Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Młynary
miasto w województwie warmińsko-mazurskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Młynary (niem. Mühlhausen[2]) – miasto w północnej Polsce, w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Młynary.
Pod względem historycznym Młynary leżą w części Pogezanii należącej do Prus Górnych i zwanej Hockerlandią[3][4][5], ponadto bywają czasem zaliczane do (szeroko rozumianego) Powiśla[6]. Miasto posiada dobre połączenie drogowe z Elblągiem (DW509), Olsztynem, Pasłękiem (DW505), Braniewem, a także kolejowe z Elblągiem i Braniewem.
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Młynary na miejscu wcześniejszej osady pruskiej w 1327 założyli Krzyżacy, w 1329 uzyskało prawa miejskie, było to miasteczko obwiedzione murami miejskimi z cegły z dwoma bramami: Górną i Dolną. W 1338 nastąpiło ponowienie praw miejskich, w skład zabudowy wchodził obronny kościół. Bliskość Braniewa, Ornety i Elbląga sprawiła, że miasto nigdy nie doświadczyło prężnego rozwoju. Pełniło rolę lokalnego ośrodka handlu i usług[7].
Od początku znaczną część mieszczan stanowili Polacy (do XVI w. wszystkie nabożeństwa odbywały się w języku polskim, a w akcie ponowienia praw miejskich znalazły się zapisy dotyczące sposobu rozstrzygania sporów pomiędzy ludnością polską i pozostałą)[7]. W 1440 miasto przystąpiło do antykrzyżackiego Związku Pruskiego[8], na prośbę którego w 1454 król Kazimierz IV Jagiellończyk ogłosił wcielenie regionu do Królestwa Polskiego, niemniej po wybuchu wojny trzynastoletniej zostało w 1455 r. zdobyte przez Krzyżaków[9], którzy w ramach zemsty utopili burmistrza miasta. W tym samym roku zostało odbite przez siły propolskie[9]. Na mocy II pokoju toruńskiego (1466) miasto weszło w skład Prus Zakonnych, jako część i lenno Królestwa Polskiego[10], a później okręgu górnopruskiego Prus Książęcych[potrzebny przypis].
Po pożarze z 1547, w l. 1547-1553 odbudowano dzisiejszy kościół św. Piotra Apostoła, rozbudowany w kolejnych dziesięcioleciach. W 1625 wskutek epidemii dżumy zmarło ok. 10% populacji miasta[9]. W 1773 r. król pruski ulokował w Młynarach 52 Pułk Fizylierów wojska pruskiego[9]. W latach 1856–1857 wzniesiono nowy kościół katolicki, a w 1864 zainstalowano oświetlenie uliczne[9]. W 1871 spłonął młynarski ratusz[9]. W 1945 miasto wraz z południową częścią Prus Wschodnich zostało przyłączone do Polski, ale w konsekwencji zniszczeń sięgających 80% utraciło wówczas prawa miejskie, które odzyskało dopiero w 1984 r. Początkowo należało administracyjnie do okręgu mazurskiego, następnie od 1946 r. weszło w skład województwa olsztyńskiego, a w latach 1975–1998 należało do województwa elbląskiego.
Remove ads
Demografia
Dane z 31 grudnia 2017 roku[11].
Według danych z 30 czerwca 2012 miasto miało 1859 mieszkańców.
Zabytki
Podsumowanie
Perspektywa
- gotycki kościół św. Piotra Apostoła z 1327, zniszczony podczas pożaru, odbudowany w 1554, dwunawowy, z barokowym wyposażeniem z XVII w. (ołtarz główny o bogatej snycerce, ambona wsparta na plecach rzeźby Mojżesza, z 1654 roku wykonana przez snycerza elbląskiego, Hannsa Ohlmanna, organy, zbudowane w pracowni organmistrza z Królewca, Adama Gottloba Caspariniego z 1742 roku, wraz z prospektem pomalowane i pozłocone w 1756 roku przez Johana Turka z Ostródy[13], boczne ołtarzyki – Jezusa i Maryi). W kościele jest ogrzewanie tego samego typu, jak na zamku w Malborku. Wieża usytuowana charakterystycznie dla stylu pomezańskiego, tj. w północno-zachodnim narożniku. Pełniła istotną rolę obronną, świątynia zajmowała naroże murów, a wieża stanowiła część miejskich fortyfikacji[14] (nr rej. zabytk. NID 618/69 z 28.02.1968).
- kościół, pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny z 1857 posiada obraz przedstawiający Maryję, będący darem papieża Piusa IX. Ażurowa sygnaturka nad fasadą, skromny neogotycki detal na elewacji.
- układ urbanistyczny zabudowy Starego Miasta
- domy przy ulicy Dworcowej 33 i Słowackiego 2–4, 6, 8, 10
- kaplica cmentarna
- ruiny dawnego młyna wodnego (ul. Młyńska 2)[15]
Zabytkami poza rejestrem NID są także:
- zabytkowy budynek szkolny (Dworcowa 8)
- zabytkowy budynek poczty
- dawna gospoda „Warmianka”
Inne
W planach jest budowa zapory wodnej na rzece Bauda, przepływającej przez miasto i tym samym utworzenie zbiornika wodnego – „Zalewu Młynary” – razem z piaszczystą plażą, a także budowa elektrowni wodnej dla potrzeb miasta.
Transport
Mieści się tu stacja kolejowa.
Przez miasto przechodzą drogi:
7,5 km od Młynar znajduje się droga ekspresowa S22
Sport
W Młynarach działa klub piłkarski „Syrena”, który występuje w sezonie 2024/2025 w klasie A, gr. warmińsko-mazurskiej II[16].
Ludzie związani z Młynarami
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads