Protopterus

Protopterus – rodzaj dwudysznych ryb prapłaźcokształtnych z rodziny prapłetwcowatych (Protopteridae).

Protopterus[1]
Owen, 1839
Gatunek typowy – Protopterus annectens
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	mięśniopłetwe
Podgromada	dwudyszne
Rząd	rogozębokształtne
Podrząd	prapłaźcokształtne
Rodzina	prapłetwcowate
Rodzaj	Protopterus
Typ nomenklatoryczny
Lepidosiren annectens Owen, 1839
Synonimy
Protomelus Hogg, 1841 Rhinocryptis Peters, 1844

Występowanie

Zamieszkują bagniste zbiorniki wodne Afryki tropikalnej.

Cechy charakterystyczne

Charakteryzuje się ciałem wydłużonym, o przekroju owalnym, mierzącym od 40 cm (Protopterus amphibius) do 2 m (Protopterus aethiopicus), pokrytym drobną, głęboko osadzoną łuską cykloidalną. Płetwy wiotkie, nie mają promieni, płetwy parzyste nitkowate. Płuco dwuczęściowe, rozłożone po obu stronach przewodu pokarmowego. Skrzela słabo rozwinięte. W porze suchej prapłetwce (z wyjątkiem prapłetwca czarnego) zakopują się w błocie i przechodzą w stan estywacji, w czasie której dojrzewają komórki rozrodcze prapłetwców. Zapotrzebowanie energetyczne organizmu w tym okresie zaspokajane jest z zapasów tłuszczu i tkanki mięśniowej, powoduje obniżenie masy ciała ryby nawet do 20%. Z nadejściem pory deszczowej ryby budzą się z letniego snu i przystępują do intensywnego żerowania. Zjadają mięczaki i ryby. Po upływie miesiąca przystępują do budowy gniazda i składają ikrę. Samiec odświeża wodę w gnieździe ruchami ciała jednocześnie chroniąc je przed intruzami.

Klasyfikacja

Współcześnie żyjące gatunki zaliczane do tego rodzaju^[2]:

• Protopterus aethiopicus – prapłetwiec abisyński^[3], prapłetwiec wielki^[4]
• Protopterus amphibius – prapłetwiec mały^[4]
• Protopterus annectens – prapłetwiec^[5], skrzelec^[5], prapłetwiec brunatny^[4]
• Protopterus dolloi – prapłetwiec afrykański^[3], prapłetwiec czarny^[4]

Gatunkiem typowym jest Lepidosiren annectens (=P. annectens)^[2].

• 
  Protopterus aethiopicus