Ryjówkowate

Ryjówkowate^[3], sorki (Soricidae) – rodzina ssaków z podrzędu Erinaceota w obrębie rzędu owadożerów (Eulipotyphla). Należy do niej przeszło 300 gatunków, w tym ryjówka malutka, która jest najmniejszym ssakiem Polski oraz ryjówek etruski uważany za najmniejszego znanego ssaka na świecie. Ryjówkowate zamieszkują Azję, Europę, Afrykę, Amerykę Północną i Południową^[4][5].

Ryjówkowate

Soricidae
G. Fischer, 1814[1]
Przedstawiciel rodziny – rzęsorek mniejszy (Neomys anomalus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	owadożery
Podrząd	Erinaceota
Rodzina	ryjówkowate
Typ nomenklatoryczny
Sorex Linnaeus, 1758
Synonimy
Soricinorum[a] G. Fischer, 1814[1] Sorexineae Lesson, 1842[2]
Podrodziony
zobacz opis w tekście

Charakterystyka

Zwierzęta małe, o szybkiej przemianie materii, ruchliwe, aktywne nocą lub przez całą dobę. Charakteryzują się wydłużoną czaszką i brakiem łuków jarzmowych. Owadożerne lub mięsożerne, w warunkach głodu mogą spożywać nasiona. Część ryjówkowatych prowadzi ziemno-wodny tryb życia. Ślina niektórych gatunków zawiera jad. Ryjówkowate nie zapadają w sen zimowy. Zmysły słuchu, węchu i dotyku doskonale rozwinięte, niektóre gatunki emitują ultradźwięki ułatwiające im wyszukiwanie zdobyczy (echolokacja). Przypuszczalnie ze względu na wydzielany zapach ryjówkowate są rzadko atakowane przez drapieżniki.

Klasyfikacja ryjówkowatych

Przez długi czas ryjówkowate (Soricidae) dzielono na dwie podrodziny: Soricinae i Crocidurinae. Zwierzęta te przyciągały znacznie mniejszą uwagę systematyków niż np. gryzonie. Współczesna próba klasyfikacji uwzględnia najnowsze badania, również genetyczne. Na ich podstawie wyłoniono dwie rodziny wymarłą rodzinę Heterosoricidae i współczesną, ale zawierającą też wiele gatunków wymarłych, rodzinę Soricidae, z podrodzinami (za J.M. Wójcik i M. Wolsan, 1998).

Do rodziny ryjówkowatych zalicza się następujące występujące współcześnie podrodziny^[6][4][3]:

• Soricinae G. Fischer, 1814 – ryjówki
• Crocidurinae Milne-Edwards, 1872 – zębiełki
• Myosoricinae Kretzoi, 1965 – myszoryjki

Opisano również podrodziny wymarłe^[7]:

• Allosoricinae Fejfar, 1966
• Limnoecinae Repenning, 1967
• Oligosoricinae Gureev, 1971
• Soricolestinae Lopatin, 2002

Rodzaje wymarłe nie klasyfikowane w żadnej z powyższych podrodzin^[7]:

• Mysarachne Pomel, 1848^[8] – jedynym przedstawicielem był Mysarachne picteti Pomel, 1848
• Planisorex Hibbard, 1972^[9] – jedynym przedstawicielem był Planisorex dixonensis (Hibbard, 1956)
• Siwalikosorex Sahni & Khare, 1976^[10] – jedynym przedstawicielem był Siwalikosorex prasadi Sahni & Khare, 1976

Ochrona

Wszystkie gatunki ryjówkowatych występujących w Polsce są objęte ochroną częściową^[11].

Zobacz też

• Lista gatunków zwierząt objętych ścisłą ochroną w Polsce

Uwagi

1. Pisownia oryginalna.