Lech Trzeciakowski

Lech Józef Trzeciakowski (ur. 24 grudnia 1931 w Poznaniu, zm. 7 stycznia 2017 tamże^[1]) – polski historyk, profesor nauk humanistycznych (1973), badacz historii wieków XIX i XX.

Lech Trzeciakowski

Lech Trzeciakowski (2008)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	24 grudnia 1931 Poznań
Data i miejsce śmierci	7 stycznia 2017 Poznań
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia kultury, historia Polski i Niemiec XIX–XX w.
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Doktorat	1959 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Habilitacja	1964 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Profesura	21 maja 1973
nauczyciel akademicki, dyrektor
uniwersytet	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Okres zatrudn.	od 1955
instytut	Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego
Okres zatrudn.	1973–1978
Odznaczenia

Dom rodzinny

Syn powstańca wielkopolskiego Mariana Trzeciakowskiego (urzędnika państwowego II Rzeczypospolitej) i Stefanii z domu Dębickiej. W 1938 rozpoczął edukację w szkole powszechnej w Poznaniu, w latach 1939–1945 uczestniczył w tajnym nauczaniu. W 1945 zdał egzaminy kończące szkołę powszechną i zdał egzamin wstępny do Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Należał do XIV Szczepu Harcerskiego „Błękitna Czternastka” im. het. Stanisława Żółkiewskiego^[2].

W 1955 r. ożenił się z Marią Dolatą, z którą miał córkę Aleksandrę (ur. 1956, psycholożkę) i syna Zbyszka (1957–2006), pracownika Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu^[3]. Maria Trzeciakowska zmarła w 1989 r. W 1990 r. ożenił się z Ewą Krzyżańską, prawniczką^[4][5][6]. 14 stycznia 2017 został pochowany na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan w Poznaniu.

Edukacja i kariera naukowa

• 1951 matura w Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
• 1951–1955 studia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Poznańskiego
• 1955 magisterium na Uniwersytecie Poznańskim (promotor prof. Witold Jakóbczyk)
• 1959 doktorat na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (promotor prof. Witold Jakóbczyk)
• 1964 doktor habilitowany
• 1973 profesor nadzwyczajny^[7]
• 1981 profesor zwyczajny^[8]

Praca zawodowa

• 1951 nauczyciel historii w Szkole Podstawowej nr 46 w Poznaniu (od listopada 1951 delegowany na studia)^[9]
• od 1955 pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1972–1978 kierownik Zakładu Historii Kultury, 1978-1991 kierownik Zakładu Historii Polski XIX–XX wieku)
• 1973–1978 dyrektor Instytutu Zachodniego w Poznaniu
• 1974–1978 kierownik Zakładu Badań nad Polonią Zagraniczną Polskiej Akademii Nauk
• 2001-2013 profesor Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu

Działalność międzynarodowa

• od 1973 r. – członek Komisji UNESCO Polsko-Niemieckiej ds podręczników szkolnych

• od 1985 r. – członek Commission Internationale des Études Historiques Slaves.(Kongres w Stuttgarcie – 1985)
  • sekretarz generalny 1990 – 1995 (Kongres w Madrycie – 1990)
  • wiceprezydent 1995 – 2000 (Kongres w Montrealu – 1995)
  • prezydent 2000 – 2005 (Kongres w Oslo – 2000)
  • prezydent honorowy 2005 r. (dożywotnio, Kongres w Sydney – 2005)^[10]
• wykładowca (visiting profesor)
  • California State University at Hayward, USA 1970
  • University of Florida, Gainesville, USA 1977
  • University of Western Ontario, Kanada 1990
  • Bielefeld Universität, Niemcy1994
  • Meiji University, Japonia 1998
  • Waseda University, Japonia 1998
  • Sophia University, Japonia 1998
• gość Departamentu Stanu USA 1977 – badacz naukowy na kilku uniwersytetach

Odznaczenia i wyróżnienia

• 1967: Złoty Krzyż Zasługi
• 1974: Medal KEN
• 1974: Nagroda Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego
• 1975: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[11]
• 1978: Państwowa Nagroda I stopnia (zespołowa)
• 1984: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1999: Nagroda Naukowa Miasta Poznania (wraz z Jerzym Topolskim)
• 2002: Nagroda im. Herdera^[12]
• 2004: Dobosz Powstania Wielkopolskiego od ZG TPPW^[13]
• 2011: Honorowy Obywatel Miasta Poznania
• 2012: Odnowienie doktoratu prof. Lecha Trzeciakowskiego (UAM)^[14]
• 2014: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 czerwca 2014 r. z nadania Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego)^[15]

Publikacje

Autor ponad 350 artykułów w kraju i zagranicą, w tym znajdujących się na Liście Filadelfijskiej oraz 15 książek^[16]:

