Lemurowe

Lemurowe^[14] (Strepsirrhini) – podrząd ssaków z rzędu naczelnych (Primates) obejmujący gatunki o cechach najbardziej prymitywnych wśród naczelnych, w języku polskim określanych jako niższe naczelne. Wspólną cechą wyróżniającą tę grupę zwierząt jest spiczasty pysk zakończony wilgotnym nosem połączonym z górną wargą. Poza palczakami wszystkie małpiatki zaliczane do Strepsirrhini mają zęby ułożone w grzebień zębowy złożony z dolnych siekaczy i kłów oraz – wykorzystywany do czyszczenia sierści – długi pazur na drugim palcu stopy. W oku większości gatunków występuje błona odblaskowa (tapetum lucidum), nie występuje natomiast charakterystyczny dla wyższych naczelnych (Haplorrhini) dołek środkowy siatkówki oka (fovea centralis).

Lemurowe

Strepsirrhini
É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1812[1]
Przedstawiciel podrzędu – lemur katta (Lemur catta)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	lemurowe
Synonimy Prosimii Illiger, 1811[2] Heteronychae J.E. Gray, 1821[3] Strepsirhina R. Owen, 1858[4] Lemuroidea Mivart, 1865[5] Brachytarsi Haeckel, 1866[6] Prosimiae Cope, 1883[7] Prosimia Ameghino, 1889[8] Lemuroidei Winge, 1895[9] Prosimiae Haeckel, 1895[10] Hemipitheci Haeckel, 1895[10] Lemures Gregory, 1910[11] Strepsirhini McKenna, 1975[12] Djebelemuridae[a] Godinot, 2010[13]
Infrarzędy
4 podrzędy (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Systematyka

Etymologia

Strepsirrhini: gr. στρεψις strepsis ‘obracanie się dookoła’, od στρεφω strephō ‘obrócić dookoła’^[15]; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’^[16].

Podział systematyczny

Strepsirrhini tworzą takson monofiletyczny. Podrząd obejmuje małpiatki zgrupowane w trzech infrarzędach^{[17][18][19][14]}:

• Lemuriformes J.E. Gray, 1821 – lemurokształtne
• Chiromyiformes Anthony & Coupin, 1931 – palczakokształtne
• Lorisiformes Gregory, 1915 – lorisokształtne

Opisano również infrarząd wymarły^[20]:

• Adapiformes Hoffstetter, 1997

oraz taksony wymarłe o niepewnej pozycji systematycznej i nie zgrupowane w żadnym z powyższych infrarzędów^[20]:

• Rodzina:
  • Azibiidae Gingerich, 1976
• Rodzaje:
  • Djebelemur Hartenberger & Marandat, 1992^[21] – jedynym przedstawicielem był Djebelemur martinezi Hartenberger & Marandat, 1992
  • Lushius Zhou Mingzhen, 1961^[22] – jedynym przedstawicielem był Lushius qinlinensis Zhou Mingzhen, 1961
  • Omanodon Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993^[23] – jedynym przedstawicielem był Omanodon minor Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993
  • Shizarodon Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993^[24] – jedynym przedstawicielem był Shizarodon dhofarensis Gheerbrant, H. Thomas, Roger, Şen & Al-Sulaimani, 1993
• Gatunek:
  • „Anchomomys” milleri Simons, 1997^[25]

Uwagi

1. Nomen nudum.