Paul Scofield

David Paul Scofield^[1] (ur. 21 stycznia 1922 w Birmingham, zm. 19 marca 2008 w Susseksie) – angielski aktor uważany za „najlepszego odtwórcę ról szekspirowskich”^[2]. Miał charakterystyczny głos, wielokrotny zdobywca najwyższych nagród aktorskich włącznie z Nagrodą Akademii Filmowej^[3]. Odznaczony CH i CBE. Trzykrotnie odmówił przyjęcia tytułu szlacheckiego.

Paul Scofield

Imię i nazwisko	David Paul Scofield
Data i miejsce urodzenia	21 stycznia 1922 Birmingham
Data i miejsce śmierci	19 marca 2008 Sussex
Zawód	aktor
Współmałżonek	Joy Parker (1942-2008; jego śmierć)
Lata aktywności	1940–2006

Życiorys

Urodził się w Birmingham, w hrabstwie Warwickshire, w Anglii, jako syn Mary i Edwarda Harry’ego Scofielda^[4]. Kiedy Scofield miał kilka tygodni, jego rodzina przeniosła się do Hurstpierpoint w Susseksie, gdzie jego ojciec był dyrektorem szkoły Hurstpierpoint Church of England School. Jego matka była katoliczką, a ojciec anglikaninem. W wieku dwunastu lat poszedł do Varndean College w Brighton, gdzie odkrył dzieła Szekspira. W 1939, w wieku siedemnastu lat opuścił szkołę i zaczął uczyć się aktorstwa w Croydon Repertory Theatre w Croydon. Krótko po wybuchu II wojny światowej uznano go za niezdolnego do służby w British Army^[5].

W 1940 rozpoczął karierę sceniczną od debiutanckiego dramatu Eugene’a O’Neilla Desire Under the Elms w Westminster Theatre i wkrótce został porównany do Laurence’a Oliviera^[6]. Grał w Old Rep w Birmingham. Stamtąd udał się do Shakespeare Memorial Theatre w Stratford, gdzie w 1947 wystąpił w Perykles, książę Tyru^[7]. W 1948 zagrał Hamleta w Shakespeare Memorial Theatre w Stratford z nieznaną wówczas Claire Bloom jako Ofelią^[8].

Za kreację sir Thomasa More’a w ekranizacji sztuki Roberta Bolta Oto jest głowa zdrajcy (A Man for All Seasons, 1966) w reżyserii Freda Zinnemanna otrzymał Oscara, Nagrodę BAFTA i Złoty Glob dla najlepszego aktora pierwszoplanowego^[9]. Z kolei rola Marka Van Dorena w dramacie Roberta Redforda Quiz Show (1994) przyniosła mu nominację do Oscara, Złote Globy 1994 i Nagrody BAFTA w kategorii „Najlepszy aktor drugoplanowy”^[9].

W 1943 ożenił się z Joy Parker, z którą miał dwoje dzieci: syna Martina (ur. 1944) i córkę Sarah (ur. 1951). Zmarł 19 marca 2008 w wieku 86 lat w szpitalu niedaleko swojego domu na wsi w Susseksie w Anglii na białaczkę^[10].

Filmografia

Scofield (pierwszy z prawej) w filmie Pociąg z Burtem Lancasterem (pierwszy z lewej)

• 1955: Pewna dama (That Lady) – król Hiszpanii Filip II
• 1958: Carve Her Name with Pride – Tony Fraser
• 1964: Pociąg (The Train) – pułkownik Von Waldheim
• 1966: Oto jest głowa zdrajcy (A Man for All Seasons) – sir Thomas More
• 1970: Niżyński (Nijinsky) – Siergiej Diagilew
• 1971: King Lear – król Lir
• 1973: Delikatna równowaga (A Delicate Balance) – Tobias
• 1973: Skorpion (Scorpio) – Siergiej Żarkow
• 1977: Ambasador (The Ambassadors) – Lambert Strether
• 1984: Summer Lightning – Stary Robert Clarke
• 1985: Anna Karenina – Karenin
• 1985: 1919 – Aleksandr Szczerbatow
• 1987: Mister Corbett’s Ghost – Pan Corbett
• 1988: The Attic: The Hiding of Anne Frank – Otto Frank
• 1989: When the Whales Came – ornitolog
• 1989: Henryk V (Henry V) – król Francji Karol VI
• 1990: Hamlet – duch Ojca
• 1992: Utz – doktor Vaclav Orlik
• 1994: Genezis – od stworzenia do potopu (Genesi: La creazione e il diluvio)
• 1994: Quiz Show – Mark Van Doren
• 1996: Mali jeźdźcy (The Little Riders) – Pieter Roden
• 1996: Czarownice z Salem (The Crucible) – sędzia Thomas Danforth
• 1999: Folwark zwierzęcy (Animal Farm) – Boxer (głos)