Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Karol Pietschka
architekt związany z Żywcem Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Karol Pietschka (ur. 1818 w Wędryni[1][2], zm. 17 lub 19 lutego 1891 w Żywcu[3]) – architekt, arcyksiążęcy zarządca budowlany, projektant wielu obiektów budowlanych na Żywiecczyźnie.
Remove ads
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Jego rodzicami byli Michał i Małgorzata z domu Knop[3][2][4]. Ukończył cztery klasy Cieszyńskiego Gimnazjum Powiatowego[3] oraz kurs pedagogiczny[3]. W wieku 18 lat praktykował przez pół roku przy katastralnych pomiarach lasu[3]. Pracował trzy lata jako murarz[3]. Pracował w Arcyksiążęcej Cieszyńskiej Komorze w ekonomiach Górki, Pierściec i Drogomyśl w latach 1837–1844[3]. W roku 1845 objął stanowisko adiunkta budowlanego w Cieszynie[3].
Przyjechał do Żywca w 1849 roku[3], po utworzeniu tamże Arcyksiążęcej Dyrekcji Dóbr[1], awansował na starszego adiunkta budowlanego I klasy i rozpoczął pracę od 1 stycznia tegoż roku[3]. Mieszkał i pracował w Żywcu[1] dla Albrechta Fryderyka Habsburga[3]. Poślubił Józefinę Gaber, córkę Karoliny Romano i zarządcy dóbr żywieckich Józefa[4][2] w 1851 roku[3], miał z nią syna Emeryka Antoniego Karola (ur. 1852[4]) oraz córkę Izabelę Alojzę Marię Annę (ur. 1859[4])[3]. Mieszkał z rodziną w samodzielnie zaprojektowanym budynku arcyksiążęcej propinacji w Żywcu przy dzisiejszej ul. Tadeusza Kościuszki 41[3]. W 1852 roku został mianowany zarządcą ekonomicznym III klasy, w 1857 roku nadano mu II klasę tegoż stanowiska, a w 1869 I klasę[3]. 1 stycznia 1891 roku (lub w 1890 roku[2]) został nadinżynierem, co gwarantowało pensję w wysokości 300 florenów[3]. Był aktywny twórczo przez 42 lata[1], mieszkał w Żywcu do końca życia[3]; prawdopodobnie nie znał języka polskiego lub znał go słabo[3]. Zmarł 17 lub 19[2] lutego 1891 roku[3] na zawał serca na Ispie w Żywcu[4][2].
Remove ads
Twórczość
Był przedstawicielem historyzmu[1], nawiązywał w swoich pracach do stylu arkadowego, neogotyku czy architektury alpejskiej, np. tyrolskiej[5] czy szwajcarskiej[1]. Chętnie wykorzystywał żeliwo w swoich projektach[1]. Zostawił po sobie ponad 250 projektów[1][3]; w Muzeum Miejskim w Żywcu znajdują się 52 projekty[1], a Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Bielsku-Białej przechowuje około 200 jego projektów[1][2]. Projektował głównie gajówki[4][5] i leśniczówki, ale także kościoły i kapliczki przydrożne, budynki gospodarcze, zajazdy, karczmy, mosty, obiekty przemysłowe (tartaki, browary, kuźnie[4]), domy robotników leśnych, drwali[6] i kolonistów, kamienice, rezydencje, a także małą architekturę ogrodową[1]. Zachowało się około 80% jego zrealizowanych projektów[1].
Wybrane projekty
- przebudowa Starego Zamku w Żywcu, w tym projekt elewacji w stylu arkadowym[7], masztu na wieży zamkowej, sklepień krużganków, żeliwnych kolumienek na krużgankach (projekt od 1850[8][3], przebudowa w latach 50. XIX wieku oraz projekty z lat 1870–1975[8] po pożarze zamku w 1870 roku[9])[1]
- murowany budynek nadleśnictwa w Przyborowie (wzniesiony w 1852[4], w latach 90. XX wieku posterunek policji[4], obecnie przedszkole[10])
- leśniczówka w Złatnej (1853[4][11][12]) w formie szwajcarskiej willi[4]
- rozbudowa kościoła w Cięcinie (projekt 1853[13], rozbudowa 1857–1893[13])
- brama wjazdowa z ogrodzeniem parkowym w Żywcu (projekt 1863)[14]
- budynek fabryki kleju, mączki kostnej i kwasu siarkowego w Żywcu (tzw. Kościarnia[14], projekt 1868[14])[1]
- neogotycka kaplica św. Wita w Starym Żywcu (projekt 1869[14][1], zburzona w 1964[15]
- studnia św. Floriana na Rynku w Żywcu[4] na rzucie krzyża greckiego (wzniesiona w 1863)[16]
- Nowy Zamek w Żywcu[4] (pałac arcyksięcia Albrechta[17], projekt w latach 1883–1885[17], wznoszony od 1885[18], obecnie siedziba Zespołu Szkół Drzewnych i Leśnych[18])
- Browar Arcyksiążęcy w Żywcu, w tym: słodownia ze spichlerzami jęczmienia i słodu, suszarnia, budynek laboratoryjny, Budynek Główny, hala maszyn, chłodnia i warzelnia (1857[13]), kotłownia z kominem, leżakownia z lodownią, bednarnia (1865[13]) oraz budynki administracyjne i gospodarcze[1] (projekty od 1854[3])
- zabudowania huty w Węgierskiej Górce[4]
- budynek arcyksiążęcej propinacji w Żywcu[3]
- altana brzozowa, zapewne przy pałacu w Żywcu (1874)[14]
- budynek mieszkalny z kancelarią przy tartaku w Soli (1876)[19]
- kościół św. Wawrzyńca i św. Kazimierza Królewicza w Rajczy[20] (projekt 1885[13], budowa 1886–1890[13])
- kościół św. Klemensa w Zawoi (projekt 1886[21], zakończenie budowy 1888[21])[22]
- śluza na kanale w parku w Żywcu (1890)[14]
- gajówki: m.in. w Rycerce (1871), w Soli (1876), w Glince (1877), na hali Bystra w Kamesznicy (1884)[23]
- dom nadgajowego na polanie Błazikówka w lesie Kocierz (1877)[23]
- budynki nadleśnictwa: w Ujsołach (1854)[11] i Zawoi (1878)[24]
- karczmy: w gminie Koszarawa (1873), w Międzybrodziu (1888)[25] oraz drewniany zajazd w Ujsołach (1874)[25]
Remove ads
Galeria
Browar w Żywcu
Stary Zamek w Żywcu
Nowy Zamek w Żywcu
budynek Nadleśnictwa Dóbr Żywieckich w Przyborowie
Leśniczówka w Złatnej
kościół w Rajczy
kościół w Zawoi
Projekt kaplicy św. Wita w Żywcu
Projekt elewacji zamku w Żywcu
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads