Puszcza Solska (gmina)

Puszcza Solska (do 1874 Bi(e)łgoraj) – dawna gmina wiejska istniejąca do 28 września 1954 roku w woj. lubelskim. Gmina obejmowała północno-wschodni obszar dzisiejszej gminy Biłgoraj. Przed wojną siedzibą gminy była Puszcza Solska^[2] (obecnie dzielnica Biłgoraja), a po wojnie Biłgoraj^[3].

Puszcza Solska

gmina wiejska
1874–1954[1]
Państwo	Polska
Województwo	1919–39: lubelskie (II RP) 1945–54: lubelskie
Powiat	biłgorajski
Data powstania	1874
Data likwidacji	29 września 1954
Siedziba	Puszcza Solska Biłgoraj
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad 11
Położenie na mapie powiatu

Gmina Puszcza Solska, początkowo pod nazwą „gmina Biłgoraj”, została utworzona w 1874 roku w powiecie biłgorajskim guberni lubelskiej^[4][5][6].

W 1919 roku weszła w skład w woj. lubelskiego. Do 1939 roku była jednostką samorządu terytorialnego, pełniącą również funkcje administracyjne zlecone przez państwo^[7].

Według stanu na 30 września 1921 gmina Puszcza Solska obejmowała miejscowości: Aleksandrowska Słoboda, Bojary, Cyncynopol, Dąbrowica, Dyle, Edwardów, Gromada, Ignatówka, Kajetanówka, Majdan Gromadzki, Nadrzecze, Puszcza Solska, Rapy Bojarskie, Rapy Dylańskie, Różnówka, Stępniówka, Teodorów, Wola, Zagrody Dąbrowickie i Zagumnie. Gmina liczyła 4629 mieszkańców^[8].

1 kwietnia 1927 włączono do gminy Puszcza Solska wsie Brodziaki, Korczów, Okrągłe i Smólsko z gminy Sól^[9], zaś wieś Bojary oraz wieś i folwark Różnówka z gminy Puszcza Solska włączono do miasta Biłgoraja^[10].

W 1928 roku wójtem gminy był Józef Myszak, odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi za „zasługi w pracy społecznej i samorządowej”^[11].

Podczas okupacji gmina należała do dystryktu lubelskiego Generalnego Gubernatorstwa. Po wyzwoleniu powołano do życia Radę Narodową w Puszczy Solskiej na mocy statutu z 1 stycznia 1944^[12].

Według stanu na 1 lipca 1952 gmina Puszcza Solska składała się z 11 gromad: Brodziaki, Dąbrowica, Dyle, Gromada, Kajetanówka, Korczów, Majdan Gromadzki, Puszcza Solska, Rapy Dylańskie, Smólsko i Wola^[13][14].

1 stycznia 1953 do gminy Puszcza Solska włączono gromady Andrzejówka, Bukowa i Korytków Duży z gminy Kocudza^[15].

Gmina Puszcza Solska została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[16]. Na obszarze dawnej gminy Puszcza Solska utworzono gromady Bukowa, Dąbrowica, Korytków Duży i Majdan Gromadzki. W ramach tej reformy 1 stycznia 1955 do powiatu biłgorajskiego przyłączono między innymi gromadę Hedwiżyn oraz wsie Wolaniny i Ratwica z gromady Bukownica dawnej gminy Tereszpol powiatu zamojskiego^[17]. 1 lipca 1960 z gromad Dąbrowica, Korytków Duży, Majdan Gromadzki i Podlesie utworzono nową gromadę Biłgoraj. Przed 1 lipca 1965 zniesiono gromady Bukowa i Hedwiżyn, których obszary przyłączono do gromady Biłgoraj. 1 lipca 1971 obszar dawnej gminy Puszcza Solska obejmowała już tylko gromada Biłgoraj^[18].

W kolejnej reformie administracyjnej 1 stycznia 1973^[19] gmina Puszcza Solska nie została odtworzona. Większość jej obszaru należy dziś do gminy Biłgoraj i miasta Biłgoraj.