Kazimierza Wielkiego w 1338. Obecny pochodzi z lat 1827–1830, rozbudowany w 1876. Kościół św. Jana Chrzciciela wzniesiony został wraz ze szpitalem dla ubogich w 1696 z fundacji Jana Sroczyńskiego, uczestnika Odsieczy Wiedeńskiej. W 1529 w przegińskim kościele proboszczem był Marcin Biem z Olkusza – słynny astronom i współtwórca kalendarza gregoriańskiego.
Świadkowie Jehowy
Wyznawcy zamieszkujący zachodnią część gminy należą obecnie do jednego ze zborów olkuskich, a ze wschodniej części gminy do krakowskich. Działalność rozpowszechniła się po II wojnie światowej. Powstała pierwsza grupa wyznawców w Racławicach.
Dawne grupy wyznawców
- Kalwinizm: Stanisław Szafraniec, wojewoda, kasztelan, był rzecznikiem tolerancji religijnej i ograniczeniem uprawnień Kościoła katolickiego. Brał czynny udział w życiu małopolskiego kościoła protestanckiego. W latach 1550–1555 ufundował w swoich dobrach zbory kalwińskie m.in. w Przegini i Sąspowie. Tamtejsze kościoły pozamieniał na takie zbory.
Remove ads
Miejscowości wchodzące w skład gminy
Sołectwa
Czubrowice, Gotkowice, Jerzmanowice, Łazy, Przeginia, Racławice, Sąspów, Szklary.
Pozostałe miejscowości
Na Księżym Polu, Pod Skałą.
Sąsiednie gminy
Krzeszowice, Olkusz, Skała, Sułoszowa, Wielka Wieś, Zabierzów.
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads