Strojnik

Strojnik^[3] (Lampris guttatus), nazywany też „rybą księżycową”^[3] – gatunek ryby strojnikokształtnej z rodziny strojnikowatych (Lamprididae). Jest to jedyna znana ryba przeprowadzająca termoregulację, stanowiącą do pewnego stopnia odpowiednik stałocieplności u ptaków i ssaków.

Strojnik

Lampris guttatus[1]
(Brünnich, 1788)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Nadrząd	strojnikopodobne
Rząd	strojnikokształtne
Rodzina	strojnikowate
Rodzaj	Lampris
Gatunek	strojnik
Synonimy Lampris immaculata (Gilchrist, 1904) Lampris lauta Lowe, 1838 Lampris luna (Gmelin, 1789) Lampris regius (Bonnaterre, 1788) Scomber gunneri Bloch & Schneider, 1801 Zeus guttatus Brünnich, 1788 Zeus imperialis Shaw, 1793 Zeus luna Gmelin, 1789 Zeus opah Berkenhout, 1789 Zeus opah Shaw, 1803 Zeus regius Bonnaterre, 1788 Zeus stroemii Walbaum, 1792
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Występowanie

Ryba żyjąca we wszystkich morzach strefy umiarkowanej i ciepłych, w strefie otwartego morza na głębokości od 100 do 400 m.

Opis

Osobnik schwytany u wybrzeży USA

Osiąga maksymalnie do 200 cm długości i masę ciała do 100 kg. Ciało bardzo wysokie, silnie bocznie spłaszczone, pokryte małymi łuskami, luźno osadzonymi. Otwór gębowy mały, bezzębny. Płetwy grzbietowa i odbytowa bardzo długie, bez twardych promieni. Przednia część płetwy grzbietowej znacznie wyższa od części tylnej. Płetwa ogonowa duża, wklęsła. Płetwa brzuszna długa i mocna.

Ubarwienie grzbietu ciemnoniebieskie do fioletowego. Boki jaśniejsze, brzuch różowawy.

Unikatową cechą tej ryby jest jej stałocieplność. Strojniki są w stanie utrzymywać temperaturę ciała wyższą o 5 °C od temperatury otoczenia, co pozwala im zachować dużą aktywność podczas polowania w zimnej wodzie na dużych głębokościach (mezopelagial). Ryby te do poruszania używają przede wszystkim silnych płetw piersiowych. Krew z ciepłych mięśni piersiowych jest kierowana do skrzeli poprzez sieć naczyń krwionośnych, sąsiadujących z naczyniami odprowadzającymi z nich natlenioną, ale ochłodzoną krew. W naczyniach tych dochodzi do wymiany ciepła, wskutek czego do całego organizmu strojnika dopływa już ogrzana krew. Niektóre ryby (np. tuńczyk, żarłacz biały i ostronos atlantycki) posiadają zdolność do utrzymywania przez taki mechanizm podwyższonej temperatury w niektórych częściach ciała, ale strojnik jest jedyną rybą, u której stwierdzono podwyższoną temperaturę całego ciała, w tym serca^[4][5][6].

Odżywianie

Strojnik jest aktywnie polującym drapieżnikiem, żywi się głównie głowonogami i skorupiakami.

Wykorzystanie

Choć sam w sobie strojnik nie jest celem połowów, stanowi ceniony przyłów przy połowach tuńczyka. Tłuste, czerwone mięso ryby jest bardzo smaczne. Sprzedawany świeży lub mrożony; serwowany jako sashimi^[7].

Rozród

Brak danych o rozmnażaniu się strojnika.