Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Nerecznica górska
gatunek rośliny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Nerecznica górska (Dryopteris expansa) – gatunek rośliny z rodziny nerecznicowatych. Zasięg gatunku obejmuje wszystkie kontynenty w strefie umiarkowanej na półkuli północnej[4][5]. Ponieważ rośliny tego gatunku włączane były przez długi czas od szeroko ujmowanej nerecznicy szerokolistnej D. dilatata sensu lato[6][7] rozmieszczenie w Polsce nie jest dobrze udokumentowane; wiadomo, że jest to gatunek częsty w Karpatach, poza tym raczej rzadko, ale spotykany na obszarze całego kraju[8][9]. Rośnie w lasach mokrych i wilgotnych, w górach sięga do piętra alpejskiego[9] i tam też rośnie na skalistych stokach[9][5].
.jpg)
Remove ads
Morfologia
.jpg)
.jpg)
- Pokrój
- Roślina o wysokości od 30–40 do 80–100 cm[9][4][5]. Kłącze krótkie i tęgie, pełzające lub skośnie wznoszące się[4].
- Liście
- Wszystkie jednakowe (liście z zarodniami takie same jak płonne)[5]. Zimą z wolna obumierają[5] (nie są zimotrwałe)[10]. Ogonek liściowy jasnozielony[9] stanowi od ok. 1/3[5] do około połowy długości liścia[10][9][11]. W dole pokryty jest gęsto łuskami[4], w górze rzadziej[9]. Łuski jajowatolancetowate do lancetowatych osiągają do 18 mm długości i 7 mm szerokości. Są jednolicie cynamonowobrązowe lub jasnobrązowe z ciemnym paskiem w dolnej części łuski (pasek nie dochodzi do szczytu łuski)[9]. Blaszka liściowa trójkątnojajowata lub jajowatolancetowata[9], jasnozielona do żółtozielonej[10][9], cienka[10]. Liście zazwyczaj nie są pokryte gruczołkami, rzadko jednak bywają gruczołowate, czasem nawet mocno[4]. Blaszka jest 3–4 × pierzasta[10]. Odcinków I rzędu jest 15–25 par, z czego najdłuższe znajdują się w dolnej części liścia i osiągają do 20 cm. W każdym z tych odcinków najniższy i skierowany w dół odcinek II rzędu jest wyraźnie dłuższy od innych. Znaczenie diagnostyczne ma najniższy odcinek dolnego odcinka liścia który jest 2 × dłuższy od odcinka znajdującego się naprzeciw, skierowanego ku górze i tylko 2 × krótszy od całego odcinka I rzędu. Końcowe odcinki II rzędu są płytko wcinane[9]. Brzegi odcinków liścia są płaskie[11].
- Zarodnie
- Zebrane w kupki rozwijające się w połowie odległości między żyłkami przewodzącymi a brzegiem odcinka liścia[5]. Kupki zarodni osiągają zwykle 0,5 do 1 (rzadko do 1,2) mm średnicy[9]. Okryte są drobnymi i nietrwałymi[9] zawijkami, okrągłymi lub nerkowatymi, całobrzegimi lub płytko wcinanymi[4]. Na zawijkach występują czasem pojedyncze i krótkotrwałe, trzoneczkowate gruczoły[9][5]. Zarodniki jasnobrązowe[9].
- Gatunki podobne
- Najczęściej mylona jest z nerecznicą szerokolistną Dryopteris dilatata, która jednak ma: łuski z ciemniejszą pręgą sięgającą ich końca; odcinki liścia o brzegach podwiniętych (sprawiających wrażenie wypukłych); blaszkę liścia grubszą i ciemnozieloną; najniższe odcinki II rzędu na najniższym odcinku I rzędu nie są 2 × dłuższe od naprzeciwległych skierowanych do góry i są krótsze od 1/2 długości całego odcinka I rzędu[9][11] (cechy związane z teksturą i barwą liści bywają modyfikowane warunkami siedliskowymi)[11].
- Nerecznica krótkoostna Dryopteris carthusiana podobnie jak obie wyżej wymienione ma blaszkę silnie podzieloną (choć tylko 3-krotnie) i podobnie jak nerecznica górska asymetrycznie powiększone odcinki nasadowe II rzędu w dolnej części blaszki. Różni się jednak wyraźnie jednobarwnymi, jasnobrązowymi łuskami i ząbkami na brzegach blaszki zakończonymi krótkimi ostkami (u pozostałych gatunków ząbki są ostre, ale nie ościste)[9]. Nerecznica pośrednia D. remota też o liściu silnie podzielonym i łuskach dwubarwnych ma ogonek u dołu ciemnofioletowy, blaszkę ciemnozieloną, najniższe odcinki liścia krótsze od wyższych[10].
Remove ads
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit[10][11]. Jest to paproć rosnąca w lasach mokrych i wilgotnych, na glebie kwaśnej do obojętnej, też na glebach skalistych. Dobrze znosi niskie temperatury[9]. Ma stosunkowo duże wymagania świetlne i preferuje miejsca pod okapem drzewostanu o rozluźnionym i mniejszym zwarciu[11]. Jest rośliną o małych zdolnościach konkurencyjnych[11].
Zarodniki dojrzewają w sierpniu i wrześniu, czasem do października[9].
Remove ads
Systematyka i zmienność
W obrębie gatunku wyróżniano dwie odmiany geograficzne różniące się ogruczoleniem. Odmiana typowa var. expansa pozbawiona gruczołków lub z bardzo rzadkimi gruczołkami występuje od Grenlandii poprzez Amerykę Północną do Japonii. Z kolei rośliny z Europy o silniej ogruczolonych blaszkach i zawijkach opisano jako var. alpina (Moore) Viane. Z czasem na ogół zrezygnowano z tego podziału ponieważ cechy diagnostyczne były kwestionowane jako zmienne, ale w Rosji ogruczolone silnie rośliny opisywane są nadal nawet nie jako odrębna odmiana, ale też gatunek – Dryopteris assimilis S. Walker[11].
Z Norwegii opisano odmianę lokalną (endemiczną) D. expansa var. willeana (Lid) Elven wyróżniającą się ciemnozielonymi liśćmi o czarnych i czarnozielonych osiach i ogonkach liściowych[11].
Nerecznica górska tworzy mieszańce z:
- nerecznicą szerokolistną D. dilatata – D. × ambrosae Fraser-Jenk. et Jermy – często spotykany, opisywany jako generalnie podobny do nerecznicy górskiej, ale z ciemną blaszką i ciemnymi zarodnikami[9],
- nerecznicą krótkoostną D. carthusiana – D. × sarvelae Fraser-Jenk.et Jermy – bardzo rzadko spotykany w Europie[9].
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads