Sonet 130 (William Szekspir)

Sonet 130 (incipit MY Miſtres eyes are nothing like the Sunne^[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku^[5].

Pierwszy przekład sonetu 130 na język polski z 1866 przez Antoniego Pietkiewicza^[1][2].

My mistress' eyes are nothing like the sun;
Coral is far more red, than her lips red:
If snow be white, why then her breasts are dun;
If hairs be wires, black wires grow on her head.
I have seen roses damasked, red and white,
But no such roses see I in her cheeks;
And in some perfumes is there more delight
Than in the breath that from my mistress reeks.
I love to hear her speak, yet well I know
That music hath a far more pleasing sound:
I grant I never saw a goddess go,
My mistress, when she walks, treads on the ground:

And yet by heaven, I think my love as rare,

As any she belied with false compare.

William Shakespeare^[3]

Nie są jak słońce oczy mojej damy,
Od ust jej żywsza jest czerwień korali;
Jest li śnieg biały, piersi jej dwie plamy,
Jest li włos z drutu, włos jej z czarnej stali.
Widziałem róże białe i czerwone,
Lecz na jej licach niema takiej róży;
Milszą są wonią kwiaty nasycone,
Niżeli zapach, który tchom jej służy.
Lubię, gdy mówi, lecz muzyka słodziej
Przemawia do mnie melodjami swemi;
Nigdym nie widział, jak bogini chodzi,
Ona gdy stąpa, to stąpa po ziemi.

Jednak, niż wszystkich złych porównań próba,

Stokroć wybrańsza będzie moja luba.

tłum. Jan Kasprowicz^[4]

Zobacz w Wikiźródłach: • tłumaczenie Jana Kasprowicza (1907) • Marii Sułkowskiej (1913) • Jana Kasprowicza (1922)

Treść

W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem^[6][7], ogłasza światu brak u swojej kochanki, Czarnej Damy, konwencjonalnych atrybutów piękności, opiewanych zwykle w poezji miłosnej^[8].

Sonet ten może być odczytany również jako satyra na tradycyjne w poezji miłosnej porównywanie ukochanej osoby do wszystkiego, co piękne pod słońcem, a także do rzeczy boskich i nieśmiertelnych. Chociaż w pierwszych dwóch czterowierszach znajdujemy wiele negatywnych porównań, to w końcowym sześciowierszu podmiot liryczny sugeruje, że jej głos jest słodszy niż jakakolwiek muzyka, a żadna bogini nie może się równać z kochanką pod względem jej czysto ludzkiej piękności i jej śmiertelnej dostępności^[9].

Polskie przekłady

1866		Twoje oczy do słońca nie podobne wcale,		Antoni Pietkiewicz	[10]
1907		Nie są jak słońce oczy mojej damy,		Jan Kasprowicz	[11]
1913		Słońcu jej oka nie przyrównam wcale,		Maria Sułkowska	[12]
1922		Nie są jak słońce oczy mojej damy,		Jan Kasprowicz	[4]
1948		Z oczu mojej kochanki blask słońca nie strzeli;		Władysław Tarnawski	[13]
1968		Blask w oczach mej kochanki do słońca promieni		Marian Hemar	[14]
1979		W oczach kochanki mojej słońce nie lśni,		Maciej Słomczyński	[15]
2011		Nie słońcem jest ten promień, co z oczu jej pada;		Stanisław Barańczak	[6]
2015		Jej oczy nie są równe słońca krasie		Ryszard Długołęcki	[16]

Uwagi

1. William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609. Brak numerów stron w książce