Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Laemophloeidae
rodzina chrząszczy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Laemophloeidae – rodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych i nadrodziny zgniotków. Kosmopolityczna. Obejmuje ponad 400 opisanych gatunków. Większość żyje pod korą drzew lub w korytarzach kornikowatych. Zwykle są grzybożerne, rzadziej drapieżne.
.png)
_(14486293004).png)
Remove ads
Morfologia
Podsumowanie
Perspektywa
Owad dorosły
Chrząszcze te mają ciało w zarysie od okrągławego przez jajowate po silnie wydłużone, najczęściej silnie spłaszczone grzbietobrzusznie, ale czasem prawie walcowate, długości od 1 do 5,2 mm, ale rzadko powyżej 3 mm[1][2]. Ubarwienie najczęściej jest brązowe do czarnego, niekiedy z plamami[2].
Głowa jest najszersza na wysokości oczu, zwykle szersza niż dłuższa, ale czasem ryjkowato wyciągnięta, za oczami bez gwałtownego przewężenia, najczęściej z dyskiem wygraniczonym listewkami lub rowkami bocznymi (ang. sublateral lines), bez listewek podpoliczkowych. Oczy są płaskie do półkulistych, zbudowane z dużych fasetek, pomiędzy którymi obecne są szczecinki. Czułki, najczęściej nitkowate, buduje 11, a rzadko 10 członów, z których trzy, rzadziej cztery, pięć lub sześć formuje w różnym stopniu wyodrębnioną buławkę. Z wyjątkiem rodzaju Carniophloeus rowki podczułkowe są co najwyżej słabo wykształcone. Nadustek ma zwykle od trzech do pięciu wykrojeń na przedniej krawędzi i może być wygraniczony szwem epistomalnym lub nie. Żuwaczki są duże, o dwóch, rzadko trzech zębach wierzchołkowych. Szczęki mają gęsto oszczecinione żuwki zewnętrzne oraz wąskie, haczykowate i na końcu rozdwojone żuwki wewnętrzne. Głaszczki szczękowe budują trzy człony, z których ostatni jest najdłuższy. Wargę dolną cechuje pięciokątny, co najwyżej lekko na szczycie wykrojony języczek, poprzeczna bródka i dwu- lub trójczłonowe głaszczki[1][2]. Szwy gularne mogą występować lub nie. Nie występują skleryty szyjne[1].
Przedplecze bywa od dwukrotnie szerszego niż dłuższego do 1,2 raza dłuższego niż szerszego. Budowa bywa rozmaita[1], zwykle z dyskiem oddzielonym listewkami lub podłużnymi wgłębieniami po bokach[2][3]. Pokrywy są od 1,2 do 2,3 raza dłuższe niż razem szerokie, od dwóch do ponad trzech razy dłuższe niż przedplecze, pozbawione rządków przytarczkowych, o różnie zaznaczonych barkach. Punktowanie, jeśli występuje, może być bezładne lub rozmieszczone w rzędach[1]. Występować mogą podłużne żeberka lub wyniesione komórki[1][3]. Epipleury zwykle sięgają aż po szczyty pokryw. Tylna para skrzydeł jest wąska, dość długa, pozbawiona żyłki r3, komórki klinowatej, a zwykle też płata analnego. Brak szwów notosternalnych. Przedpiersie ma długą część przedbiodrową i pozbawiony żeberek wyrostek międzybiodrowy lekko nachodzący na śródpiersie, które to nie tworzy podtrzymującej go wypustki. Zapiersie leży na tym samym poziomie co śródpiersie i nie ma linii zabiodrowych. Na mezepisternitach nie występują głębokie kieszenie. Widełki sternialne zatułowia mają krótki i szeroki trzon oraz długie ramiona. Biodra pary przedniej są nieco ukośnie poprzeczne[2], środkowej są kulistawe, a tylnej poprzeczne. Krętarzyki nie są od zewnątrz widoczne[1][2], często w ogóle nie występują[1]. Uda są przysadziste[2]. Golenie nie są silnie ku szczytowi rozszerzone[1]; ostrogi zwykle są dwie. Stopy przedniej i środkowej pary są pięcioczłonowe, tylnej pięcioczłonowe u samic i cztero-, a rzadko pięcioczłonowe u samców. Pazurki pozbawione są modyfikacji[1][2].
