Łuskwiak złotawy

Łuskwiak złotawy (Pholiota aurivella (Batsch) P. Kumm) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych^[1].

Łuskwiak złotawy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pierścieniakowate
Rodzaj	łuskwiak
Gatunek	Łuskwiak złotawy
Nazwa systematyczna
Pholiota aurivella (Batsch) P. Kumm Führ. Pilzk. (Zwickau): 83 (1871)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Pholiota, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1786 August Johann Georg Karl Batsch nadając mu nazwę Agaricus aurivellus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1871 Paul Kummer przenosząc go do rodzaju Pholiota^[1]. Niektóre synonimy naukowe^[2]:

• Agaricus aurivellus Batsch
• Agaricus aurivellus Batsch var. aurivellus
• Agaricus squarrosus var. aurivellus (Batsch) Pers.
• Dryophila aurivella (Batsch) Quél.,
• Hypodendrum aurivellum (Batsch) Overh.
• Lepiota squarrosa var. aurivella (Batsch) Gray
• Lepiota squarrosa ß aurivella (Batsch) Gray

Nazwę polską nadał Franciszek Błoński w 1890. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwy łuszczak złotawy i łuszczak złotorunny^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–12 cm. U młodych osobników jest stożkowy, później półkulisty, a w końcu płaski. Ma kolor złotożółty lub rdzawożółty z ciemniejszymi, przylegającymi łatkami. Na młodych grzybach na brzegu kapeluszu istnieją resztki częściowej osłony owocnika, dość szybko jednak bywają zmywane przez deszcz. Podczas wilgotnej pogody oraz u młodych okazów powierzchnia kapelusza jest lepka, a nawet śliska^[4][5].

Blaszki grzyba

W młodości białe, potem oliwkowe i rdzawobrunatne o piłkowanym ostrzu, przylegające do trzonu lub nieco wykrojone ząbkiem^[4].

Trzon

Wysokość 10–12 cm, grubość do 1 cm. Jest włóknisty i ma tę samą barwę, co kapelusz, lub jest nieco jaśniejszy. Jego pierścień składa się z brunatnego koloru nitek tworzących wełnistą obrączkę, która później częściowo zanika. Pod pierścieniem pokryty jest brunatnymi kosmkami, powyżej jest żółtawo omszony^[4][5].

Miąższ

W kapeluszu żółtawy, w trzonie nieco ciemniejszy, bez zapachu i niezmieniający koloru po uszkodzeniu. Ma łagodny smak^[4].

Wysyp zarodników

Rdzawobrunatny. Zarodniki o rozmiarach 8 × 5–6 μm, elipsoidalne, gładkie^[4].

Występowanie i siedlisko

Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie, Korei, Japonii, Maroku oraz na Nowej Zelandii^[6]. W Polsce jest pospolity na terenie całego kraju, zarówno na niżu, jak i w górach^[4].

Rośnie na martwych i żywych drzewach liściastych, stwierdzono występowanie na następujących gatunkach i rodzajach tych drzew: klon jawor, kasztanowiec zwyczajny, olsza, brzoza brodawkowata, grab, buk, orzech włoski, topola, akacja, wierzba biała, wiąz i tylko wyjątkowo na jodle. Owocniki wytwarza od kwietnia do października^[3].

Znaczenie

Saprotrof i pasożyt^[3], grzyb niejadalny, choć przez niektórych zbierany jako grzyb jadalny niskiej jakości^[7].

Gatunki podobne

• łuskwiak topolowy (Hemipholiota populnea) wyrasta na topolach i ma masywniejszy owocnik z dużymi białawymi łuskami^[4]
• łuskwiak pomarańczowobrązowy (Pholiota lucifera) jest mniejszy i jaśniejszy, a jego łuski na kapeluszu rozpływają się^[5]
• łuskwiak szafranowoczerwony (Pholiota astragalina) rośnie w górach na drzewach iglastych, ma mniejszy kapelusz, ale dłuższy trzon i po uszkodzeniu jego miąższ ciemnieje^[4]