Mosina

Mosina (niem. Moschin) – miasto w środkowej części województwa wielkopolskiego, w powiecie poznańskim, położone 22 km na południe od Poznania, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mosina.

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Mosina

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Urząd Miejski w Mosinie
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	poznański
Gmina	Mosina
Data założenia	przed 1247
Prawa miejskie	przed 1302
Burmistrz	Dominik Michalak
Powierzchnia	13,78[1] km²
Wysokość	60 - 132 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	13698 1074 os./km2 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 61
Kod pocztowy	62-050
Tablice rejestracyjne	PZ i POZ
Położenie na mapie gminy Mosina Mosina
Położenie na mapie Polski Mosina
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Mosina
Położenie na mapie powiatu poznańskiego Mosina
52°14′38″N 16°51′02″E[2]
TERC (TERYT)	3021104
SIMC	0971057
Hasło promocyjne: Mosina — naturalnie piękne miejsce
Urząd miejski ul. Plac 20 Października 1 62-050 Mosina
Strona internetowa
BIP

Miasto królewskie należące do starostwa mosińskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego^[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. poznańskiego. Według danych z 31 grudnia 2017 miasto liczyło 13 762 mieszkańców^[4].

Nazwa miasta pochodzi od staropolskiego wyrazu moszyna, którego używano na określenie miejsca zarośniętego mchem^[5].

Według danych z 31 grudnia 2024 gmina liczy 33 259, a samo miasto 13698 mieszkańców. Gmina dzieli się na 21 sołectw: Babki, Kubalin, Głuszyna Leśna; Baranówko; Borkowice, Bolesławiec; Czapury; Daszewice; Drużyna, Nowinki; Dymczewo Nowe; Dymaczewo Stare; Krajkowo, Baranowo; Krosno; Krosinko, Ludwikowo; Mieczewo; Pecna, Konstantynowo; Radzewice; Rogalin; Rogalinek; Sasinowo; Sowinki, Sowiniec; Świątniki; Wiórek; Żabinko^[6].

Historia

Zabudowa centrum Mosiny

Dawna synagoga z ok. 1876, obecnie galeria miejska i izba muzealna

Mosina, Dwór Budzyńskich

Miejscowość po raz pierwszy pojawia się w źródłach pochodzących z 1247 roku. Z 1302 roku pochodzi z kolei najstarszy dokument wymieniający Mosinę jako miasto. Data samej lokacji pozostaje nieznana, doszło do niej jednak z pewnością wskutek starań ówczesnego właściciela, wojewody kaliskiego, Mikołaja Przedpełkowica z rodu Łodziów – być może doszło do niej jeszcze za panowania Przemysła II^[7].

Prawa miejskie zostały potwierdzone przez króla Władysława Jagiełłę w roku 1429. Z tą miejscowością związał się ród Mosińskich. Starostą był tu Piotr Bniński (Piotr z Bnina) herbu Łodzia (1390–1448) – kasztelan gnieźnieński (1428–1437), podróżnik. Potem syn jego Maciej Mosiński (zm. 1492–1493), był starostą generalnym Wielkopolski (1475) i wojewodą poznańskim (1477) oraz kaliskim (1476) przyjął nazwisko od miejscowości Mosina. W czasie wojny trzynastoletniej Mosina wystawiła w 1458 roku 4 pieszych na odsiecz oblężonej polskiej załogi Zamku w Malborku^[8]. Tu przebywały wojska hetmana Stefana Czarneckiego w 1660 r. W 1848 r. była siedzibą władz Rzeczypospolitej Mosińskiej.

9 września 1939 roku Mosina została zajęta przez wojska niemieckie. Rozpoczęły się represje, pierwsze aresztowania miały miejsce pomiędzy 17 a 18 września 1939. Część mieszkańców miasta była przetrzymywana w bożnicy (współcześnie Izba Muzealna), a następnie wybierano spośród nich zakładników i kierowano ich przed sądy doraźne (niem. Standgericht) policji bezpieczeństwa. Dla zachowania pozorów egzekucję poprzedziło „postępowanie sądowe” stanowiące parodię procesu sądowego^[9], trwającego nie dłużej jak kilkanaście minut i ograniczonego jedynie do sprawdzenia personaliów i wysłuchania opinii miejscowych Niemców na temat „antyniemieckiej postawy” i działalności podsądnych^[9]. W wyniku wydanych przez sąd doraźny wyroków śmierci 15 osób rozstrzelano publicznie na rynku 20 października 1939 roku. W czasie okupacji niemieckiej z miasta wysiedlono 57 rodzin (225 osób), aresztowano i umieszczono w obozach zagłady dalsze 513 osób (w tym 58 dzieci z Mosiny). Dzieci zostały wywiezione do rejencji łódzkiej i umieszczone w obozie koncentracyjnym dla dzieci w Łodzi^[10]. W lasach okalających miasto w latach 1940–1943 dokonano licznych egzekucji ludności cywilnej. Terror i prześladowania okupanta niemieckiego spowodowały narastanie oporu społecznego – w Mosinie działały grupy bojowe Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej, Związku Odwetu oraz harcerskich Szarych Szeregów. Armia Czerwona zajęła Mosinę w dniu 25 stycznia 1945 roku.

Oświata

• Przedszkole nr 2 „Wesołe Skrzaty”, ul. Powstańców Wielkopolskich 1
• Przedszkole nr 3 Integracyjne, ul. Topolowa 6
• Przedszkole nr 4, ul. Kasprowicza 28
• Publiczne Przedszkole „Słoneczko” w Rogalinku, ul. Kościelna 3
• Przedszkole Niepubliczne im. Janka Wędrowniczka, ul. Szkolna 2
• Niepubliczne Przedszkole "Na bosaka" w Dymaczewie Starym, ul. Szkolna 4^[11]
• Prywatne Przedszkole „Koniczynka”, ul. Leszczyńska 27^[12]
• Prywatne Przedszkole „Happy House” w Czapurach, ul. Poznańska 18
• Szkoła Podstawowa nr 1, ul. Szkolna 1
• Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Sowiniecka 75
• Szkoła Podstawowa w Pecnej, ul. Szkolna 19
• Szkoła Podstawowa „Pod Lipami” w Krosinku, ul. Wiejska 43
• Szkoła Podstawowa im. Adama Wodziczki w Rogalinku, ul. Poznańska 19
• Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Czapurach, ul. Poznańska 78
• Szkoła Podstawowa w Daszewicach, ul. Szkolna 16
• Zespół Szkół w Krośnie, ul. Główna 42
• Zespół Szkół w Rogalinie, ul. Poznańska 2
• Zespół Szkół im. Adama Wodziczki, ul. Topolowa 2
• Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, ul. Kościelna 2
• Leader School Nowoczesne Metody Nauczania, pl. 20 Października 2

Atrakcje turystyczne

Pomnik eleganta z Mosiny

• Kościół pw. św. Mikołaja zbudowany w 1953–1954 na fundamentach wcześniejszego.
• Galeria Sztuki z Galerią Historyczną mieszczące się w budynku dawnej synagogi z około 1876 roku.
• Muzeum Pałac w Rogalinie. Rogalin i pobliski Rogalinek szczycą się historią sięgającą 700 lat. Najbardziej jednak kojarzą się z okazałą rezydencją Rodu Raczyńskich i rzadkim na skalę europejską skupiskiem starych, zabytkowych dębów^[13][14].
• Zabytkowy układ urbanistyczny rynku w Mosinie (w granicach miasta średniowiecznego), z drogami dojazdowymi. Współcześnie Plac 20 Października i przyległe ulice z zabudową miejską z XIX w.
• Dęby Rogalińskie. Wzdłuż Warty na odcinku od Świątnik do Rogalinka rośnie ok. 1400 sędziwych dębów szypułkowych, będących pozostałością po lasach grądowych porastających w przeszłości dolinę Warty. Jest to prawdopodobnie największe w Europie skupisko wielowiekowych drzew tego gatunku, z czego ponad 60% zostało objętych ochroną jako pomniki przyrody^[15].
• Studnia Napoleona jest jednym z najciekawszych punktów na ścieżce dydaktycznej im. prof. Adama Wodziczki w Wielkopolskim Parku Narodowym, rozpoczynającej swój bieg przy głazie Zamoyskiego^[16].
• Pomnik „eleganta z Mosiny”^[17]
• Szwedzkie góry i taras widokowy. Położone są na ścieżce dydaktycznej Osowa Góra - Jezioro Budzyńskie^[18].
• Glinianki to sztuczne zbiorniki wodne położone w rejonie Pożegowa, które powstały w wyniku zalania wyrobisk dawnej cegielni. Obecnie teren ten pełni funkcję rekreacyjną, stanowiąc popularne kąpielisko i miejsce spacerowe w bezpośrednim sąsiedztwie Wielkopolskiego Parku Narodowego^[19].
• Wielkopolski Park Narodowy i Rogaliński Park Krajobrazowy
• Najwyższą budowlą w mieście jest 150-metrowy komin byłej Fabryki Mebli. Budowla służy dla transmisji dalekiej i lokalnej sygnałów komunikacji telefonicznej i radiowej. Obiekt jest widoczny z dużych odległości^{[potrzebny przypis]}.
• Wieża widokowa w Pożegowie (aktualnie nieczynna)
• Dwór Budzyńskich (w dawniej wsi Budzyń, włączonej do Mosiny)
• szlak turystyczny Iłowiec – Otusz^[20][21]
• Droga Dobroci^[22] – jeden z przyrodniczych szlaków pielgrzymkowo-turystycznych Rogalińskie Drogi, utworzonych z okazji 200-lecia kościoła pw. św. Marcelina w Rogalinie^[23][24][25]. Dla tego szlaku botaniczka, Halina Ratyńska, napisała broszurę przyrodniczą pt. „Co rośnie nad Wartą w okolicach Rogalina i Mosiny?”^[26].

Witacz na wjeździe do Mosiny (od strony Żabinka)

Mosińskie plakaty z serii "Sentymentalna podróż w przeszłość"

Sentymentalna podróż w przeszłość – seria plakatów artystycznych autorstwa Iwony Kalitan-Młodkowskiej dokumentująca historyczne i przyrodnicze symbole Mosiny oraz okolic. Cykl przedstawia miejsca kluczowe dla lokalnej tożsamości, w tym obiekty już nieistniejące (kawiarnia „Obrzanka”, kino „Wrzos”), zabytki (willa „Kokotek”, Pałac w Rogalinie) oraz krajobrazy Wielkopolskiego Parku Narodowego. O projekcie informowały ogólnopolskie media, m.in. TVP3 Teleskop^[27] i TVP1 Teleexpress^[28].

Nietypową atrakcją jest Darmowy Rower Małomiasteczkowy, czyli bezpłatne rowery miejskie, z których każdy może korzystać. Inauguracja tej inicjatywy, pionierskiej w Polsce, miała miejsce we wrześniu 2021 roku podczas festiwalu "Sztukodzielnia"^[29]. W październiku do tej inicjatywy dołączyło sąsiednie miasto Puszczykowo^[30].

Witacz na wjeździe do Mosiny (od strony Krosinka)

Komunikacja

Przez Mosinę przebiegają drogi wojewódzkie nr 430 i 431. Znajduje się tu również stacja kolejowa Mosina linii kolejowej nr 271 Wrocław Główny – Poznań Główny oraz nieczynny przystanek Mosina Pożegowo na linii kolejowej nr 361 Puszczykówko – Osowa Góra. Do Mosiny można także dojechać autobusem linii 651 podlegającej poznańskiemu ZTM-owi.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Mosiny w 2014 roku^[31]

Sport

W Mosinie działa klub sportowy KS 1920 Mosina:

• Sekcja piłki nożnej w sezonie 2023/2024 występuje w klasie okręgowej^[32];
• Sekcja futsalowa w sezonie 2008/2009 występowała w 1 lidze.

7 czerwca 2018 powstał klub piłki ręcznej KS IDMAR Jedynka Mosina^[33], posiadający tylko drużynę młodzików, występującą w Wielkopolskiej Lidze Młodzików (grupa A). Klub posługuje się barwami niebiesko-biało-czerwonymi, a swoją nazwę zawdzięcza sponsorowi IDMAR oraz Szkole Podstawowej nr 1 w Mosinie, z której pochodzi większość obecnych zawodników. Mecze rozgrywane są w Hali Sportowej OSiR Mosina^[34].

Prasa

• Informator Mosiński — oficjalne czasopismo Gminy Mosina, to lokalne źródło wiadomości, ogłoszeń i materiałów publicystycznych. Gazeta pełni funkcję informacyjną, dokumentując życie społeczne, kulturalne i samorządowe gminy.
• Gazeta Mosińsko-Puszczykowska” – miesięcznik ukazujący się od 2006, o nakładzie do 3000 egz.^[35]

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia św. Mikołaja (ul. Kościuszki)
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Mosina (Sala Królestwa ul. Szosa Poznańska 17)^[36]

Miasta partnerskie

• Seelze – Niemcy od 2001^[37],

Ludzie związani z Mosiną

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Mosiną.

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Mosinie