Na spodzie odwłoka widocznych jest pięć pooddzielanych kompletnymi szwami sternitów[1][2], z których pierwszy wypuszcza wyrostek międzybiodrowy i z nielicznymi wyjątkami nie ma linii zabiodrowych. Funkcjonalne przetchlinki leżą na segmentach od pierwszego do siódmego, ale nie na ósmym. Samiec ma symetryczny edeagus, zwykle z co najmniej jednym sklerytem w endofallusie, niekiedy z flagellum. Samica ma dobrze wykształcone spiculum ventrale[1] i dwupłatowe gonokoksyty[1][2]; gonostyliki mogą występować lub nie[1].
Larwa
Ciało larwy jest wydłużone, grzbietobrzusznie spłaszczone, głównie jasne, najczęściej białawe[1][2].
Prognatyczna głowa z wyraźnie wykrojoną tylną krawędzią puszki głowowej jest wycofana w przedtułów. Zaopatrzona jest w lirowate lub U-kształtne ramiona szwów czołowych, wolną wargę górną z długimi tormae, trójczłonowe czułki z poprzecznym członem pierwszym i stożkowatym lub głaszczkowatym sensorium oraz pięć par oczek larwalnych. Brak szwu epistomalnego. Symetryczne żuwaczki mają szerokie podstawy, wąskie i trójzębne wierzchołki, niezmodyfikowane krawędzie tnące, ostroząbkowate mole i od dwóch do pięciu przezroczystych wyrostków na powierzchni dośrodkowej. Szczęki mają szersze niż dłuższe pieńki, niewykształcone kotwiczki, niezmodyfikowane male i trójczłonowe głaszczki. Warga dolna ma wyodrębnione przedbródek i zabródek oraz dwuczłonowe, rozstawione szerzej niż szerokość pierwszego członu głaszczki. Gula jest dłuższa niż szersza, a szwy gularne oddzielne[1].
Przedtułów nie jest dłuższy niż śródtułów i zatułów razem mierzone, pozbawiony jest zesklerotyzowanych płytek na spodzie i wierzchu. Odnóża są dobrze wykształcone, zbudowane z pięciu członów, o pazurkowatych przedstopiach z pojedynczą szczecinką[1].
Ponaddwukrotnie dłuższy od tułowia odwłok[1] zwykle cechuje się segmentem ósmym dłuższym i mocniej zesklerotyzowanym niż siódmy[1][2]. Dziewiąty segment ma silnie zesklerotyzowany tergit z parą sztywnych wyrostków[1] i urogomfami[1][2], a sternum błoniaste i podobnie jak sternum segmentu następnego zamknięte w głębokim wykrojeniu tylnej krawędzi sternum ósmego. Nie występują pygopody[1].
Remove ads
Biologia i ekologia
Większość gatunków zasiedla środowiska podkorowe, gdzie żeruje na grzybach (mykofagia), zwłaszcza workowcach. Gatunki o ciele prawie walcowatym bytują w chodnikach kornikowatych i być może polują na nie. Potwierdzone drapieżnictwo dotyczy niektórych przedstawicieli rodzaju Cryptolestes żerujących na czerwcach. Kilka gatunków przystosowało się do bytowania w składowanym zbożu i produktach zbożowych[1][2][3].
Larwy niektórych przedstawicieli rodzaju Cryptolestes posiadają podwójne, położone brzusznie, gruczoły przędne za pomocą których przędą kokon w celu przepoczwarczenia[1][3].
Remove ads
Rozprzestrzenienie
Przedstawiciele Laemophloeidae występują na całym świecie (rodzina kosmopolityczna), przy czym największą różnorodność osiągają w strefie międzyzwrotnikowej[1][2][3]. W Polsce stwierdzono 18 gatunków z sześciu rodzajów (zobacz: Laemophloeidae Polski)[4].
Taksonomia i ewolucja
Podsumowanie
Perspektywa
Takson ten wprowadzony został w 1899 roku przez Ludwiga Ganglbauera jako obejmujące dwa rodzaje plemię w obrębie podrodziny Cucujinae[5]. Przez dużą część XX wieku klasyfikowano je jako podrodzinę Laemophloeinae w obrębie zgniotkowatych i traktowano jako „takson worek”[1]. Do rangi osobnej rodziny wyniósł je w 1993 roku Michael C. Thomas[6], przy czym autor ten już w 1984 roku argumentował na rzecz bliższego pokrewieństwa tej grupy z Propalticidae, pleszakowatymi i Passandridae niż z właściwymi zgniotkowatymi[7][8]. Rangę osobnej rodziny zachowują w systemach Johna F. Lawrence’a i Alfreda F. Newtona z 1995 roku[9] czy Patrice’a Boucharda z 2011 roku[10].
Na przełomie wieków omawianą rodzinę uważano za monofiletyczną[1][11]. W wynikach morfologicznych analiz filogenetycznych Richarda A.B. Leschena, Johna F. Lawrence’a i Adama Ślipińskiego z 2005 roku oraz Johna F. Lawrence’a i innych z 2011 roku, a także w wynikach molekularnej analizy filogenetycznej Tobyego Hunta i innych z 2007 roku zajęła ona pozycję siostrzaną dla Propalticidae[11][12][13]. Późniejsze filogenetyczne analizy molekularne, tj. Ladislava Bocáka i innych z 2014 roku, Thomasa Ch. McElratha i innych z 2015 roku oraz Jamesa A. Robertsona i innych z 2015 roku, przyniosły inny rezultat – Propalticidae zagnieździły się wewnątrz drzewa Laemophloeidae, a tak utworzony klad zajął pozycję siostrzaną dla pleszakowatych[14][15][8]. W związku z tym dla zachowania monofiletyzmu Laemophloeidae część autorów synonimizuje z nimi Propalticidae[15][16].
Do rodziny tej zaliczanych jest ponad 400 opisanych gatunków[1], zgrupowanych w 40 rodzajach[17]:
- Acompsophloeus Thomas, 2010
- Blubos Lefkovitch, 1962
- Brontolaemus Sharp, 1885
- Carinophloeus Lefkovitch, 1961
- Caulonomus Wollaston, 1862
- Charaphloeus Casey, 1916
- Cryptolestes Ganglbauer, 1899
- Cucujinus Arrow, 1920
- Deinophloeus Sharp, 1899
- Dysmerus Casey, 1884
- Gannes Lefkovitch, 1962
- Heterojinus Sengupta et Mukhopadhyay, 1978
- Laemophloeus Laporte de Castelnau, 1840
- Lathropus Erichson, 1845
- Lepidophloeus Thomas, 1984
- Leptophloeus Casey, 1916
- Magnoleptus Lefkovitch, 1962
- Mariolaemus Lefkovitch, 1962
- Mestolaemus Lefkovitch, 1962
- Metaxyphloeus Thomas, 1984
- Microbrontes Reitter, 1874
- Microlaemus Lefkovich, 1962
- Narthecius LeConte, 1861
- Nipponophloeus Sasaji, 1983
- Notolaemus Lefkovitch, 1959
- Odontophloeus Thomas, 1984
- Parandrita LeConte et Horn, 1880
- Passandrophloeus Kessel, 1921
- Phloeipsius Casey, 1916
- Phloeolaemus Casey, 1916
- Placonotus MacLeay, 1871
- Planolestes Lefkovitch, 1958
- Pseudophloeus Yablokov-Khnzoryan, 1977
- Rhabdophloeus Sharp, 1899
- Rhinolaemus Steel, 1954
- Rhinomalus Gemminger in Harold, 1870
- Rhinophloeus Sharp, 1899
- Sinuatophloeus Kessel, 1921
- Xylolestes Lefkovitch, 1962
- Xylophloeus Lefkovitch, 1962
Remove ads
Znaczenie dla człowieka
Niektóre gatunki żerujące w zbożu i produktach zbożowych są ważnymi szkodnikami[1][2][3].
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads