Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Rogalin
wieś w województwie wielkopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Rogalin – wieś w województwie wielkopolskim, powiecie poznańskim, gminie Mosina, położona ok. 20 km na południe od Poznania nad rzeką Wartą, przy drodze wojewódzkiej nr 431. Znana jest głównie z zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego hrabiów Raczyńskich: barokowo-klasycystycznego pałacu z galerią malarstwa oraz rozległym ogrodem w stylu francuskim, kościoła z mauzoleum oraz pomnikowych dębów rogalińskich.
Remove ads
Nazwa
Miejscowość w formie Rogalino pojawia się w łacińskim dokumencie z 1247 księcia polskiego Przemysła II[4]. Nazwa Rogalin prawdopodobnie wywodzi się od nazw rogu lub rogala, do której dodany został przyrostkowy, przynależnościowy formant przymiotnikowy -in; charakterystyczny dla polskich nazw miejscowych[5]. Nazwa nawiązuje prawdopodobnie do kształtu licznych, zakręconych na podobieństwo rogu starorzeczy Warty znajdujących się w tej okolicy.
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Pierwsze wzmianki o Rogalinie pochodzą z XIII w. W 1589 r. Rogalin został nabyty przez Eliasza Arciszewskiego, teologa ariańskiego. W 1592 r. urodził się tu Krzysztof Arciszewski, admirał floty holenderskiej i późniejszy dowódca artylerii koronnej. W 2 poł. XVIII w. wieś przeszła w ręce Kazimierza Raczyńskiego, starosty generalnego Wielkopolski i marszałka koronnego. Na przełomie XVIII i XIX w. Raczyńscy wybudowali tu barokowo-klasycystyczny pałac (2 poł. XVIII w. i początek XIX w.) z rokokowym ogrodem w stylu francuskim. Następnie Edward Raczyński ufundował kaplicę pałacową (1817-1820), w której podziemiach znajduje się mauzoleum rodu Raczyńskich[6]. W 1975 roku świątynia ta stała się siedzibą parafii pw. św. Marcelina[7].
Latem 1831 r. w Rogalinie zatrzymał się Adam Mickiewicz. W 1848 (podczas Wiosny Ludów) w Rogalinie znajdował się jeden z głównych obozów powstańców, operujących między Stęszewem a Kórnikiem. 8 maja 1848 r. pod Rogalinem odbyła się bitwa kończąca istnienie Rzeczypospolitej Mosińskiej. W 1910 r. powstał budynek galerii, w którym Edward Aleksander Raczyński udostępnił publiczności swoją kolekcję malarstwa europejskiego i polskiego przełomu XIX i XX w. (gromadzoną przez prawie 40 lat). Wśród eksponatów znajduje się największy obraz Jana Matejki Dziewica Orleańska[8]. Przed II wojną światową była ona uważana za najlepszy zbiór malarstwa współczesnego na ziemiach polskich. Po wojnie zespół pałacowo-parkowy był przez wiele lat zaniedbany. Doraźne remonty przeprowadzono w latach 1975–2000, ale wciąż tylko część wnętrz była dostępna dla zwiedzających. Dopiero w latach 2007–2009 oraz 2013-2015 dokonano kompleksowej rewaloryzacji i modernizacji pałacu, która umożliwiła wyposażenie pozostałych wnętrz i udostępnienie zwiedzającym całego pałacu[9].
Pod koniec 1990 r. ostatni właściciel majątku Rogalin, Edward Bernard Raczyński (przy pełnej aprobacie swoich trzech córek) założył Fundację im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu i przekazał jej pałac i park w Rogalinie, Galerię Rogalińską oraz przysługujące mu prawa do ziem otaczających pałac i park (choć nadal prawnie nie są one własnością Fundacji)[10].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie poznańskim.
Remove ads
Przyroda
Nad brzegiem Warty (w tzw. starorzeczu Warty) rosną Dęby Rogalińskie (dąbrowa rogalińska) – pomniki przyrody. Jest to największe w Europie skupisko pomnikowych dębów szypułkowych, położone na terenie Rogalińskiego Parku Krajobrazowego. Liczy sobie ok. 2000 dębów, z których najpotężniejsze mają pnie o obwodzie sięgającym 9 m, a wszystkie o obwodzie pow. 2 m są chronione.
