Karol Krystian Wettyn

Karol Chrystian Józef Wettyn, niem. Karl von Sachsen (ur. 13 lipca 1733 w Dreźnie, zm. 16 czerwca 1796 w Dreźnie) – królewicz polski, książę saski, książę Kurlandii i Semigalii w latach 1759–1763.

Karol Krystian Wettyn

książę Kurlandii i Semigalii
Okres	od 1759 do 1763
Poprzednik	Ludwik Ernest von Braunschweig-Lüneburg-Bevern
Następca	Ernest Jan Biron
Dane biograficzne
Dynastia	Wettynowie
Data i miejsce urodzenia	13 lipca 1733 Drezno
Data i miejsce śmierci	16 czerwca 1796 Drezno
Ojciec	August III Sas
Matka	Maria Józefa Habsburżanka
Żona	Franciszka Krasińska
Dzieci	Maria Krystyna Wettyn
Odznaczenia

Królewicz polski

Karol Krystian Józef Wettyn był synem Augusta III i Marii Józefy. Początkowo przeznaczony był do kariery wojskowej. Podczas wojny siedmioletniej walczył w armii austriackiej przeciw Królestwu Prus.

Książę Kurlandii i Semigalii

Od 1758 roku przebywał w Sankt Petersburgu. Dzięki poparciu cesarzowej Elżbiety Piotrowny i zabiegom politycznym ojca w 1759 roku został wyznaczony do objęcia wakującego tronu Kurlandii i Semigalii. Jego nominacja zatwierdzona wyłącznie przez Radę Senatu Rzeczypospolitej wywołała początkowo opór szlachty kurlandzkiej, która nie miała wpływu na wybór Wettyna.

8 stycznia 1760 w Warszawie książę złożył swemu ojcu – Augustowi III, hołd lenny. 25 marca 1760 roku zawarł potajemnie ślub z Franciszką Krasińską, z którą doczekał się córki:

• Marii Krystyny Albertyny Karoliny (ur. 7 grudnia 1770, zm. 24 listopada 1851), matki króla Karola Alberta Sardyńskiego.

Jego rządy w Kurlandii i Semigalii były od początku oparte na słabych podstawach i uzależnione od sytuacji w Imperium Rosyjskim. W 1763 roku, gdy na tron rosyjski wstąpiła Katarzyna II, los rządów Wettyna został przesądzony. W związku z powrotem Ernesta Jana Birona, Karol Krystian został oblężony przez wojska rosyjskie w pałacu w Mitawie. Bez pomocy Rzeczypospolitej i wojsk saskich Karol Krystian Wettyn utracił tron i wyjechał do Drezna.

Pretendent do tronu polskiego

Po detronizacji w Kurlandii i Semigalii Karol Krystian Wettyn wraz z braćmi był kandydatem do korony polskiej po Auguście III.

W 1768 roku Sejm Rzeczypospolitej przyznał mu roczną pensję 12 000 dukatów. W tym czasie książę związał się z konfederatami barskimi, licząc, że dzięki ich pomocy odzyska Kurlandię i Semigalię oraz sięgnie po koronę polską. W 1771 roku wysnuto niezrealizowany plan sprowadzenia królewicza do Rzeczypospolitej, gdzie miał stanąć na czele konfederacji.

Sejm rozbiorowy przyznał w 1773 Karolowi Krystianowi Wettynowi roczną pensję 134 000 złotych, co później potwierdził sejm 1776 roku i konstytucja sejmu grodzieńskiego 1793 roku utrzymująca wysokość pensji książąt saskich^[1].

Karol Krystian Wettyn zmarł w Dreźnie. Pochowany został w klasztorze St. Marienstern na Łużycach.

W 1735 udekorowany Orderem Orła Białego, kawaler saskiego Orderu Świętego Henryka w 1736, rosyjskiego Orderu Świętego Andrzeja w 1758^[2]. W tym samym roku odznaczony Orderem św. Aleksandra Newskiego^[3].

Był wolnomularzem od 1772 roku^[4].

Genealogia

Prapradziadkowie	elektor Saksonii Jan Jerzy II Wettyn (1613–1680) ∞1638 Magdalena Sybilla Hohenzollernówna (1612–1687)	król Danii i Norwegii Fryderyk III Oldenburg (1609–1670) ∞1643 Zofia Amelia Welf (1628–1685)	Erdmann August Hohenzollern (1615–1651) ∞1641 Zofia Hohenzollernówna (1614–1646)	książę Wirtembergii Eberhard III Wirtemberski (1614–1674) ∞1637 Anna Katarzyna von Salm-Kyrburg (1614–1655)	cesarz rzymski Ferdynand III Habsburg (1608–1657) ∞1631 Maria Anna Habsburżanka (1606–1646)	elektor Palatynatu Filip Wilhelm Wittelsbach (1615–1690) ∞1653 Elżbieta Amalia Hessen-Darmstadt (1635–1709)	książę Brunszwiku-Lüneburg Jerzy Welf (1582–1641) ∞1617 Anna Eleonora Heska (1601–1659)	Edward Wittelsbach (1625–1663) ∞1645 Anna Gonzaga (1616–1684)
Pradziadkowie	elektor Saksonii Jan Jerzy III Wettyn (1647–1691) ∞ 1666 Anna Zofia Oldenburg (1647–1717)		margragia Bayreuth Krystian Ernest Hohenzollern (1644–1712) ∞ 1671 Zofia Luiza Wirtemberska (1642–1702)		cesarz rzymsko-niemiecki Leopold I Habsburg (1640–1705) ∞ 1676 Eleonora Magdalena Wittelsbach (1655–1720)		książę Brunszwiku-Lüneburg Jan Fryderyk Welf (1625–1679) ∞ 1668 Benedykta Wittelsbach (1652–1730)
Dziadkowie	król Polski August II Mocny (1670–1733) ∞ 1693 Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna (1671–1727)				cesarz rzymsko-niemiecki Józef I Habsburg (1678–1711) ∞ 1699 Wilhelmina Amalia Brunszwicka (1673–1742)
Rodzice	król Polski August III Sas (1696–1763) ∞ 1719 Maria Józefa Habsburżanka (1699–1757)
Karol Krystian Wettyn (1733–1796) książę Kurlandii i Semigalii