Debiutował wierszami i artykułami na łamach międzyszkolnego pisma licealistów polskich „Kuźnia Młodych” (1931). Z tego czasu datuje się jego znajomość z redagującym dział poezji „Kuźni Młodych” ks. Janem Twardowskim. Współzałożyciel Klubu Artystycznego „S”, działającego w latach 1932–1936. W latach 1936–1937 ukończył Szkołę Podchorążych Łączności w Zegrzu, następnie pracował w Wagons-Lits/Cook oraz był aplikantem w Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. W lipcu 1938 poślubił Beatę z domu Sobolewską (1915–2005).
II wojna światowa
Był uczestnikiem kampanii wrześniowej 1939 (m.in. w oblężonym Modlinie), a w latach 1940–1944 działaczem podziemia kulturalnego, związany z podziemną PPS – WRN. Współpracował z podziemną prasą konspiracyjną i organizował w swoim mieszkaniu wieczorki literackie[2]. Pracował w Zarządzie Miejskim w Warszawie. W 1942 urodziła się jego córka Małgorzata Matuszewska (1942–2023), następnie zamężna z Krzysztofem Pszenickim, dziennikarzem i b. szefem sekcji polskiej BBC w Londynie).
W 1945 Matuszewski został zmobilizowany do wojska, pracował do 1947 w dzienniku „Polska Zbrojna”.
Pomoc okazana Żydom
Podczas okupacji niemieckiej wspólnie z żoną Beatą Matuszewską ukrywał w swoim mieszkaniu przy ul. Krasińskiego 18 znajomych Żydów: Jana Kotta i doktora Antoniego Rosentala. Ukrywającym się u niego literatom przekazywał pomoc finansową z funduszy Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Oprócz bliskich znajomych, Matuszewski udzielał schronienia także trzem obcym Żydówkom, które pracowały jako opiekunki dla jego dzieci. Pierwszą z nich była Elżbieta Pawłowska, która opiekowała się Małgorzatą, córką Matuszewskich, od zimy 1942 r. do wiosny 1943 r., po czym trafiła do KL Auschwitz. Od wiosny 1943 do powstania warszawskiego Matuszewski zapewniał schronienie Zofii Zawadzkiej, później zaś Tunii Szpilman, obie również były nianiami Małgorzaty[2].
Okres powojenny
W 1946 urodził się jego syn, Piotr (architekt). Po wojnie był sekretarzem redakcji tygodnika „Kuźnica” (Łódź 1946–1950), gdzie rozpoczął systematyczną działalność jako krytyk i recenzent. Następnie w tygodniku „Nowa Kultura”, gdzie był kierownikiem działu krytyki (1950–1960), oraz zastępcą redaktora naczelnego (1952–1956). Kierownik pracowni literatury współczesnej IBL PAN (1954–1958), w latach 1956–1985 pisał stałe sprawozdania z ruchu poetyckiego w wydawnictwie „Rocznik Literacki”. Kierownik działu literatury współczesnej Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” (1960–1977). W 1960 r. rozwiódł się z pierwszą żoną, a rok później wziął ślub z Ireną Szymańską, tłumaczką, edytorem i wydawcą. W latach 1973–1975 był kierownikiem działu krytyki w tygodniku „Literatura”. Współzałożyciel i w latach 1969–2003 jeden z wiceprezesów Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Literackich z siedzibą w Paryżu. W 1988 zorganizował kongres Stowarzyszenia w Polsce (w Toruniu), a w 2003 Stowarzyszenie to przyznało mu tytuł prezesa honorowego.
Gospoda pod wesołą kukułką (utwór sceniczny; wespół z Janem Rojewskim; Biblioteka Teatralna Domu Wojska Polskiego, Tom I; Wydawnictwo „Prasa Wojskowa”, Warszawa 1948)
Literatura po wojnie (szkice literackie; Spółdzielnia Wydawnicza „Książka” 1948, Książka i Wiedza 1950)
Literatura na przełomie (szkice literackie; Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1951)
Literatura międzywojenna (podręcznik szkolny; Wiedza Powszechna 1953)
Polska literatura współczesna. Podręcznik pomocniczy dla klasy IV liceum ogólnokształcącego oraz dla klasy V techników i liceów zawodowych (Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1976, 1977, wydanie III i IV: 1978, 1980, wyd. VI poprawione: 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, wydanie XI i XII: 1986, ISBN83-02-01084-7; wydanie XIII poprawione i wyd. XIV: 1988, ISBN83-02-03903-9; wydanie XV poprawione: 1990, ISBN83-02-04366-4)
Moje włoskie spotkania z Jarosławem Iwaszkiewiczem, [w:] Miejsce Iwaszkiewicza – w setną rocznicę urodzin. Materiały z konferencji naukowej 20–22 lutego 1994 roku (praca zbiorowa; seria: „Stawisko. Almanach Iwaszkiewiczowski. Tom I”; Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku, Podkowa Leśna 1994, ISBN83-85605-51-7, ISBN83-902894-0-7, ISSN 1233-278X)
Skamandryci w oczach mojej generacji, [w:] Stawisko. Almanach Iwaszkiewiczowski. Tom II (praca zbiorowa; pod red. Aliny Brodzkiej, Małgorzaty Bojanowskiej, Zbigniewa Jarosińskiego, Oskara Koszutskiego; Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku, Podkowa Leśna 1995, ISBN83-902894-1-5; ISSN 1233-278X)
Wątek polski, [w:] Herling-Grudziński i krytycy (wybór i oprac. Zdzisław Kudelski; Presspublica-Wydawnictwo UMCS 1997, ISBN83-86038-33-0, ISBN83-227-1003-8)
Czy znałem Lucjana Wolanowskiego?, [w:] Wokół reportażu podróżniczego. Tom 3. Lucjan Wolanowski (1920–2006). Studia – szkice – materiały (Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009, seria: „Prace naukowe Uniwersytetu Śląskiego nr 2683”, ISBN978-83-226-1802-8, ISSN 0208-6336)
Przeciw wartościom pozornym, [w:] Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007 (praca zbiorowa; wybrał, opracował i wstępem opatrzył Piotr Sommer; Fundacja Pogranicze 2010, ISBN978-83-61388-76-0)
Jak dobyć poetę z głębi przeoczenia?, [w:] Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956–2007 (praca zbiorowa; wybrał, opracował i wstępem opatrzył Piotr Sommer; Fundacja Pogranicze 2010, ISBN978-83-61388-76-0)
Poljska lirika dvajsetega stoletja: antologija (wybór: Ryszard Matuszewski, Zygmunt Stoberski i Lojze Krakar; przełożył Lojze Krakar; Državna Založba Slovenije, Lublana 1963)
Zofia Nałkowska, Granica (Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1974, seria „Biblioteka Klasyki Polskiej i Obcej”; 1975, seria „Biblioteka Lektur Szkolnych”; 1988, 1993; posłowie)Ryszard Matuszewski – Biblioteka Śląska, Katowice, 27 kwietnia 2006 r.
