Lasy we Wrocławiu

Lasy we Wrocławiu – według danych na 2006 rok zajmowały obszar około 2286,21 ha, co daje wskaźnik lesistości na poziomie 7,7%^[1] (w 2003 roku: 2381,1 ha, wskaźnik lesistości 8,1%^[2]). Wskaźnik ten dla Wrocławia jest niższy niż wskaźniki lesistości w większości innych, największych miastach Polski. Wskaźnik powierzchni lasu przypadający na 1 mieszkańca wynosi około 0,3 ara^[1][2]. Największe obszary leśne położone są wzdłuż wrocławskich rzek, w obszarach peryferyjnych miasta, oraz w zachodniej części miasta. Niektóre z obszarów leśnych stanowią naturalną kontynuację lasów ciągnących się także na obszarach już poza granicą administracyjną miasta (np. Las Zakrzowski, Las Mokrzański, Las Rędziński, Las Ratyński). Różna jest również struktura własności wrocławskich lasów. Pod względem powierzchni dominują lasy państwowe i lasy komunalne, niewiele jest lasów należących do osób prywatnych bądź osób prawnych. Lasy we Wrocławiu oceniane są jako cenne ekologicznie i przyrodniczo, stanowią podstawowy składnik ciągów przyrodniczych w mieście, tworzą większe ekosystemy razem z innymi obszarami zieleni, takimi jak parki, cmentarze, ogrody, ogródki działkowe, łąki itp.^[1][2][3]

Nazewnictwo

Największym lasom oraz kompleksom leśnym mającym określone walory rekreacyjne, turystyczne i przyrodnicze, nadano oficjalne nazwy. Pochodzą one od nazwy osiedla, przy którym położony jest dany las. Mniejsze lasy często posiadają nazwy zwyczajowe stosowane przez mieszkańców, które z czasem, również zostają przyjęte za oficjalne. Stosowana jest tu podobna zasada tworzenia nazw: las lub czasem lasek, bierze swoją nazwę od nazwy osiedla, np. Lasek Oporowski lub Las Oporowski, rzadziej od innego obiektu, np. zakładu – Lasek Dolmelowski, Lasek Polarowski, ulicy – Lasek Bogedaina (nazywany też od nazwy osiedla Lasek Tarnogajski, obecnie Park Tarnogajski), itp. Istnieje także szereg obszarów o charakterze lasu bez określonej nazwy (np. las na Wyspie Opatowickiej, lasy nad Widawą w rejonie osiedla Świniary, lasy nad Odrą i Bystrzycą w rejonie Nowej Karczmy i Janówka, obszary ochronne o charakterze leśnym przy porcie lotniczym i na terenach wodonośnych Świątniki, obszary w rejonie Alei Ignacego Paderewskiego na osiedlu Zalesie i inne).

Oficjalne nazwy wybranym lasom nadała Rada Miejska Wrocławia uchwałą nr LXXI/454/93 z dnia 9 października 1993 r., ogłoszoną w Biuletynie Urzędowym RMW z 15 października 1993 r. Nr 11, poz.101, uchwalona na podstawie art. 18 ust 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 16, poz. 95, ze zmianami)^[4].

Struktura własności

Jak wyżej zaznaczono, w strukturze własności lasów na obszarze miasta Wrocławia, dominują lasy państwowe, następnie lasy komunalne, udział własności innych osób fizycznych bądź prawnych jest znikomy. Obrazuje to poniższe zestawienie.

Tereny leśne we Wrocławiu według prawa własności

właściciel	2003 rok[2]		2006 rok[1]		zarządzający
	powierzchnia	udział % w terenach leśnych	powierzchnia	udział % w terenach leśnych
Skarb Państwa	1340,6 ha	58,3%	1360,66 ha	59,0%	Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu
Gmina Wrocław	925,4 ha	41,0%	910,45 ha	40,0%	Zarząd Zieleni Miejskiej
własność prywatna	15,1 ha	0,7%	15,10 ha	1,0%	właściciel
razem	2.281,1 ha	100%	2.286,21 ha	100%

Lasy państwowe

Lasy Państwowe w obszarze miasta Wrocławia podlegają jednemu z czterech nadleśnictw. Największą powierzchnię mają lasy podlegające nadleśnictwu Miękinia. Są to lasy położone w zachodniej części miasta. Obrazuje to poniższa tabela.

Lasy państwowe we Wrocławiu

nadleśnictwo	powierzchnia [ha]						obszar miasta	lasy
	2003 rok[2]			2006 rok[1]
	leśna	nieleśna	razem	leśna	nieleśna	razem
Miękinia	1000,35	90,55	1090,9	1000,35	90,55	1090,9	zachód	Las Ratyński, Las Mokrzański, Las Leśnicki, Las Pilczycki
Oława	128,26	23,58	151,84	148,26	23,58	171,84	południowy wschód	Las Strachociński
Oleśnica	69,82	21,22	91,04	69,82	21,22	91,04	północny wschód	Las Zakrzowski
Oborniki Śląskie	6,88			6,88			północ
razem	1205,31	135,35	1340,66	1225,31	135,35	1360,66

Lasy komunalne

Lasy komunale to 25 kompleksów leśnych. Obszary tych lasów pozostają pod opieką Zarządu Zieleni Miejskiej Urzędu Miejskiego Wrocławia^[5][6]. Obecnie zajmują obszar 910,45 ha, co jest wynikiem sukcesywnego zwiększania powierzchni tych obszarów: w 1990 roku lasy komunalne zajmowały 674,00 ha, w 1993 roku było to 793,3 ha, od 1995 roku 868,00 ha, a od 1999 roku ponad 900 ha^[2].

Lasy komunalne^[1]

kompleks	powierzchnia [ha]	rejon
Las Rędziński	407,58	Rędzin
Las Osobowicki	137,56	Osobowice
ul. Kosmonautów[a]	137,56	Gajowa
	47,43	Nowy Dwór
ul. Kozia	38,55	Maślice Wielkie
Las Rakowiecki	22,45	Rakowiec – Siedlec
Las Sołtysowicki	21,76	Sołtysowice
	20,58	Pilczyce
ul. Jeleniogórska	17,13	Stabłowice
ul. Jeleniogórska	17,13	Stabłowice
ul. Ślęzoujscie	16,70	Maślice Małe
	10,90	Opatowice
	10,57	Strachocin
Las Kuźnicki	9,36	Kuźniki
Las Oporowski	7,93	Oporów
	7,40	Wojnów
	6,49	Gądów Mały
pozostałe	33,40
razem	910,45

Wrocławskie lasy

Jak wyżej zaznaczono części kompleksom leśnym w obrębie miasta nadano nazwy własne stosowną uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia^[4]. Poniżej przedstawiono zestawienie tych lasów.

Wrocławskie lasy^[b]

nazwa[4]	podstawa prawna[4]	powierzchnia [ha]	własność[1]	fotografia
Las Kuźnicki	§ 1 pkt 34	9,36[1][2]	komunalny
Las Leśnicki	§ 1 pkt 30	38[7]	komunalny
Las Mokrzański	§ 1 pkt 29	680[3]	państwowy
Lasek Oporowski	§ 1 pkt 38	7,93[1][2]	komunalny
Las Osobowicki	§ 1 pkt 27	137,56[1][2]	komunalny
Las Pilczycki	§ 1 pkt 28	88[3]	państwowy
Las Rakowiecki	§ 1 pkt 35	22,45[1][2]	komunalny
Lasek Ratyński	§ 1 pkt 39	295[3]	państwowy
Las Rędziński	§ 1 pkt 31	407,58[1][2]	komunalny
Las Sołtysowicki	§ 1 pkt 36	21,76[1][2]	komunalny
Las Strachociński	§ 1 pkt 32	139[3]	państwowy
Las Wojnowski	§ 1 pkt 33	18[8]	państwowy
Las Zakrzowski	§ 1 pkt 37	72[9]	państwowy

Drzewostan

Las Pilczycki

Według danych z 2006 roku dominującym wśród wrocławskich lasów jest drzewostan z udziałem dębu – 57%, następnie sosny – 17%, i dalej odpowiednio: jesion – 6%, olsza – 5%, brzoza – 5%, świerk – 4%, grab – 2%, klon – 1%, topola – 1%^[c]. Przeciętny wiek drzewostanów wynosi 74 lata. Rozkład powierzchni lasu pod względem wieku drzewostanu jest dość równomierny. Pod względem rodzajów siedlisk leśnych dominują: las mieszany świeży, las świeży oraz las wilgotny. W zakresie zgodności gatunkowego drzewostanu z siedliskiem 10% wykazuje zgodność, 31% częściową zgodność, 59% brak zgodności^[1].

Funkcje i walory lasów

Wzgórze Kapliczne

Las Sołtysowicki

Lasy w obrębie tak dużego miasta jak Wrocław, czwartego pod względem wielkości w Polsce, winny spełniać wiele dodatkowych funkcji, znacznie szerszych niż lasy ukierunkowane na optymalną produkcję drewna. Wrocławski lasy należą do II strefy zagrożeń przemysłowych^[2]. Szereg z tych funkcji, zwłaszcza w odniesieniu do lasów komunalnych oraz szeregu kompleksów leśnych w obszarze których zlokalizowane są cenne stanowiska archeologiczne, obiekty historyczne oraz pomniki przyrody, są wręcz znacznie ważniejsze, dominujące, w stosunku do produkcji drewna, która w tym przypadku stanowi jedynie efekt uboczny prawidłowej, choć zmodyfikowanej, gospodarki leśnej. Do najważniejszych funkcji lasów we Wrocławiu (a w szerszym kontekście także w całej aglomeracji wrocławskiej), należą funkcje^[1][2][3]:

• ochronna (ekologiczna)
• oddzielająca (np. osiedla mieszkaniowe od terenów przemysłowych)
• społeczna (w tym m.in. rekreacyjna, turystyczna, edukacyjna)
• krajobrazowa (architektoniczno–ozdobna)
• a w dalszej kolejności produkcyjna
• i inne.

Wśród walorów kulturowych, które znajdują się w obszarach wrocławskich lasów wymienić można między innymi:

• grodzisko w Lesie Mokrzańskim^[1]
• grodzisko kultury łużyckiej i "Okopy Szedzkie" na Szańcu Szwedzkim w Lesie Osobowickim^[1][2]
• Wzgórze Kapliczne (w tym grodzisko) w Lesie Osobowickim^[1][2]
• grodzisko w Lesie Sołtysowickim^[1], gród z XIII-XIV wieku otoczony fosą^[2].

Lasy w obrębie miasta w zakresie możliwości wykorzystania dla wypoczynku, rekreacji i turystyki zostały podzielone na trzy strefy atrakcyjności: od I najbardziej atrakcyjnej (około 20% powierzchni lasów)^[d] poprzez II strefę (około 57% powierzchni lasów), do III najmniej atrakcyjnych obszarów pod względem dostępności (około 23% powierzchni lasów)^[1][2].

Uwagi

1. W 2003 roku był to obszar o powierzchni 94,66 ha.
2. Uwzględniono lasy, które otrzymały oficjalną nazwę w uchwale Rady Miejskiej Wrocławia nr LXXI/454/93 z 9 października 1993 r.
3. Obliczony wskaźnik dotyczy drzewostanu, w którym dany gatunek drzewa jest gatunkiem dominującym pośród drzew występujących na danym obszarze.
4. Z najlepiej przygotowaną bazą turystyczną oraz rekreacyjną, takie jak między innymi: stawy, miejsca biwakowania z deszczochronami, miejsca do palenia ognisk, walory kulturowe, szlaki piesze, rowerowe i konne, parkingi leśne, polany widokowe, tory saneczkowe.