Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Simon Baron-Cohen

psycholog brytyjski Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Simon Baron-Cohen
Remove ads

Simon Baron-Cohen[a] (ur. 15 sierpnia 1958) – brytyjski specjalista w dziedzinie psychopatologii i psychologii rozwojowej, profesor Uniwersytetu w Cambridge (wydziały psychologii eksperymentalnej i psychiatrii) zajmujący się neuropsychologią autyzmu (głównie zjawiskiem ślepoty umysłu), psychologią różnic płciowych u ludzi i rolą testosteronu płodowego w rozwoju neuropoznawczym, dyrektor Centrum Badań Autyzmu w Cambridge, Fellow of Trinity College[8][9], Fellow of British Academy (FBA)[10][11].

Szybkie fakty Data urodzenia, Zawód, zajęcie ...
Szybkie fakty
Remove ads

Życiorys

Podsumowanie
Perspektywa

Dzieciństwo i młodość

Urodził się 15 sierpnia 1958 roku[12]. Miał starszego o rok brata (Dan) i troje młodszego rodzeństwa (Suzie, Ash[4] i Liz)[13]. W dzieciństwie słyszał wstrząsające opowiadania ojca o Holokauście i eksperymentach medycznych i pseudomedycznych w Auschwitz i innych obozach (świadomość istnienia ludzi okrutnych wywarła duży wpływ na kierunek badań naukowych, podjętych w przyszłości, dotyczących „erozji empatii”)[3]. Suzie urodziła się jako trzecie dziecko w czerwcu 1961 roku. Po narodzinach rozpoznano u niej zespół Sturge’a-Webera z napadami padaczkowymi. Gdy skończyła dwa lata, pediatra zalecił umieszczenie jej w domu opieki; twierdził, że będzie to korzystne dla jej braci. Została umieszczona w ośrodku w Bognor Regis (West Sussex). Dan i Simon, którzy byli już bardzo emocjonalnie związani z siostrą, bardzo przeżyli rozłąkę. Ich młodszy brat i siostra dorastali, znając Suzie tylko z opowiadań[13].

Thumb
Od 2002 roku 40-letnia Suzie mieszkała w Ely, w Pałacu Biskupim obok zabytkowej Katedry, gdzie była odwiedzana przez rodziców oraz Simona z żoną Bridget i dziećmi. Rodzinne spacery po pięknym ogrodzie (z Suzie na wózku inwalidzkim) były wypełnione muzyką i śmiechem.

Gdy Suzie miała 10 lat, zdecydowano o przeniesieniu jej do Harperbury Hospital (współcześnie Kingsley Green, uczestniczący w programach NHS[14]) w pobliżu Londynu, obok London Colney. Był to wówczas duży i nowoczesny szpital specjalistyczny (zdrowie psychiczne i niepełnosprawność intelektualna). W szpitalu obowiązywał zakaz odwiedzania chorych przez dzieci do 18. roku życia – uważano, że mogą być zbyt przerażone „odmiennością” chorych. Powszechne było też przekonanie, że taka izolacja sprzyja również pacjentom – realizowano program tworzenia dla nich bezpiecznych, spokojnych przystani, w których nie odczują dyskryminacji. Simon Baron Cohen wcześnie stwierdził, że jest to zasada błędna[13].

Spotkał się z siostrą dopiero jako 22-letni absolwent New College w Oksfordzie. Zaczynając pracę w małym ośrodku dla autystycznych kilkunastolatków (w pobliżu miejsca pobytu Suzie), postanowił przede wszystkim przełamać własne psychiczne bariery, które pojawiły się w dzieciństwie – negatywne stereotypy osób niepełnosprawnych intelektualnie[13].

Odwiedzając chorą po 10 latach od ich rozstania bał się, że go nie rozpozna, że nie uda się ponownie nawiązać kontaktu. Stało się inaczej, mimo jej niemoty[b]. Pisał później, że szybko przestał dostrzegać jej niepełnosprawność, a Suzie stała się ponownie ważnym członkiem rodziny. Podjął starania o to, żeby dzieci mogły odwiedzać „odmiennych” członków swoich rodzin, znajdujących się w ośrodkach opieki i szpitalach. Jego własne dzieci (Sam[7], Kate i Robin) pokochały „ciocię Suzie”, przebywającą wówczas w Ely. Cieszyła się z ich odwiedzin – dużo się śmiała w swoim wózku inwalidzkim, gdy bawiły się przy niej w czasie spacerów w parku obok Pałacu Biskupiego[13].

Studia

Thumb
Symbol spektrum autystycznego
Thumb
Uta Frith
WikiProject Royal Society/Women in Science Wikipedia Edit-a-thon (marzec 2013)

Od 20. roku życia Simon Baron-Cohen konsekwentnie zdobywał wiedzę, umożliwiającą udzielanie pomocy osobom z zaburzeniami rozwojowymi. Stopnie naukowe uzyskał w latach[15]:

  • 1978–1981 – BA Hons w dziedzinie nauk humanistycznych; New College w Oksfordzie
  • 1982–1985 – PhD w dziedzinie psychologii; University College London i Medical Research Council (MRC) i Cognitive Development Unit, Londyn
  • 1985–1987 – M.Phil w dziedzinie psychologii klinicznej; Institute of Psychiatry, Psychology and Neuroscience[16], Londyn
Praca doktorska

Pracę doktorską napisał na temat Social Cognition and Pretend Play in Autism (publ. 1985)[17][18]. Jego opiekunem naukowym była Uta Frith[c].

Praca zawodowa

Zajmowane stanowiska[15]:

  • 1987–1988 – wykładowca w University College London (Department of Psychology)
  • 1988–1991 – wykładowca, a następnie starszy wykładowca psychologii rozwojowej w Instytucie Psychiatrii (Departments of Psychology and Child Psychiatry)
  • lecturer (1994), a następnie reader (1999) i profesor (2001) psychopatologii rozwojowej w Uniwersytecie w Cambridge (Departments of Psychiatry and Psychology)
  • teaching fellow psychologii doświadczalnej (1995), a następnie professorial fellow (2007) w Trinity College (Cambridge)
  • od 1999 – dyrektor Autism Research Centre (ARC) w University of Cambridge
  • od 2010 – graduate tutor w University of Cambridge (Department of Psychiatry)

W latach 1993–2017 był promotorem 34 prac doktorskich[15].

Remove ads

Tematyka badań naukowych

Podsumowanie
Perspektywa

W Autism Research Centre (ARC) są realizowane liczne projekty badawcze[27], których głównymi obszarami są[28]:

Temat bieżących długofalowych badań – Structural and Functional MRI of Autism and Broader Phenotype (The Cambridge Family Study of Autism) obejmuje interpretację wyników neuroobrazowania struktury i obrazów funkcjonalnego MRI mózgów nastolatków z Cambridge (zob. traktografia, konektom), u których zdiagnozowano zespół Aspergera lub wysokofunkcjonujący autyzm (rodzeństwo badanych – bez odchyleń od normy)[40][41].

Thumb
1
Thumb
2
Thumb
3
1. Na wczesne rozpoznanie autyzmu dziecięcego i szybkie podjęcie interwencji pozwala obserwacja uwagi, z jaką noworodki i niemowlęta wpatrują się w oczy matki i śledzą zmiany kierunku jej spojrzenia (zob. teoria umysłu – system czytania umysłu, mechanizm współdzielenia uwagi, również rola reprezentacji enaktywnej). Brak takiego zachowania może być objawem ślepoty umysłu. W przypadkach starszych dzieci i dorosłych podstawowe badania diagnostyczne polegają na stosowaniu takich testów, jak Autism Spectrum Quotient (AQ), Empathy Quotient, Systemizing Quotient (SQ)[30][42]
2. Przyczyny wzrostu liczby diagnozowanych przypadków autyzmu (wykres dotyczy okresu 1993–2003) nie zostały dotychczas ostatecznie wyjaśnione[43]. Przypuszcza się, że istotną rolę odgrywa rozwój metod diagnostycznych i ich popularność. Nie potwierdzono związku rozwoju autyzmu z podawaniem MMR[44][45][46][47] (zob. Tiomersal i związek między autyzmem a szczepionką MMR). Obszerne badania epidemiologiczne wskazują konieczność uwzględniania potrzeb osób z ASD np. w prawodawstwie dot. warunków pracy i finansowania pomocy (ochrona zdrowia, edukacja)[48].
3. Poza diagnostyką zaburzeń rozwoju z użyciem testów IQ, AQ, EQ i SQ[30][42] wykonywane są badania z użyciem funkcjonalnego obrazowania MRI, które pozwalają określać związek zdiagnozowanych zaburzeń z wyglądem traktogramów[40][49] (fig. 1[50]).

Simon Baron-Cohen jest przeciwnikiem uznawania autyzmu za „zaburzenie psychiczne”, „ułomność”, „upośledzenie”, „niepełnosprawność”[51][52] (zgodnie z DSM i ICD). Sugeruje istnienie ciągłości widma autystycznego i istnienie środowisk życia, w których osoba z określonym rodzajem ASD jest bardziej sprawna od osoby „w normie” (zob. np. psychologia osobowości i społeczna według Yerkesa i Dodsona, facylitacja społeczna).

Baron-Cohen proponuje zastąpienie tych pejoratywnych określeń pojęciami dotyczącymi „odmiennego stylu poznawczego”, który może okazać się korzystny lub niekorzystny, zależnie od środowiska życia[d], np. pracy zawodowej wymagającej szybkiego spostrzegania szczegółów, bez względu na okoliczności, lub dużej umiejętności rozpoznawania intencji innych ludzi. Podobne propozycje były wcześniej omawiane przez Utę Frith, a następnie przywoływane w czasie dyskusji nt. teorii centralnej koherencji („centralnej spójności”)[52][53]. Uniknięciu nieprzewidywalnych zagrożeń, związanych z szybkimi zmianami warunków życia na Ziemi (np. z rozwojem społeczeństwa informacyjnego), może sprzyjać istnienie różnorodności stylów poznawczych[51]. Dotyczy to w pierwszej kolejności osób z autyzmem wysokofunkcjonującym i zespołem Aspergera[52][54].

Thumb
1
Thumb
2
1. Spektrum autystyczne obejmuje osoby wykazujące różne rodzaje zaburzeń, występujących również jako zespoły wielu zaburzeń o niedokładnie poznanej etiologii. Potrzebują one zróżnicowanej pomocy. Osoby z AS/HFA cechuje słaba centralna koherencja, lecz mają IQ przeciętny lub wyższy (w przypadku AS opóźniony jest rozwój językowy). Istnieją dane dowodzące, że AS/HFA jest silnie dziedziczny (istnieje związek między występowaniem autyzmu a Chromosomem 7)[52].
2. Baron-Cohen i wsp. opracowali procedury określania ilorazów autyzmu (AQ), empatii (EQ) i systematyzacji (SQ) – zestawy testów dla dzieci i dorosłych, publikowanych m.in. na stronie internetowej[55]. Na podstawie wyników badań dużych grup osób dorosłych z rozpoznanymi zaburzeniami autystycznymi (AS/HFA) i osób „typowych” (kobiet i mężczyzn) zaproponował wyodrębnienie pięciu typów umysłu: E, B, S oraz „extremely E” i „extremely S” (B – od balance, równowaga)[42][56][57]. Wykazał, że mózgi kobiece są lepsze w zakresie empatii i komunikacji, mózgi mężczyzn – silniejsze w zrozumieniu i budowaniu systemów (komputery i maszyny, systemy polityczne, muzyka i in.), a autyzm jest przykładem skrajnego mózgu męskiego (ang. extreme male brain)[58]. Sformułował „teorię E-S” (Empathizing–systemizing theory(inne języki), w tym Extreme male brain theory)[59].

Wyniki badań eksperymentalnych dotyczących różnych zaburzeń osobowości (poza AS/HFA np. psychopatia, osobowość chwiejna emocjonalnie typu borderline–typ impulsywny), Simon Baron-Cohen analizuje w świetle wiedzy nt. biologii ewolucyjnej i ewolucjonizmu w naukach społecznych, antropologii i filozofii itp. Poszukuje odpowiedzi np. na pytania: Can Studies of Autism Teach us About Consciousness of the Physical and the Mental?[60], Evolution of a theory of mind?[61] lub jaka jest geneza zła?[e][62][63][64] (zob. empatia – badania Barona-Cohena i okrucieństwo)[f].

Remove ads

Publikacje

Podsumowanie
Perspektywa

Dorobek Barona-Cohena obejmuje liczne prace naukowe i popularnonaukowe (w tym wystąpienia na konferencjach naukowych i innych spotkaniach[67]) W bazie PubMed znajduje się ponad 400 publikacji, których autorem lub współautorem jest Simon Baron-Cohen[68] (w books.google.pl – ok. 48 wyników[69]). Na stronie internetowej ARC zamieszczono listy siedmiu książek (wybranych spośród 16.) i dziesięciu artykułów naukowych (wybranych spośród 490.)[70]:

Książki[70]
  • Understanding other minds, Oxford University Press. 1993, 2000, 2013; współautorzy: Tager-Flusberg, H.,D. Cohen(inne języki), red.
  • Mindblindness, MIT Press/Bradford Books 1995
  • Synaesthesia, Blackwells 1997, współautor: J. Harrison, red.
  • The essential difference, Penguin/Basic Books 2003
  • Prenatal testosterone in mind, MIT Press 2005, współautorzy: S. Lutchmaya, R. Knickmeyer
  • Autism and Asperger Syndrome, The Facts OUP 2008
  • Zero Degrees of Empathy (The Science of Evil, Basic Books), Penguin 2011[3][71]
Artykuły w czasopismach naukowych[70]
  • S. Baron–Cohen i wsp. (1985), Does the autistic child have a “theory of mind?” Cognition, 21, 37–46
  • S. Baron–Cohen i wsp. (2001), The ‘Reading the Mind in the Eyes’ Test Revised Version: Journal of Child Psychiatry and Psychiatry, 42, 241–252,
  • S. Baron-Cohen i wsp. (1999), Social intelligence in the normal and autistic brain: an fMRI study. European Journal of Neuroscience, 11, 1891–1898
  • S. Baron-Cohen i wsp. (2011), Why are Autism Spectrum Conditions more prevalent in males? PLOS Biology, 9, 1–10
  • M.V. Lombardo, E. Ashwin E, B. Auyeung, B. Chakrabarti, K. Taylor, G. Hackett, E.T. Bullmore, S. Baron-Cohen S (2012)
  • S. Baron-Cohen i wsp. (2015), Elevated fetal steroidogenic activity in autism, Molecular Psychiatry, 1–8
  • S. Baron-Cohen i wsp. (2005), Sex differences in the brain: implications for explaining autism, Science, 310, 819–823
  • J. van Honk, D. Schuttera, P. Bosa, A. Kruijtc, E. Lentjes, S. Baron-Cohen (2011), Testosterone administration impairs cognitive empathy in women depending on second-to-fourth digit ratio, Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA, 108, 3448–3452
  • M-C. Lai, M. Lombardo, S. Baron-Cohen, S, (2013), Autism, The Lancet, 383(9920), 896–910
  • J.A. Nunn, L.J. Gregory, M. Brammer, S.C. Williams, D.M. Parslow, M.J. Morgan, R.G. Morris, E.T. Bullmore, S. Baron-Cohen, J.A. Gray (2002), Functional magnetic resonance imaging of synaesthesia, Nature Neuroscience, 5, 371–375
Remove ads

Wyróżnienia

Simon Baron-Cohen jest członkiem British Psychological Society(inne języki) (BPS)[72] i innych stowarzyszeń naukowych oraz redakcji specjalistycznych czasopism. Otrzymał m.in.[8][9][12]:

Uwagi

  1. [a]
    „Baron” nie oznacza tytułu szlacheckiego. Pochodzi od hebrajskiego imienia Baruch (anglicyzm). Jest współcześnie częścią dwuczłonowego nazwiska członków amerykańsko-brytyjskiej rodziny pochodzenia żydowskiego[2][3], zapisywanego jako „Baron Cohen” lub „Baron-Cohen”. W publikacjach na temat młodszego brata Simona – Asha(inne języki)[4] bywają używane obie wymienione formy (częściej bez łącznika). Podobnie bywa drukowane nazwisko ich kuzynów (Sacha[5] i Erran Baron Cohen(inne języki)[6]). Syn Simona Baron-Cohena jest znany jako Sam Baron[7].
    Prawdopodobnie łącznik między oboma członami nazwiska pojawił się wskutek błędu, popełnionego w czasie druku pierwszego profesjonalnego artykułu Simona Barona Cohena. Autor pracy błędu nie sprostował[2].
  2. [b]
    Simon Baron Cohen pisał o tym wzruszającym spotkaniu[13]:
    She was beautiful. She had the most amazing warm eyes, she had my mother’s big smile, she had long golden hair, and she sat in her wheel chair, beaming. She had no audible words, only some small phrases.
  3. [c]
    Uta Frith[19][20] – badaczka poznawczych i neurobiologicznych podstaw autyzmu, dysleksji i innych zaburzeń rozwojowych. Studiowała w Niemczech, na jednym z niewielu uniwersytetów, w których prowadzono kierunek psychologia eksperymentalna. Swoje zainteresowania psychologią eksperymentalną rozwijała pod naukową opieką neuropsychologów brytyjskich, Beate Hermelin(inne języki) i Neila O'Connora, współautorów książki pt. Psychological Experiments with Autistic Children (1970)[21]. Z zespołem współpracowników podjęła prace częściowo inspirowane wynikami badań szympansów (D. Premack, G. Woodruff, 1978[22]), związane z rozwijającą się wówczas teorią umysłu (zob. też neurony lustrzane, ślepota umysłu). Opublikowała m.in.:
    • 1985 – Does the autistic child have a “theory of mind”? (z: S. Baron-Cohen, Alan M. Leslie(inne języki)), Cognition 21 (1):37-46 (1985)[23]
    • 1989 – Autism: Explaining the Enigma (wersja polska: „Autyzm: wyjaśnienie tajemnicy”, 2016)[24][25]
    • 1992 – Autismus: Ein kognitionspsychologisches Puzzle[26]
  4. [d]
    Baron-Cohen dowodzi np. że, brak silnej koherencji centralnej utrudnia tworzenie i utrzymywanie tradycyjnych więzi społecznych, jednak[52]:
    …osoby z AS/HFA niekoniecznie będą uważane za upośledzone w środowisku, gdzie ścisły umysł, zainteresowany wychwytywaniem drobnych szczegółów, jest zaletą. W świecie społecznym nie ma żadnych wielkich zysków płynących z posiadania takiego dobrego oka do postrzegania detali, jednak w świecie matematyki, wyliczania, przetwarzania danych, katalogowania, muzyki, językoznawstwa, rzemiosła, inżynierii czy nauki w ogóle, taka percepcja detali prowadzi raczej do sukcesu niż stwierdzenia o niepełnosprawności. W świecie biznesu, przykładowo, matematyczne uzdolnienia do szacowania ryzyka i zysku, w połączeniu z względnie niewielkim zainteresowaniem stanami emocjonalnymi podwładnych czy rywali, może oznaczać nieograniczone perspektywy.
  5. [e]
    Michael Gazzaniga nt. książki „The Science of Evil: On Empathy and the Origins of Cruelty”[62]:
    "Horrific crimes usually freeze the mind, leaving only a desire for retribution. Simon Baron-Cohen has taken us beyond those mental inadequacies. In this book, proposing a new way to think about evil people and empathy, he has laid the scientific groundwork for a future and brighter science of understanding the dark side of the human condition."
  6. [f]
    Zainteresowanie problemami empatii i okrucieństwa jest wyraźnie widoczne w twórczości brata i kuzyna Simona Barona-Cohena, związanych ze sztuką filmową. Sacha Baron Cohen wystąpił jako Adolfo Pirelli[65] w filmie Sweeney Todd: Demoniczny golibroda z Fleet Street. Ashley (Ash) Baron Cohen zrealizował film Pups (1999), historię napadu na bank, dokonanego impulsywnie (zob. osobowość chwiejna emocjonalnie typ impulsywny) przez dwoje nastolatków, połączonego z wzięciem grupy zakładników o różnych złożonych osobowościach[66].
Remove ads

Zobacz też

Remove ads

Przypisy

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads