Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Stanisław Haller

polski generał, ofiara zbrodni katyńskiej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Stanisław Haller
Remove ads

Stanisław Haller de Hallenburg (ur. 26 kwietnia 1872 w Polance Hallera, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pułkownik artylerii C.K. Armii oraz generał dywizji Wojska Polskiego. Dwukrotnie odznaczony Orderem Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data i miejsce śmierci ...
Remove ads

Życiorys

Podsumowanie
Perspektywa

Pochodzenie i kształcenie

Stanisław Haller[1] urodził się 26 kwietnia 1872 w Polance[2], w rodzinie szlacheckiej herbu własnego. Był wnukiem Józefa Hallera (1783–1850), synem Władysława Hallera de Hallenburg (1834–1897) i Lucyny z domu Urbańskiej (ur. 1844 lub 1845, zm. 1926); trzech braci, w tym Mieczysława Hallera (1877–1917) oraz dwie siostry. Był kuzynem gen. Józefa Hallera[3][4]. Zdał egzamin dojrzałości w Bielsku.

Armia Austro-Węgier

Po zdaniu matury, w 1892 wstąpił jako ochotnik do jednorocznej szkoły oficerów rezerwy armii Austro-Węgier. Został mianowany podporucznikiem artylerii w rezerwie z dniem 1 stycznia 1894[5]. Jako oficer rezerwy był przydzielony do 10 Galicyjskiej Brygady Artylerii w Przemyślu[6]. Złożył podanie o podjęcie zawodowej służby wojskowej, do której został przyjęty w kwietniu 1894. Został zweryfikowany w stopniu podporucznika artylerii służby czynnej z dniem 1 maja 1895[7][8]. Od około 1895 był oficerem 3 pułku artylerii dywizyjnej w Krakowie[9][10], a od około 1896 służył w 1 pułku artylerii korpuśnej w Krakowie[11][12][13][14][15]. W międzyczasie został awansowany na stopień porucznika artylerii polowej z dniem 1 maja 1898[16]. Od 1899 do 1901 był słuchaczem Szkoły Wojennej w Wiedniu[17][18]. Od 1901 jako oficer nadkompletowy był przydzielony z 1 pułku artylerii korpuśnej do sztabu generalnego i 5 brygady kawalerii w Jarosławiu[19][20][21]. Został awansowany na stopień kapitana artylerii polowej 2 klasy z dniem 1 maja 1904[22]. Od tego roku służył w 6 pułku artylerii korpuśnej w Kassa[23][24][25]. Początkowo pełnił funkcję dowódcy plutonu, potem był dowódcą batalionu.

Następnie zweryfikowany w stopniu kapitan 1 klasy w korpusie Sztabu Generalnego z dniem 1 maja 1904[26]. Około 1907 został przydzielony ze sztabu generalnego do oddziału wojskowego Grupy C.K. Obrony Krajowej 11 Korpusu we Lwowie[27][28][29][30]. Od około 1909 był przydzielony do Krajowego Biura Opisowego (Landesbeschreibbureau)[31][32][33].

Został awansowany na stopień majora w korpusie sztabu generalnego z dniem 1 maja 1912[34]. Od listopada 1912 do grudnia 1915 był szefem sztabu generalnego Twierdzy Kraków[34][35][36]. Po wybuchu I wojny światowej został awansowany na stopień podpułkownika sztabu generalnego z dniem 1 listopada 1914[37]. W styczniu 1916 przebywał na froncie włoskim, dowódca pułku artylerii. W 1917 był najwyższym stopniem oficerem dywizji ciężkich haubic nr 1[38]. Następnie awansowany na pułkownika z dniem 1 maja 1917 i z 119 lokatą[39]. W 1918 był dowódcą 12 pułku ciężkiej artylerii polowej[40]

Koniec wojny zastał go na froncie włoskim, skąd wrócił do Krakowa i zgłosił się do Wojska Polskiego.

Wojsko Polskie

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 początkowo objął funkcję zastępcy komendanta miasta Krakowa[2]. 18 listopada 1918 został szefem Sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Kraków”[2].