• Polityka polskich klas posiadających w Wielkopolsce w erze Capriviego (1890-1894) (Poznań 1960).
• Wybór tekstów do dziejów kultury Wielkopolski. Red. Roman Pollak (Poznań 1962 – współautorstwo).
• Walka o polskość miast Poznańskiego na przełomie XIX i XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie (Poznań 1964).
• Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu. Fakty i wydarzenia z dziejów miasta do 1918 roku, Wydawnictwo Poznańskie (Poznań 1969).
• Kulturkampf w zaborze pruskim, Wydawnictwo Poznańskie (Poznań 1970).
• Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu. Fakty i wydarzenia z dziejów miasta do 1918 roku, Wydawnictwo Poznańskie, wyd. II rozszerzone (Poznań 1971).
• Pod pruskim zaborem 1850-1918, Wyd. Wiedza Powszechna (Warszawa 1973).
• Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu. Fakty i wydarzenia z dziejów miasta do 1918 roku, Wydawnictwo Poznańskie, wyd. III (Poznań 1974).
• Niemcy w Poznańskiem wobec polityki germanizacyjnej 1815–1920. Red. Lech Trzeciakowski, Wydawnictwo Instytutu Zachodniego (Poznań 1976).
• Rola Wielkopolski w dziejach narodu polskiego. Księga pamiątkowa dedykowana prof. Witoldowi Jakóbczykowi w 70 rocznicę urodzin. Red. Stanisław Kubiak i Lech Trzeciakowski (Poznań 1979).
• RFN – PRL. Bilans stosunków wzajemnych. Problemy i perspektywy normalizacji. Red. Lech Trzeciakowski, Wydawnictwo Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (Warszawa 1979).
• Polacy w historii i kulturze Europy Zachodniej. Słownik biograficzny. Red. Krzysztof Kwaśniewski i Lech Trzeciakowski (Poznań 1981)
• Społeczny ruch kulturalny. Tradycja a współczesność. Materiały i studia do dziejów kultury w Wielkopolsce. Red. Dzierżymir Jankowski i Lech Trzeciakowski (Poznań 1981).
• Maria Trzeciakowska, Lech Trzeciakowski, W dziewiętnastowiecznym Poznaniu. Życie codzienne miasta 1815–1914, Wydawnictwo Poznańskie (Poznań 1982).
• Powstanie listopadowe a problem świadomości historycznej. Red. Lech Trzeciakowski (Poznań 1983).
• La formazione dello stereotipio del tedesco nella societa Polacca del sec. XIX, Universite de Perugia (Perugia 1987).
• The Kulturkampf in Prussian Poland, East European Monographs. Distributed by Columbia University Press (New York 1990).
• Dzieje Poznania, t. II, cz. I: Lata 1793–1918. Red. Jerzy Topolski i Lech Trzeciakowski (Poznań 1994).
• Dzieje Poznania, t. II, cz. II: Lata 1918–1945. Red. Jerzy Topolski i Lech Trzeciakowski (Poznań 1998).
• Poland between the Soviet Union and Germany. Wyd. Center for International Programs Meiji University (Tokio 1999).
• Samomodernizacja społeczeństw w XIX wieku: Irlandczycy, Czesi, Polacy. Red. Lech Trzeciakowski i Krzysztof A. Makowski (Poznań 1999).
• W kręgu polityki. Polacy – Niemcy w XIX wieku, Wyd. Instytutu Historii UAM (Poznań 2002).
• Dzieje polityczne – kultura – biografistyka. Studia z historii XIX i XX wieku ofiarowane prof. Zbigniewowi Dworeckiemu. Red. Lech Trzeciakowski i Przemysław Matusik (Poznań 2002).
• Posłowie polscy w Berlinie 1848-1928, Wydawnictwo Sejmowe (Warszawa 2003).
• Otto von Bismarck, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2009.
• Album Amicorum Profesora Lecha Trzeciakowskiego, Wydawnictwo IH UAM, Poznań 2012

Uczniowie

Wypromował ponad 500 magistrów UAM (stacjonarnych, zaocznych, z ośrodków zamiejscowych) oraz Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, 25 doktorów^[16]. Uczniami profesora byli m.in.: Witold Molik, Paweł Cieliczko, Krzysztof A. Makowski, Czesław Pest, Przemysław Matusik, Jerzy Kołacki, Adam Michnik.

Filmografia

Konsultant naukowy

• film fabularny Bestia (1978)
• Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1982) w reżyserii Jerzego Sztwiertni
• filmu telewizyjnego Chwała zwycięzcom (2003) w reżyserii Adka Drabińskiego, realizacja Bogusław Wołoszański^[17][18]
• Śladami Pawła Edmunda Strzeleckiego (2008), TVP Poznań
• Profesor Lech Trzeciakowski – seria „Wybitne Postacie Uniwersytetu”, Uniwersyteckie Studio Filmowe UAM, 2012

Bibliografia prac

• Maria Jackowska, Bibliografia prac profesora Lecha Trzeciakowskiego za lata 1955–1991 [nr 1-166], [w:] Ideologie – poglądy – mity w dziejach Polski i Europy XIX i XX wieku. Księga pamiątkowa dedykowana prof. Lechowi Trzeciakowskiemu w 60 rocznicę urodzin. Red. Jerzy Topolski, Witold Molik i Krzysztof A. Makowski, Poznań 1991, s. 9–21.
• Alina Hinc, Bibliografia prac profesora Lecha Trzeciakowskiego za lata 1990–2001 [nr 154-246], [w:] W kręgu polityki. Polacy – Niemcy w XIX wieku, Wyd. Instytutu Historii UAM. Red. Krzysztof A. Makowski i Witold Molik, Poznań 2002, s. 9–16.

Księga pamiątkowa

• Ideologie – poglądy – mity w dziejach Polski i Europy XIX i XX wieku. Księga pamiątkowa dedykowana prof. Lechowi Trzeciakowskiemu w 60 rocznicę urodzin, red. Jerzy Topolski, Witold Molik i Krzysztof A. Makowski (Poznań 1991).
• W kręgu polityki Polacy – Niemcy w XIX wieku. Instytut Historii UAM, Poznań 2002
• Liber Amicorum Profesora Lecha Trzeciakowskiego, red. Przemysław Matusik, Poznań 2012