Park Grabek

Park Grabek – park miejski w Czeladzi, położony w dolinie rzeki Brynicy, na prawym jej brzegu, w pobliżu centrum miasta w okolicy ulicy Legionów. Zajmuje powierzchnię około 13 ha i jest jednym z największych parków w Zagłębiu Dąbrowskim^[1][2]. Park od północy ograniczony jest ośrodkiem sportowym Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Od wschodu od rzeki Brynicy oddziela go wał przeciwpowodziowy. Na południowym zachodzie znajduje się będący częścią parku zabytkowy ogród morwowy. Pozostały teren parku sąsiaduje z osiedlem mieszkaniowym Kolonii Saturn^[3][4]. Zanotowano tu obecność prawie od 288 do 334 gatunków roślin^[a][2][5] i jest jedną z większych w Załgębiu; liczba ta obejmuje 42 gatunki drzew i krzewów (głównie rodzime gatunki). Wśród drzew uznawanych za pomniki przyrody najstarsze to grab zwyczajny o obwodzie 187 cm oraz klon zwyczajny o obwodzie 310 cm. W parku rośnie także kilka endemitów takich jak klon jesionolistny i robinia akacjowa^[2].

Park Grabek

Jesień w Parku Grabek: sztuczny strumień i mostek
Państwo	Polska
Miejscowość	Czeladź
Powierzchnia	13 ha
Położenie na mapie Czeladzi Park Grabek
Położenie na mapie Polski Park Grabek
Położenie na mapie województwa śląskiego Park Grabek
Położenie na mapie powiatu będzińskiego Park Grabek
50°18′42,8358″N 19°03′59,5605″E
Strona internetowa

Przez park przebiega turystyczny szlak pieszy XXV-lecia PTTK^[1] oraz żółty szlak rowerowy^[6].

Historia

W większość Park powstał w latach 60. XX wieku na terenach dawniej wykorzystywanych jako pastwiska^[3][7]. Jego najstarsza część – Ogród Morwowy – był tworzona od 1928 r., kiedy teren ten został wykupiony przez Towarzystwo Górniczo - Przemysłowe „Saturn" dla pracowników kopalni^[4][8]. Ogród został wpisany do rejestru zabytków^[9][10]. Ogród morwowy to część parku, gdzie rosną stare drzewa morwy białej, które były uprawiane w celach jedwabniczych. W ogrodzie znajduje się również pomnik upamiętniający ofiary II wojny światowej. W latach siedemdziesiątych XX wieku wybudowane zostały przez Kopalnię Saturn przy udziale społeczności (czyn społeczny) amfiteatr, boisko i sztuczny zbiornik wodny^[2][11]. Zbiornik wodny na skutek szkód górniczych uległ rozszczelnieniu i do czasu rewitalizacji w 2017 pozostawał suchą niecką^[7][11].

W 2017 roku rozpoczęto proces rewitalizacji parku, który miał na celu poprawę jego walorów estetycznych, przyrodniczych i rekreacyjnych. W ramach rewitalizacji wykonano m.in.: odnowienie zbiornika wodnego, który został wyposażony w system pomp i fontann, a także obsadzony roślinami wodnymi i rybami; remont amfiteatru, który może pomieścić około 500 widzów i służy do organizacji imprez kulturalnych i rozrywkowych; budowę skateparku; modernizację basenu kąpielowego, który składa się z basenu pływackiego, basenu rekreacyjnego, wodnego placu zabaw i zaplecza sanitarnego; utworzenie trzech nowych placów zabaw dla dzieci o różnym stopniu trudności i atrakcyjności; zagospodarowanie terenu wokół parku, gdzie powstały m.in. siłownia na świeżym powietrzu, parking, ścieżki rowerowe i piesze^[12][13][14]. Modernizacja została nagrodzona w 2018 r^[15]. W dalszych latach powstała tężnia solankowa oraz kolejne place zabaw^[16].

W 2015 z uwagi na swój stan techniczny został wyłączony z użytku Basen w parku^[17]. W latach 2020–2021 przeprowadzono jego remont basenu przekształcając go w strefę wodnego relaksu^[18] o powierzchni około 1000 m kw obejmujący basen pływacki o długości 25 metrów, basen rekreacyjny o długości niespełna 25 metrów, wodny plac zabaw, brodzik^[17][19]. Modernizacja została nagrodzona Złotym Modulorem^[18].

Uwagi

1. liczba różna zależnie od źródeł