Oksypurynol

Oksypurynol, oksyallopurynol^[5] – organiczny związek chemiczny, izomer ksantyny zbudowany ze skondensowanych pierścieni tyminy i pirazolu, tlenowa pochodna allopurynolu.

Oksypurynol

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 1,2-dihydro-4Hpirazolo[3,4-d]pirymidyno-4,6(5H-dion Inne nazwy i oznaczenia farm. łac. oxipurinolum inne 4,6-dihydroksy-1H-pirazolo[3,4-d]pirymidyna (dihydroksylowa forma tautomeryczna)[1], oksyallopurynol
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C5H4N4O2
Masa molowa	152,11 g/mol
Wygląd	krystaliczne ciało stałe, bezbarwne igły[2]
Identyfikacja
Numer CAS	2465-59-0
PubChem	4644
DrugBank	DB05262
SMILES O=C1NC(=O)C2=CNNC2=N1
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie 1 g/800 g H2O (100 °C)[3] Temperatura topnienia >320 °C[2]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2014-06-22] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H315, H319, H335 Zwroty P P261, P305+P351+P338 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanej karty charakterystyki Drażniący (Xi) Zwroty R R36/37/38 Zwroty S S36[4]
Podobne związki
Podobne związki	ksantyna, allopurynol
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Farmakokinetyka Okres półtrwania 13–30 godzin Wydalanie z moczem

Otrzymywanie

Synteza oksypurynolu została opisana w roku 1956 niezależnie przez Rolanda Robinsa^[3] oraz Elvirę Falco i George’a Hitchingsa^[2]. W pierwszej pracy został on uzyskany przez stapianie siarczanu 5-amino-1H-pirazolo-4-karboksyamidu z mocznikiem (160–190 °C/40 minut)^[3], a w drugiej w wyniku utleniania 1H-pirazolo-4,5-dikarboksyamidu wodnym roztworem podchlorynu sodu^[2]. W roku 1971 opisano też syntezę oksypurynolu przez ogrzewanie przez 10 minut w temp. 140 °C α-cyjano-β-hydrazyno-N-etoksykarbonyloakrylamidu (H
2N−NH−CH=C(CN)C(=O)NHCOOEt), który w takich warunkach ulega spontanicznej cyklizacji do pożądanego produktu^[5].

Właściwości

Właściwości fizykochemiczne

Rozpuszczalność oksypurynolu w wodzie w temperaturze 100 °C wynosi 1 g/800 g H
2O i jest 2 razy mniejsza niż analogicznego związku purynowego^[3]. Maksimum absorpcji UV wynosi 241±1 nm zarówno w środowisku kwasowym (pH 1), jak i zasadowym (pH 10,5)^[2].

Właściwości biologiczne

Jest nieodwracalnym inhibitorem oksydazy ksantynowej^[6] i z racji tego, hamuje wytwarzanie kwasu moczowego. Jest metabolitem allopurynolu (jest jego pochodną 6-okso), który jest stosowany w leczeniu dny moczanowej oraz innych schorzeń wynikających z zaburzeń aktywności oksydazy ksantynowej^[7], w przypadkach zastoinowej niewydolności serca oraz hiperurykemii^[8]. Oksypurynol jest wydalany z organizmu wraz z moczem, okres półtrwania wynosi 13–30 godzin. Klirens oksypurynolu zmniejsza się znacznie u pacjentów z niewydolnością nerek, co zwiększa stężenie leku w osoczu w przypadku długotrwałego stosowania^[9].