Rezerwat przyrody Bukowica (województwo małopolskie)

Rezerwat przyrody Bukowica – leśny rezerwat przyrody w gminie Babice, w powiecie chrzanowskim, w województwie małopolskim^[2]. Realizowana jest w nim ochrona częściowa.

Bukowica

Skały w rezerwacie przyrody Bukowica
rezerwat leśny
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Położenie	gmina Babice
Mezoregion	Garb Tenczyński[1]
Data utworzenia	1987
Akt prawny	M.P. z 1987 r. nr 7, poz. 55, § 7; M.P. z 1989 r. nr 17, poz. 119, § 22
Powierzchnia	22,76 ha
Ochrona	częściowa
Położenie na mapie gminy Babice Bukowica
Położenie na mapie Polski Bukowica
Położenie na mapie województwa małopolskiego Bukowica
Położenie na mapie powiatu chrzanowskiego Bukowica
50°04′37″N 19°24′18″E

Położenie

Rezerwat zajmuje powierzchnię 22,76 ha^[2]. Obejmuje szczytowe partie dwuwierzchołkowego wzgórza (361 m n.p.m.), stanowiącego zachodnie zakończenie Garbu Tenczyńskiego^[3]. Leży pomiędzy miejscowościami Wygiełzów (na południowym wschodzie) i Zagórze (na północy). Teren rezerwatu, leżącego niespełna 1 km na północ od drogi nr 780 biegnącej z Chełmka do Krakowa, podlega Nadleśnictwu Chrzanów^[4]. Rezerwat leży w granicach Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego^[3].

Historia

Rezerwat został powołany 19 lutego 1987 roku.

Geologia

Wzgórze, na którym leży rezerwat, zbudowane jest ze skał triasowych o dużym zróżnicowaniu litologicznym. Występuje tu kilka typów wapieni marglistych i dolomitowych z cienkimi wkładkami łupków (wapienie pelityczne o przełomie muszlowym oraz wapienie drobnodetrytyczne, gruzełkowate i krynoidowe). Na litej warstwie dolomitowej wykształciła się gleba zbudowana z lessu naskalnego o grubości 0,5 – 1 m^[5]. Atrakcją rezerwatu jest mająca długość kilkunastu metrów wychodnia – ściana skalna z triasowych wapieni, w której widoczne są liczne otwory niewielkich jaskiń^[3][4].

Flora

Szata roślinna rezerwatu ma charakter naturalny i prezentuje wysokie walory przyrodnicze na tle znacznie zdegradowanych formacji roślinności tego znacznie uprzemysłowionego regionu. W rezerwacie stwierdzono 171 gatunków roślin naczyniowych. Szczególnie cenny jest dobrze wykształcony zespół żyznej buczyny karpackiej z licznymi starymi bukami o wymiarach pomnikowych i dobrze wykształconym runem^[6]. Niektóre płaty swoimi zestawami gatunków nawiązują do ciepłolubnej buczyny storczykowej i buczyny pomorskiej. W drzewostanach występują łącznie 22 gatunki drzew i krzewów. Dominuje buk w całej szerokości skali wiekowej, a towarzyszą mu m.in. grab, brzoza, klon pospolity, sosna, świerk, leszczyna i bez czarny^[5].

Według danych z 1977 r. wśród roślin naczyniowych rezerwatu było 13 gatunków objętych całkowitą ochroną i 5 podległych ochronie częściowej^[a], w tym 6 gatunków storczykowatych: buławnik czerwony, buławnik wielkokwiatowy, żłobik koralowy, gnieźnik leśny, kruszczyk szerokolistny, kruszczyk rdzawoczerwony, przy czym trzy pierwsze wymienione gatunki zamieszczone są na czerwonej liście roślin zagrożonych w Polsce (o różnym statusie zagrożenia). Spośród innych gatunków podlegających ochronie lub szczególnie cennych należy wymienić: m.in. bodziszka żałobnego, lilię złotogłów, kalinę koralową, konwalię majową, miodownika melisowatego, orlika pospolitego, paprotkę zwyczajną, perłówkę jednokwiatową, pokrzyk wilczą jagodę, przytulię wonną, wawrzynka wilczełyko^[3].

We florze rezerwatu stwierdzono 13 gatunków górskich. Występują tu m.in. buk pospolity, dziki bez koralowy, gęsiówka Hallera, jodła pospolita, klon jawor, lepiężnik biały, przetacznik górski i śnieżyczka przebiśnieg.

Występują tu również dość rzadko spotykane kwitnące okazy bluszczu, które wspinają się po sosnach na wysokość do 10 m^[5].

Fauna

W faunie rezerwatu należy wyróżnić zwłaszcza ok. 30 gatunków ptaków; w przeważającej większości są to gatunki leśne. Najliczniej występują: zięba, pokrzewka czarnołbista, pokrzewka ogrodowa, rudzik, pierwiosnek, świstunka leśna, sikora bogatka i sikora modra, muchołówka szara i żałobna i dzięcioł duży. Wśród gatunków rzadziej spotykanych należy wymienić muchołówkę małą, gołębia siniaka oraz dzięcioły: czarnego i średniego^[5].

Cel ochrony

Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie fragmentu buczyny karpackiej ze starodrzewem bukowym oraz swoistych cech krajobrazu^[2].

Turystyka

Przez teren rezerwatu wiodą dwa znakowane szlaki turystyczne (zielony i żółty ), których śladem prowadzi okrężna ścieżka dydaktyczna okolic Babic i Wygiezłowa.

Około 2 km na wschód znajduje się rezerwat Lipowiec z ruinami zamku Lipowiec.

Uwagi

1. W następnych latach status części gatunków ulegał zmianom.