Ryszard Krynicki

Ryszard Krynicki (ur. 28 czerwca 1943 w St. Valentin) – polski poeta, tłumacz literacki i wydawca. Zaliczany jest do poetów Nowej Fali^[1][2].

Ryszard Krynicki

Ryszard Krynicki (2018)
Data i miejsce urodzenia	28 czerwca 1943 St. Valentin
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Odznaczenia

Ilona Witkowska i Ryszard Krynicki na IX Festiwalu Góry Literatury (2023)

Życiorys

Ukończył II Liceum Ogólnokształcące w Gorzowie Wielkopolskim, następnie podjął studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu^[3].

Debiutował w 1964 w poznańskim klubie „Od Nowa”, gdy po raz pierwszy publicznie wygłosił swój utwór (pozbawiony tytułu). Pierwszy jego wiersz drukiem, pt. Wczasowstąpienie, ukazał się dwa lata później w czasopiśmie „Pomorze”. W 1968 opublikował arkusz Pęd pogoni, pęd ucieczki, zamieszczony w wydanym rok później pierwszym tomie poetyckim Akt urodzenia^[3]. Publikował również w emigracyjnym tygodniku „Wiadomości”^[4].

W latach 70. oraz 80. związany z opozycją. Był sygnatariuszem Listu 59, stanowiącego protest przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W konsekwencji od 1976 do 1980 był objęty zakazem druku^[1]. Był współpracownikiem Komitetu Obrony Robotników, od 1977 do 1981 publikował w czasopiśmie „Zapis”^[5]. W 1980 uczestniczył w głodówce w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej, zorganizowanej na znak solidarności z więzionymi wówczas Dariuszem Kobzdejem i Mirosławem Chojeckim^[6]. Podczas wydarzeń sierpniowych w 1980 przyłączył się do skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami^[7]. Był autorem tekstów w opozycyjnych czasopismach – „Solidarności Wielkopolski”, „Obserwatorze Wielkopolskim” i „Bez Debitu”. Publikował również w kwartalniku „Zeszyty Literackie”^[5].

W 1988 współtworzył w Poznaniu wydawnictwo a5, specjalizujące się w wydawaniu książek poetyckich. Od 1991 prowadzi to przedsiębiorstwo (przeniesione później do Krakowa) wraz z żoną Krystyną Krynicką^[3]. Jest autorem słów piosenki Świat w obłokach, którą wykonywali Marek Grechuta i Grzegorz Turnau. W 2014 ukazał się cykl rozmów z poetą zatytułowany Gdybym wiedział. Rozmowy z Ryszardem Krynickim^[8].

W 2015 został członkiem krajowym czynnym Polskiej Akademii Umiejętności^[9]. Do sierpnia 2020 należał do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich^[10].

Odznaczenia i wyróżnienia

Jest laureatem m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich i Nagrody Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego. W marcu 2005 został wyróżniony nagrodą Krakowska Książka Miesiąca za książkę Kamień, szron^[11], za którą nominowany był także do Nagrody Literackiej „Nike”. W 2008 otrzymał Nagrodę Poetycką „Kamień”, przyznawaną podczas Lubelskiego Festiwalu „Miasto Poezji”, a w 2015 został laureatem Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta^[12]. Nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2014 w kategorii tłumaczenie na język polski za tłumaczenie książki Psalm i inne wiersze Paula Celana^[13]. W 2021 Ryszard Krynicki został laureatem Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt pracy twórczej^[14].

W 2005 został uhonorowany przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[15]. Został laureatem Nagrody Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego (2014)^[16] oraz Nagrody PAU im. Erazma i Anny Jerzmanowskich (2023)^[17].

W 2018 otrzymał honorowe obywatelstwo Poznania^[18].

Publikacje

Poezja

• Pęd pogoni, pęd ucieczki (Zrzeszenie Studentów Polskich, Warszawa 1968)
• Akt urodzenia (Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1969)
• Organizm zbiorowy (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975)
• Nasze życie rośnie (Instytut Literacki, Paryż 1978)
• Niewiele więcej (Krakowska Oficyna Studentów, Kraków 1981)
• Jeżeli w jakimś kraju (Galeria Bez Miejsca, Poznań 1982)
• Wiersze, głosy (Galeria Bez Miejsca, Poznań 1985)
• G (Biuro Literackie, Legnica 1999)
• Kamień, szron (Wydawnictwo a5, Kraków 2004)
• Wiersze wybrane (Wydawnictwo a5, Kraków 2009)
• Przekreślony początek. Dwadzieścia dwa wiersze z lat 1965–2010 (Biuro Literackie, Wrocław 2013)
• Wiersze wybrane (Wydawnictwo a5, Kraków 2014)
• Haiku. Haiku mistrzów (Wydawnictwo a5, Kraków 2014)
• Pęd pogoni, pęd ucieczki (Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2016)
• Język, to obnażone serce. Niezabliźniony świat. 70 wierszy (Universitas, Kraków 2023)

Pozostałe

• Gdybym wiedział. Rozmowy z Ryszardem Krynickim (Biuro Literackie, Wrocław 2014)