7 lutego 1919 Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz Józef Piłsudski powierzył mu pełnienie obowiązków Szefa Sztabu Generalnego WP, a 1 stycznia 1920 awansował go na stopień generała podporucznika[41].

Od sierpnia do września 1920 podczas wojny polsko–bolszewickiej dowodził 13 Dywizją Piechoty[2] i Grupą Operacyjną. 10 września 1920 został mianowany generałem porucznikiem z dniem 1 kwietnia 1920[42]. W tym samym miesiącu objął dowodzenie 6 Armią we Lwowie, prowadząc ciężkie boje do zawieszenia broni 12 października 1920. Przyczynił się do pokonania 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego i wyparcia jej za Bug. Był członkiem Rady Wojennej.

W styczniu 1921 przewodniczył delegacji polskiej na rokowania w Bukareszcie w sprawach polsko–rumuńskiej konwencji wojskowej. Po powrocie do kraju Inspektor Armii nr VI we Lwowie[2]. W 1921 zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[43].

Od 9 lipca 1923 do 16 grudnia 1925 był szefem Sztabu Generalnego[44][45][2]. Złożona przez niego dymisja nie została przyjęta i formalnie nadal pozostawał szefem Sztabu Generalnego, jednak obowiązki pełnił gen. Edmund Kessler. W maju 1926 wyznaczony przez ministra spraw wojskowych, gen. Juliusza Malczewskiego, szefem sztabu wojsk rządowych. W czasie przewrotu majowego 1926 roku brał udział w walkach po stronie władz legalnych[46]. Po przewrocie majowym, jako przeciwnik Józefa Piłsudskiego, podał się do dymisji. W 1926 został przeniesiony w stan spoczynku[2]. W latach 30. był emerytowanym generałem dywizji[47].

Osiadł w rodzinnym majątku. Zajmował się pracą społeczną m.in. jako aktywny członek Akcji Katolickiej. Zbliżył się do ruchu narodowego, przystępując do Obozu Wielkiej Polski. W organizacji tej należał do Wielkiej Rady i był oboźnym Dzielnicy Małopolskiej OWP[48].

Po wybuchu II wojny światowej 1939 i agresji III Rzeszy na Polskę oddał się do dyspozycji Naczelnego Wodza[2]. Po agresji ZSRR na Polskę i okupacji wschodnich terytoriów Rzeczypospolitej został aresztowany przez NKWD. Początkowo przetrzymywany był w obozie jenieckim w Szepetówce[49], skąd trafił do obozu w Starobielsku. 6 kwietnia 1940 został wywieziony ze Starobielska do Charkowa, gdzie został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD. Figuruje na Liście Starobielskiej[50] pod poz. 711[51].

Był wytypowany przez premiera Władysława Sikorskiego (nieświadomego wówczas zbrodni katyńskiej) na przyszłego dowódcę Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, gdy na przełomie lipca i sierpnia 1941 uzgodniono z ZSRR ich powstanie.

Pochowany został w Piatichatkach[51], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[52].

Szybkie fakty

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 Stanisław Haller został mianowany pośmiertnie na stopień generała broni[53][54]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[55][56].

Remove ads

Awanse

  • Podporucznik artylerii w rezerwie – z dniem 1 stycznia 1894
  • Podporucznik artylerii służby czynnej – z dniem 1 maja 1895
  • Porucznik artylerii polowej – z dniem 1 maja 1898
  • Kapitan artylerii polowej 2 klasy – z dniem 1 maja 1904
  • Kapitan 1 klasy Sztabu Generalnego – z dniem 1 maja 1904
  • Major Sztabu Generalnego – z dniem 1 maja 1912
  • Podpułkownik Sztabu Generalnego – z dniem 1 stycznia 1894
  • Pułkownik – z dniem 1 maja 1917 i z 119. lokatą
  • Generał podporucznik – 1 stycznia 1920
  • Generał porucznik – 10 września 1920 z dniem 1 kwietnia 1920, a w następnym roku zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
  • Generał dywizji – 1921, ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919
  • Generał broni – pośmiertnie, 5 października 2007
Remove ads

Twórczość

Ordery i odznaczenia

Remove ads

Upamiętnienie

Remove ads

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads