Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Polska Liga Koszykówki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Polska Liga Koszykówki, od sezonu 2023/24 pod marketingową nazwą Orlen Basket Liga (w skrócie OBL) – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek koszykarskich w Polsce, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon), systemem kołowym, od sezonu 1984/85 dodatkowo z fazą play-off na zakończenie każdego z sezonów i przeznaczone są dla najlepszych polskich drużyn klubowych. Jej triumfator zostaje mistrzem Polski, zaś najsłabsze drużyny relegowane są do I ligi polskiej. Czołowe zespoły klasyfikacji końcowej każdego sezonu uzyskują prawo występów w europejskich pucharach w sezonie następnym (Eurocup, Liga Mistrzów FIBA, FIBA Europe Cup).
PLK jest ligą zawodową, od października 2001 r. członkiem Unii Europejskich Lig Koszykarskich (ULEB), a od września 2005 r. również akcjonariuszem spółki Euroleague Commercial Assets SA (ECA). Do udziału w jej rozgrywkach zostają dopuszczone wyłącznie kluby posiadające status profesjonalny (tj. działające w formie spółki handlowej), które – po spełnieniu wszelkich niezbędnych kryteriów – otrzymały roczną licencję na występy na tym szczeblu (możliwe jest również wydawanie tzw. licencji warunkowych).
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Decyzję o przeprowadzaniu mistrzostw Polski koszykówce mężczyzn w formule ligowej podjęto w 1946 r., a pierwsza edycja ligi odbyła się w sezonie 1947/48[1]. Na przestrzeni lat zmianom ulegała zarówno nazwa rozgrywek, jak i system ich przeprowadzania (klasyczna formuła ligowa, formuła ligowa z późniejszym podziałem na grupę mistrzowską i grupę spadkową, formuła ligowa z fazą play-off), różna była też liczba drużyn przystępujących do rywalizacji (od 9 do 17). Do końca sezonu 1996/97 organizatorem zmagań ligowych wszystkich szczebli w Polsce był Polski Związek Koszykówki (PZKosz.). Na mocy licencji, przyznanej przez Urząd Kultury Fizycznej i Sportu, od sezonu 1997/98 zarządzaniem rozgrywkami najwyższego szczebla zajmuje się – utworzony w tym celu – podmiot o nazwie Polska Liga Koszykówki SA (organizacja założona w 1995 r. pod nazwą Polska Liga Koszykówki Sp. z o.o., jako spółka akcyjna od 2000 r.), natomiast PZKosz. administruje wszystkimi pozostałymi klasami rozgrywkowymi (tj. od I ligi w dół). Od sezonu 2000/01 PLK jest ligą profesjonalną, bowiem w 2000 r. dokonano zmiany statusu prawnego klubów i samej PLK SA (kluby stały się sportowymi spółkami akcyjnymi, zaś PLK Sp. z o.o. przeistoczyła się w PLK SA)[2].
Oficjalne nazwy ligi
Od sezonu 1947/48 do sezonu 1996/97 najważniejszą klasę rozgrywkową koszykówki mężczyzn określano mianem I ligi polskiej, bądź Ekstraklasy polskiej. Później – na przestrzeni lat – oficjalna nazwa najwyższego szczebla męskich rozgrywek koszykarskich ulegała kilkukrotnym zmianom, co było uwarunkowane nazwami sponsorów tytularnych ligi:
- Polska Liga Koszykówki (PLK) – od sezonu 1997/98 do sezonu 1998/99;
Nazwa wynikała z racji przekształcenia rozgrywek w ligę zawodową (wówczas jeszcze bez strategicznego i tytularnego sponsora);
- Lech Basket Liga (LBL) – od sezonu 1999/2000 do sezonu 2000/01;
Nazwa wynikała z racji umowy sponsoringowej z Lech Browary Wielkopolski;
- Era Basket Liga (EBL) – od sezonu 2003/04 do sezonu 2004/05;
Nazwa wynikała z racji umowy sponsoringowej z Polską Telefonią Cyfrową (operatorem sieci Era);
- Dominet Basket Liga (DBL) – w sezonie 2005/06;
Nazwa wynikała z racji umowy sponsoringowej z Dominet Bankiem SA, którą podpisano 21 listopada 2005 (w trakcie sezonu 2005/06)[3]. Na jej mocy liga dostawała ponad 2 mln zł rocznie[4];
- Dominet Bank Ekstraliga (DBE) – od sezonu 2006/07 do sezonu 2007/08;
Nazwa wynikała z racji umowy sponsoringowej z Dominet Bankiem SA i obowiązywała od 13 października 2006 do 30 września 2008[5];
- Polska Liga Koszykówki (PLK) – w sezonie 2008/09;
Zarząd PLK nie znalazł żadnego sponsora strategicznego i tytularnego dla ligi;
- Polska Liga Koszykówki/Tauron Basket Liga (PLK/TBL) – w sezonie 2009/10;
Zarząd PLK nie znalazł żadnego sponsora strategicznego i tytularnego dla ligi przed rozpoczęciem sezonu. Dopiero w trakcie rozgrywek, 27 kwietnia 2010 PLK SA podpisała umowę sponsoringową z Tauron Polska Energia SA na okres do końca sezonu 2009/10[6];
- Tauron Basket Liga (TBL) – w sezonie 2010/11;
Umowa sponsoringowa została podpisana 9 września 2010 z Tauron Polska Energia SA[7];
- Tauron Basket Liga (TBL) – od sezonu 2011/12 do sezonu 2015/16;
Umowa sponsoringowa została podpisana 29 sierpnia 2011 z Tauron Polska Energia SA[8], a wygasła 30 czerwca 2016;
- Polska Liga Koszykówki (PLK) – w sezonie 2016/17;
Zarząd PLK nie znalazł żadnego sponsora strategicznego i tytularnego dla ligi. Jesienią 2016 r. PLK SA prowadziła zaawansowane negocjacje w tej sprawie z PZU SA, jednak do podpisania umowy nie doszło;
- Polska Liga Koszykówki/Energa Basket Liga (PLK/EBL) – w sezonie 2017/18;
Zarząd PLK nie znalazł żadnego sponsora strategicznego i tytularnego dla ligi przed rozpoczęciem rozgrywek. W listopadzie 2017 r. partnerem głównym Polskiej Ligi Koszykówki na sezon 2017/18 został Totalizator Sportowy[9]. W październiku i listopadzie 2017 r. prowadzono negocjacje dotyczące partnerstwa tytularnego z Grupą Kapitałową Energa[10], a umowę w tej sprawie podpisano w grudniu 2017 r. (oficjalnie zaś ów fakt ogłoszono 9 stycznia 2018)[11]. Umowa obowiązywała do końca sezonu 2017/2018[12];
- Energa Basket Liga (EBL) – od sezonu 2018/19 do sezonu 2022/23;
- Orlen Basket Liga (OBL) – od sezonu 2023/24
Transmisje w telewizji
Do sezonu 1992/93 nieregularne transmisje z rozgrywek najwyższej polskiej ligi koszykarskiej przeprowadzała wyłącznie Telewizja Polska (TVP), najczęściej na antenach poszczególnych ośrodków regionalnych TVP 3. W sezonach 1993/94 i 1994/95 mecze ówczesnej I ligi zaczęły być również w miarę regularnie prezentowane przez Polsat. Od edycji 1995/96 regularne bezpośrednie relacje pojawiły się w TVP, która oprócz pasm lokalnych rozpoczęła również dość znacząco popularyzować koszykówkę na antenie ogólnodostępnej TVP1 oraz w TV Polonia. W momencie utworzenia ligi profesjonalnej Telewizja Polska stała się pierwszym w historii oficjalnym partnerem medialnym najwyższej klasy rozgrywkowej. Dlatego w różnych kanałach do niej należących sezon po sezonie regularnie prezentowano spotkania PLK (od 5 listopada 2005 także w iTVP[13]). Współpracę tę zakończono po sezonie 2005/06, z uwagi na słabnącą popularność koszykówki w Polsce oraz niezadowalające wyniki oglądalności. Dlatego we wrześniu 2006 r. PLK podpisała umowę z Telewizją Polsat o prawo do pokazywania rozgrywek na wyłączność oraz emisję magazynu ligowego podsumowującego każdą kolejkę, począwszy od edycji 2006/07 (została ona zawarta na dwa sezony, z możliwością przedłużenia o kolejny)[5]. Mecze były prezentowane w Polsacie Sport, Polsacie Sport Extra oraz TV4[14]. Po upływie terminu obowiązywania umowy Polsat – z uwagi na zaangażowanie się w większą popularyzację siatkówki – nie był jednak zainteresowany przedłużeniem jej o kolejny rok, dlatego w lipcu 2008 Zarząd PLK podjął rozmowy z TVP w sprawie ponownego objęcia patronatu nad ligą przez tę stację[15]. Ostatecznie udało się osiągnąć porozumienie i obydwie strony podpisały trzyletnią umowę, która miała związek z rozpoczęciem ponownej akcji popularyzacji koszykówki w kontekście finałów męskich Mistrzostw Europy 2009. Od sezonu 2008/09 spotkania oraz magazyn ligowy („Za trzy”) prezentowane były w TVP Sport[4]. 29 sierpnia 2011 zadecydowano o przedłużeniu umowy z TVP Sport. Od sezonu 2013/14 rozgrywki są transmitowane na sportowych kanałach Grupy Polsat.
Najwięcej sezonów w I lidze/PLK
- Śląsk Wrocław – 63
- Legia Warszawa – 54
- Lech Poznań – 49
- Polonia Warszawa – 46
- Wisła Kraków – 43
- Anwil Włocławek – 34
- Stelmet Zielona Góra – 30
- AZS Warszawa – 29
- Arka Gdynia/Asseco Gdynia – 27
- Wybrzeże Gdańsk – 27
- Górnik Wałbrzych – 25
- Start Lublin – 25
- AZS Toruń – 24
- Czarni Słupsk – 22
- ŁKS Łódź – 22
- Stal Ostrów Wielkopolski – 22
- Gwardia Wrocław – 21
- AZS Koszalin – 20
- Bobry Bytom – 20
- Polpharma Starogard Gdański – 18
- Trefl Sopot – 17
- Spójnia Stargard – 16
- Zagłębie Sosnowiec – 16
- Spójnia Gdańsk – 15
- Turów Zgorzelec – 14
- Pogoń Szczecin/SKK Szczecin – 13
- Resovia – 13
- King Szczecin – 12
- KS Lublinianka – 12
- MKS Dąbrowa Górnicza – 12
- Polski Cukier Toruń – 12
- Sparta Kraków – 12
- Społem Łódź – 12
- Hydro Truck Radom – 11
- Stal Stalowa Wola – 11
- Znicz Basket Pruszków – 11
- Astoria Bydgoszcz – 10
- Warta Poznań – 10
- GTK Gliwice – 9
- Kotwica Kołobrzeg – 9
- Noteć Inowrocław – 8
- Unia Tarnów – 8
- Hutnik Nowa Huta – 7
- Pogoń Ruda Śląska – 7
- Polonia Przemyśl – 6
- Siarka Tarnobrzeg – 6
- AZS Lublin – 5
- Cracovia – 5
- AZS Kraków – 4
- PBG Basket Poznań – 4
- AZS Poznań – 3
- Baildon Katowice – 3
- Korona Kraków – 3
- Miasto Szkła Krosno – 3
- Ostrovia Ostrów Wielkopolski – 3
- Polfarmex Kutno – 3
- Polpak Świecie – 3
- Znicz Jarosław – 3
- Żubry Białystok – 3
- Basket Kwidzyn – 2
- Dziki Warszawa – 2
- Sokół Łańcut – 2
- Spartakus Jelenia Góra – 2
- Olimpia Poznań – 2
- Sportino Inowrocław – 2
- Stal Świętochłowice – 2
- AgroFar Kraśnik – 1
- AZS Gdańsk – 1
- AZS Politechnika Warszawska – 1
- Budowlani Toruń – 1
- Cersanit Kielce – 1
- Ogniwo Łódź – 1
- Skra Warszawa – 1
- Start Gdynia – 1
- Ślęza Wrocław – 1
- Zawisza Bydgoszcz – 1
Wszystkie dane aktualne na sezon 2024/25[16]
Rekordy punktowe
- Mieczysław Młynarski – 90 punktów (10 grudnia 1982 Górnik Wałbrzych – Pogoń Szczecin)
- Edward Jurkiewicz – 84 punkty (15 marca 1970 Wybrzeże Gdańsk – Baildon Katowice)
- Mieczysław Łopatka – 77 punktów (sezon 1962/63 Śląsk Wrocław – AZS Gdańsk)
- Leszek Doliński – 74 punkty (sezon 1988/89 Gwardia Wrocław – AZS Koszalin)
- Edward Jurkiewicz – 67 punktów (9 października 1974 Górnik Wałbrzych – Wybrzeże Gdańsk)
- Mieczysław Młynarski – 63 punkty (sezon 1982/83 Górnik Wałbrzych – Pogoń Szczecin)
Najlepsi strzelcy w historii
Klasyfikacja najlepszych strzelców w historii najwyższej klasy rozgrywkowej koszykówki mężczyzn w Polsce opracowana na podstawie danych, zebranych przez Wydział Gier i Dyscypliny Polskiego Związku Koszykówki od 1976 r. (dopiero od tego roku prowadzone są bowiem oficjalne statystyki indywidualne zawodników). Wszystkie dane według stanu na 1 stycznia 2017[17].
Prezesi Zarządu PLK SA
Remove ads
Drużyny w sezonie 2024/25
- Trefl Sopot
- Dziki Warszawa
- Anwil Włocławek
- GTK Gliwice
- AMV Arka Gdynia
- Energa Ico Sea Czarni Słupsk
- Legia Warszawa
- PGE Spójnia Stargard
- King Szczecin
- Orlen Zastal Zielona Góra
- Górnik Zamek Książ Wałbrzych
- Śląsk Wrocław
- PGE Start Lublin
- MKS Dąbrowa Górnicza
- Tasomix Rosiek Stal Ostrów Wielkopolski
- Arriva Polski Cukier Toruń
Medaliści
Podsumowanie
Perspektywa
Lista nie jest równoznaczna z listą mistrzów Polski
Remove ads
Mistrzowskie składy
Podsumowanie
Perspektywa
Pogrubienie – oznacza zawodnika wybranego MVP Finałów PLK
- Najwyższa klasa rozgrywkowa – I liga
- Najwyższa klasa rozgrywkowa – PLK
Historyczna mapa reprezentantów PLK
Na poniższej mapie zaznaczono miasta, które posiadały (bądź nadal posiadają) drużyny występujące w najwyższej klasie rozgrywkowej w Polsce (później PLK), na przestrzeni całej historii rozgrywek ligowych w kraju.
Lokalizacja miast reprezentowanych w lidze
Remove ads
Nazwy klubów ekstraklasy
- Anwil Włocławek – Anwil Nobiles Włocławek – Nobiles Włocławek
- AMW Arka Gdynia – Krajowa Grupa Spożywcza Arka Gdynia – Suzuki Arka Gdynia – Asseco Arka Gdynia – Asseco Gdynia – Asseco Prokom Gdynia – Assesco Prokom Sopot – Prokom Trefl Sopot – Trefl Sopot
- AZS Warszawa – AZS-AWF Warszawa
- Bank BPS Basket Kwidzyn – MTS Basket Kwidzyn
- Bobry Bytom – Stal Bobrek Bytom – Browary Tyskie Bobry Bytom – Ericsson Bobry Bytom
- Energa Ico Sea Czarni Słupsk - Grupa Sierleccy Czarni Słupsk – Energa Czarni Słupsk – Czarni Słupsk – Brok-M&S Okna Słupsk – Brok Słupsk – Brok-Alkpol Czarni Słupsk – Alkpol-Czarni Słupsk
- Gwardia Wrocław – Aspro Wrocław
- Lech Poznań – KPW Poznań – KKS Poznań – ZZK Poznań – Kolejarz Poznań – Lech Batimex Poznań
- Legia Warszawa – CWKS Warszawa
- ŁKS Łódź – Włókniarz Łódź – YMCA Łódź (w 1949 r., w wyniku reorganizacji polskiego sportu, YMCA została rozwiązana, a cała jej drużyna weszła w skład Łódzkiego Klubu Sportowego stając się jedną z jego sekcji, który wkrótce zmienił nazwę na Włókniarz Łódź)
- Mazowszanka Pruszków – Mazowszanka Pekaes Pruszków – Pekaes Pruszków – Hoop-Pekaes Pruszków
- Pogoń Ruda Śląska
- Polonia Warszawa – Polonia-Warbud Warszawa – Polonia-SPEC Warszawa – Kolejarz Warszawa
- Społem Łódź – Tur Łódź – Spójnia Łódź
- Spójnia Stargard Szczeciński – Komfort Forbo Stargard Szczeciński
- Zastal Zielona Góra - Orlen Zastal Zielona Góra - Enea Stelmet Zastal Zielona Góra – Enea Zastal BC Zielona Góra – Zastal Enea BC Zielona Góra – Stelmet Enea BC Zielona Góra – Stelmet BC Zielona Góra – Stelmet Zielona Góra – Zastal Zielona Góra
- WKS Śląsk Wrocław – PCS Śląsk Wrocław – Śląsk Eska Wrocław – Zepter Śląsk Wrocław – Zepter Idea Śląsk Wrocław – Idea Śląsk Wrocław – Deichmann Śląsk Wrocław – Era Śląsk Wrocław – Asco Śląsk Wrocław – Basco Śląsk Wrocław
- Wisła Kraków – Gwardia Kraków
- Zagłębie Sosnowiec – Victoria Sosnowiec
Remove ads
Ciekawostki
- Pierwszym czarnoskórym graczem w lidze był Kent Washington (Start Lublin 1978−1981, Zagłębie Sosnowiec 1981−1983). Zagrał on również epizod w filmie „Miś” jako młody Ryszard Ochódzki – „kiedy był murzynem i grał w kosza”;
- Pierwszym zawodnikiem drużyny PLK, grającym wcześniej w NBA, był Ricky Calloway w sezonie 1996/97 występujący w AZS Toruń, a w sezonie 1990/91 w Sacramento Kings;
- Rekord frekwencji na meczu PLK wynosi 10 152 osoby, a ustanowiono go 14 kwietnia 2012 w trójmiejskiej Ergo Arenie podczas spotkania Trefl Sopot – Asseco Prokom Gdynia (73:77)[38][39]. Poprzedni rekord wynosił 10 015 widzów i padł 21 listopada 2010, również w Ergo Arenie podczas meczu Trefl Sopot – Asseco Prokom Gdynia (69:79)[40].
- Zwycięstwo najwyższą różnicą punktów – 96, w meczu Legia Warszawa – King Szczecin 137:43 (28 marca 2021)[41].
Remove ads
Galeria
Medale PLK
Złoty medal
Srebrny medal
Brązowy medal
Zobacz też
- Mecz Gwiazd Polskiej Ligi Koszykówki
- MVP PLK
- Lista liderów strzelców Polskiej Ligi Koszykówki
- Lista liderów Polskiej Ligi Koszykówki w zbiórkach
- Triple-double w Polskiej Lidze Koszykówki
- MVP Finałów PLK
- Najlepszy Młody Zawodnik PLK
- Składy Najlepszych Zawodników PLK
- Zawodnik Miesiąca Polskiej Ligi Koszykówki
- Najlepszy Trener PLK
- I liga polska w koszykówce mężczyzn
- Basket Liga Kobiet
- Polska Liga Koszykówki na Wózkach
Remove ads
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads