Leon Lederman

Leon Max Lederman (ur. 15 lipca 1922 w Buffalo^[1], zm. 3 października 2018 w Rexburg^[2]) – amerykański fizyk pochodzenia żydowskiego, noblista; doświadczalny fizyk cząstek elementarnych, wieloletni dyrektor Fermilabu, a wcześniej profesor Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku; popularyzator nauki.

Leon Max Lederman

Leon Lederman (2007)
Państwo działania	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	15 lipca 1922 Buffalo
Data i miejsce śmierci	3 października 2018 Rexburg
profesor
Specjalność: fizyka
Alma Mater	City College of New York
Uczelnia	Uniwersytet Columbia
dyrektor Fermilab
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki Nagroda Wolfa

Lederman w latach 60. udowodnił, że istnieje więcej niż jeden rodzaj neutrin – odkrywając neutrino mionowe, za co otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki w 1988 roku, wraz z Jackiem Steinbergerem i Melvinem Schwartzem^[3].

Życiorys

Był synem emigrantów żydowskich przybyłych do Stanów Zjednoczonych z Ukrainy.

W latach 1958–1979 był profesorem Columbia University w Nowym Jorku, a w latach 1979–1989 dyrektorem Laboratorium im. Enrica Fermiego w Batavii. Prowadził badania w dziedzinie fizyki cząstek elementarnych. W 1956 odkrył mezon K⁰_L, a w 1957 przeprowadził obserwację niezachowania parzystości w rozpadach pionów (π) i mionów (μ)^[4]. W 1962, wraz z Jackiem Steinbergerem i Melvinem Schwartzem, wykonał eksperyment wykazujący istnienie dwóch typów neutrin (elektronowego i mionowego)^[5], za co w 1988 otrzymali wspólnie Nagrodę Nobla. W 1977 odkrył cząstkę ypsilon (ϒ). W następnych latach zajmował się urządzeniami do przyspieszania cząstek elementarnych^[3].

Nagrody

Oprócz Nagrody Nobla Lederman otrzymał też inne wyróżnienia. W 1982 został uhonorowany Nagrodą Wolfa w dziedzinie fizyki^[3]. Był doktorem honoris causa wielu amerykańskich i zagranicznych uniwersytetów. Laureat Nagrody Enrica Fermiego^[6].

Zobacz też

• Oops-Leon

Publikacje

Oryginały

• Leon Lederman, David N. Schramm, From Quarks to the Cosmos
• Leon M. Lederman, Christopher T. Hill, Symmetry and the Beautiful Universe
• Leon M. Lederman, Christopher T. Hill, Quantum Physics for Poets

Wydania polskie

• 1996: Boska cząstka. Jeśli Wszechświat jest odpowiedzią, jak brzmi pytanie?, współautor: Dick Teresi, tłum. Elżbieta Kołodziej-Józefowicz, Prószyński i S-ka, ISBN 83-86868-10-4.
• 2013: Zrozumieć niepojęte. Fizyka kwantowa i rzeczywistość, współautor: Christopher Hill, tłum. Mariusz Seweryński, Prószyński, ISBN 978-83-7839491-4.
• 2015: Dalej niż boska cząstka, współautor: Christopher Hill, tłum. Mariusz Seweryński, Prószyński, ISBN 978-83-8069027-1.