Mýrdalsjökull

Mýrdalsjökull (wym. [ˈmir.talsˌjœː.kʏtl]^ⓘ) – lodowiec w południowej części Islandii, położony nad wulkanem Katla.

Mýrdalsjökull

Państwo	Islandia
Rodzaj	umiarkowany
Klasa lodowca	czapa lodowa
Powierzchnia (2011)	596 km²
Położenie na mapie Islandii Mýrdalsjökull
63°38′N 19°03′W

Ma formę czapy lodowej i zajmuje powierzchnię 596 km² (stan na 2011 rok), co czyni go czwartym lodowcem Islandii.

Opis

Lodowiec znajduje się w południowej części Islandii. Wznosi się na wysokość 1300–1500 m n.p.m.^[1][2] Zimą zasilany jest obfitymi opadami śniegu^[a], a latem łatwo się topi^[1][2]. Wypływa z niego wiele rzek, m.in. Jökulsá. Leży nad wulkanem Katla – drugim pod względem aktywności na wyspie^[3]. Obszary na południe i na wschód od lodowca były pierwszymi zasiedlonymi na Islandii^[3].

Budowa lodowca

Ma formę czapy lodowej i zajmuje powierzchnię 596 km² (stan na 2011 rok), co czyni go czwartym lodowcem wyspy^[4]. Podczas małej epoki lodowcowej razem z lodowcem Eyjafjallajökull tworzył jedną czapę lodową, która została rozdzielona na większą część zachodnią i mniejszą część wschodnią w połowie XX w.^[3] W okresie XX i XXI w. lodowiec systematycznie się zmniejsza – szacuje się, że jego partie, w zależności od położenia, zanikną w ciągu 80–200 lat^[2].

Lodowiec zbudowany jest z czapy właściwej nad wulkanem Katla oraz otaczającej ją części peryferyjnej z licznymi lodowcami wyprowadzającymi^[2].

Czapa właściwa tworzy w części południowej dwa szczyty o wysokości 1480 m n.p.m. – Goðabunga i 1450 m n.p.m. – Háabunga, oddzielone szeroką „przełęczą” o wysokości 1345 m n.p.m.^[2] Lód w kalderze ma grubość 400–700 m, na północ od kaldery 100–400 m a na jej zachodnich, południowych i wschodnich zboczach mniej niż 100 m^[5].

W wyższych partiach części peryferyjnej nad pokrywę lodową wznoszą się nunataki^[2]. Na południu płyną lodowce wyprowadzające: Sólheimajökull, opadający do wysokości 100 m n.p.m., Klífurjökull i Kötlujökull, na wschodzie: Öldufellsjökull i Sandfellsjökull, na północy: Sléttjökull, Entujökull, a na zachodzie: Króssárjökull, Tungnakvíslarjökull, Hrunajökull^[6].

Działalność wulkaniczna

Osobny artykuł: Katla.

Pod czapą właściwą lodowca znajduje się czynny wulkan – Katla^[7]. Podlodowcowa kaldera (10 x 14 km) sięga 750 m głębokości^[7]. Katla wybuchała ponad 20 razy od momentu zasiedlenia Islandii (870), często powodując powodzie lodowcowe – jökulhlaup^[8][1]. Obszar Katli leży na terenie utworzonego w 2011 roku Geoparku Katla^[9][10].

Zobacz też

• Lodowce Islandii
• Geografia Islandii

Uwagi

1. W sąsiednim Vik odnotowano drugie pod względem wielkości średnie opady roczne na Islandii – 2256 mm w latach 1931–1960^[3].