Maria Hadera

Maria Hadera (ur. 30 września 1901 w Orzegowie, zm. 11 lipca 1991) – polska pielęgniarka, sanitariuszka w trakcie powstań śląskich i II wojny światowej.

Maria Hadera

Maria Haderowa

Data i miejsce urodzenia	30 września 1901 Orzegów
Data śmierci	11 lipca 1991
Miejsce spoczynku	Katowice, cmentarz przy ulicy Francuskiej
Zawód, zajęcie	pielęgniarka
Narodowość	polska
Odznaczenia

Życiorys

Urodziła się 30 września 1901 roku w Orzegowie^[1][2] (bądź w Rudzie^[3]) w rodzinie górniczej^[3]. W 1918 roku została członkinią tamtejszego Towarzystwa Śpiewaczego „Szopen”. Była zaprzysiężona w Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, a przed wybuchem I powstania śląskiego uczestniczyła w konspiracyjnym kursie sanitarnym w drogerii Leona Staniszewskiego w Orzegowie^[3]. W 1920 roku brała udział w kursie dla pielęgniarek w Bytomiu i Zabrzu oraz odbyła praktykę w szpitalu wojskowym w Poznaniu^[4]. W trakcie III powstania śląskiego była sanitariuszką kompanii szturmowej w Orzegowie, a następnie w pułku zabrzańskim pod dowództwem Pawła Cymsa^[3]. Brała udział w akcjach powstańczych na terenie Gliwic, Kędzierzyna, Kłodnicy i w rejonie Góry św. Anny^[2].

Po zakończeniu powstań była pielęgniarką w Górnośląskim Szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża w Mysłowicach^[3] aż do jego likwidacji w 1922 roku, a w 1923 roku podjęła pracę w Szpitalu Spółki Brackiej w Chorzowie^[2]. W 1926 roku ukończyła Szkołę Pielęgniarstwa w Warszawie^[1][4], po czym wróciła do Chorzowa, pełniąc funkcję pielęgniarki przełożonej^[4]. W latach 1936–1939 pracowała w Poradni Przeciwgruźliczej w Katowicach^[1].

W czasie II wojny światowej została wysiedlona do Generalnego Gubernatorstwa^[3]. W 1941 roku w Boguchwale wstąpiła do Armii Krajowej, gdzie pod pseudonimem „Szarotka”^[4] udzielała pomocy medycznej w oddziałach partyzanckich. Podczas epidemii czerwonki zorganizowała szpital polowy^[2].

Po wojnie wróciła do Katowic. W czerwcu 1945 roku podjęła pracę w katowickiej misji dworcowej, pomagającej jeńcom i repatriantom, a w 1947 roku została kierowniczką ośrodka repatriacyjnego dzieci zagubionych w trakcie okupacji^[2]. W latach 1949–1961 była miejską instruktorką pielęgniarek, a następnie do 1969 roku pracowała w gabinecie fizykoterapii w Miejskim Wydziale Zdrowia w Katowicach^[1].

Była organizatorką i pierwszą przewodniczącą koła Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego w Katowicach^[3]. Funkcję przewodniczącej pełniła przez 7 lat^[1].

Zmarła 11 lipca 1991 roku. Została pochowana na cmentarzu przy ulicy Francuskiej w Katowicach^[5].

Ordery i odznaczenia

• Śląska Wstęga Waleczności i Zasługi (1921)^[3][4]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1929)^[4]
• Srebrny Krzyż Zasługi (1950)^[4]
• Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (1953)^[4]
• Krzyż Partyzancki (1959)^[3][4]
• Odznaka Honorowa PCK IV Stopnia (1959)^[4]
• Śląski Krzyż Powstańczy (1964)^[2][4]
• Złoty Krzyż Zasługi (1964)^[4]
• Złota odznaka „Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego” (1965)^[4]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1968)^[3][4]
• Medal Florence Nightingale (1969)^[3][4]
• Medal pamiątkowy „W 50 rocznicę III powstania śląskiego” (1971)^[4]