Limonit

Limonit (żelaziak brunatny) – bardzo drobnoziarnista lub skrytokrystaliczna mieszanina minerałów (tlenków i wodorotlenków żelaza), kiedyś uważana za odrębny minerał. Według dzisiejszych podziałów jest to rodzaj skały. Substancja bardzo pospolita, rozpowszechniona i spotykana w miejscach występowania goethytu.

Limonit

Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	żelaziak brunatny
Skład chemiczny	FeO(OH)·nH 2O
Twardość w skali Mohsa	5,0 do 5,5
Przełam	muszlowy, ziemisty
Łupliwość	niemożliwa do określenia
Układ krystalograficzny	zmienny
Gęstość	2,7- 4,3 g/cm³
Właściwości optyczne
Barwa	żółtobrązowa, czarna
Rysa	żółtobrązowa
Połysk	ziemisty, półmetaliczny

Limonit – ruda darniowa

Charakterystyka

Właściwości

Podstawowym składnikiem jest goethyt i lepidokrokit. Oprócz tego limonit zawiera też domieszki minerałów ilastych. W przypadku występowania w limonicie większej ilości materiałów ilastych mówi się o nim:

• ochra – jeśli ma dużo hematytu to „ochra czerwona”;
• umbra – jeśli zawiera tlenki i wodorotlenki manganu
• bądź antymon – „ochra antymonowa”.

W budownictwie limonit wpływa negatywnie na estetykę betonów architektonicznych, gdyż jest przyczyną pojawiania się rdzawych przebarwień na gotowych elementach betonowych.

Występowanie

Powstaje w wyniku procesów hydrotermalnych, także w sedymentacyjnych – zachodzących w bagnach; w jeziorach; w wodach morskich. Tworzy się też na podmokłych, wilgotnych łąkach pod darnią. Występuje w strefie utleniania złóż kruszców żelaza, jako spoiwo. Występuje w: luźnych, ziemistych masach (ruda darniowa, ruda kuchowa, piasek żelazisty), zbitych, porowatych agregatach (ruda skalista, mydlak), skupieniach skorupowych, naciekowych, konkrecjach.

Miejsca występowania:

• Na świecie: Kongo, Angola, Algieria, Maroko, Wenezuela, Kuba, Niemcy, Hiszpania.

• W Polsce: występuje m.in. w rejonie śląsko-krakowskim, w Górach Świętokrzyskich, na Dolnym Śląsku, ziemi lubuskiej.

Zastosowanie

• kruszywo do produkcji betonu na obudowy bezpieczeństwa reaktorów jądrowych, z uwagi na zawartość żelaza i wody związanej^[1],
• uboga ruda żelaza,
• surowiec do produkcji żółtych i brunatnych pigmentów,
• jest poszukiwany przez kolekcjonerów- szczególnie odmiany wykazujące iryzację.

Zobacz też

• goethyt, limonit włóknisty, ochra żelazista, ruda bagienna, ruda darniowa, ruda jeziorna, żelaziak brunatny, żelaziak oolitowy, kakoksen