Najsłynniejsze z nich to Lech, Czech i Rus, gdyż według lokalnej legendy w tym właśnie miejscu spotkali się na polowaniu trzej bracia, którzy dali początek Polsce, Czechom i Rusi Kijowskiej[11].
Badania dendrochronologiczne przeprowadzone w ramach projektu badawczego Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku wykazały, że dąb Rus ma ponad 800 lat i jest najstarszym dębem w Polsce[12][13]. Dzięki temu projektowi udało się go sklonować i wyhodowane w ten sposób młode drzewko o tym samym genotypie zostało posadzone w parku koło pałacu[14][15].
Na rogalińskich dębach żyją także m.in. objęte ochroną chrząszcze: kozioróg dębosz, pachnica dębowa oraz jelonek rogacz[16].
Turystyka
Podsumowanie
Perspektywa
- Pałac Raczyńskich
- Kościół św. Marcelina, dawna kaplica, z mauzoleum Raczyńskich w dolnej kondygnacji oraz Rogalińskimi Drogami Ducha Świętego (patrz niżej)
- Szlak turystyczny o nazwie Trasa Kórnicka
- Szlak rowerowy Pierścień Poznański
- Szlak pieszy
Osowa Góra – Sulęcinek - Wielkopolski Szlak Świętego Zygmunta Szczęsnego Felińskiego[17]
Rogalińskie Drogi Ducha Świętego
Z okazji 200-lecia kościoła z mauzoleum Raczyńskich w Rogalinie, utworzono w 2021 roku sieć przyrodniczych szlaków pielgrzymkowych Rogalińskie Drogi Ducha Świętego, przy wsparciu finansowym programu grantowego Caritas Laudato Si[18]. Szlaki te są dobrym przykładem ekoturystyki[19] i prowadzą do tego zabytkowego kościoła z 9 miejscowości[18]: Radzewice, Radzewo, Mieczewo, Poznań-Głuszyna, Daszewice, Mosina, Puszczykowo, Kamionki, Rogalinek.
Obejmują one 2 szlaki piesze, 6 szlaków pieszo-rowerowych i 2 pętle rowerowe (w tym dodatkowa Droga Pokoju i Radości). Celem Rogalińskich Dróg jest propagowanie modlitwy do Ducha Świętego[20] o 7 darów (mądrość, rozum, radę, męstwo, umiejętność, pobożność i bojaźń Bożą) i 9 owoców (miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność i opanowanie, wg Listu do Galatów 5, 22-23), a także aktywności fizycznej na świeżym powietrzu (ważnej dla zdrowia fizycznego i psychicznego), wiedzy przyrodniczej i historycznej, ekologii integralnej papieża Franciszka (przedstawionej w jego encyklice Laudato si'), oraz ochrona Rogalińskiego Parku Krajobrazowego i Rogalina jako pomnika historii[21].
Botanicy, zoolodzy, ekolodzy oraz hydrolog poprowadzili wycieczki poszczególnymi szlakami i na tej podstawie opracowali broszury o przyrodzie i ekologii, które można wykorzystać także w innych miejscach. Są one udostępnione bezpłatnie na stronie internetowej parafii, podobnie jak opisy tras wszystkich szlaków z zadaniami duchowymi, ciekawostkami historycznymi itp.[18].
Po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, zadania duchowe dla pielgrzymek w intencji pokoju (z opisu Drogi Pokoju) zostały przetłumaczone na inne języki[22][23][24][25].
Ogólne zasady Rogalińskich Dróg, przedstawione na początku opisu każdego szlaku, stały się podstawą opracowania „Zasad zielonego pielgrzymowania” w ramach projektu PielGREEN przez polskich animatorów Światowego Ruchu Katolików na rzecz Środowiska (Laudato Si' Movement)[27]. Organizacja ta w maju 2023 roku wspominała o modlitwie do Ducha Świętego i Rogalińskich Drogach na swoim blogu oraz w miesięcznym biuletynie (zarówno w języku angielskim[28][29], jak i w polskim[30][31]), zaś w kolejnym roku w Rogalinie odbył się rodzinny zjazd animatorów tej organizacji[26].
Remove ads
Ludzie związani z Rogalinem
Zobacz też
Literatura
- Jarzewicz Jarosław, Świątynia pamięci. O kościele – mauzoleum Raczyńskich w Rogalinie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, 2005 ISBN 83-89053-34-9.
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads