Steel Ball Run

Steel Ball Run (jap. スティール・ボール・ラン Sutīru bōru ran) – manga autorstwa Hirohiko Arakiego, siódma z części serii JoJo’s Bizarre Adventure. Ukazywała się na łamach magazynu „Shūkan Shōnen Jump” wydawnictwa Shūeisha od stycznia do października 2004. Następnie została przeniesiona do czasopisma „Ultra Jump”, gdzie ukazywała się od marca 2005 do kwietnia 2011. Całość została zebrana w 24 tomach. Akcja rozgrywa się w Stanach Zjednoczonych w 1890 roku i śledzi losy Johnnego Joestara, sparaliżowanego byłego dżokeja, który pragnie odzyskać władzę w nogach, oraz Gyro Zeppeliego, zhańbionego byłego kata z Neapolu, który stara się wywalczyć amnestię dla skazanego na śmierć dziecka. Oboje biorą udział w tytułowym wyścigu konnym przez cały kraj, w którym nagrodą główną jest 50 milionów dolarów, jednak szybko stają się celem ataków po odkryciu ukrytych zamiarów sponsora zawodów.

Steel Ball Run
jap. スティール・ボール・ラン (Sutīru bōru ran)
Gatunek	przygodowy[1] nadprzyrodzone[1] western[2]
Manga
Autor	Hirohiko Araki
Wydawca	Shūeisha
Imprint	Jump Comics
Odbiorcy	shōnen, seinen
Magazyn	Shūkan Shōnen Jump → Ultra Jump
Wydawana	19 stycznia 2004 – 19 kwietnia 2011
Liczba tomów	24
ONA
JoJo’s Bizarre Adventure: Steel Ball Run
Reżyser	Yasuhiro Kimura Hideya Takahashi Toshiyuki Katou
Scenariusz	Yasuko Kobayashi
Muzyka	Yūgo Kanno
Studio	David Production
Data wydania	2026
Chronologia
Poprzednia część: Stone Ocean Następna część: JoJolion

Na jej podstawie studio David Production stworzy serial anime, którego premiera przewidziana jest na 2026 rok w serwisie Netflix.

Fabuła

We wrześniu 1890 roku dżokeje wyścigowi z całego świata zjechali do Stanów Zjednoczonych, aby wziąć udział w Steel Ball Run, wyścigu konnym przez całe państwo, z San Diego do Nowego Jorku, którego główną nagrodą jest pięćdziesiąt milionów dolarów. Sparaliżowany od pasa w dół Johnny Joestar zgłasza się do wyścigu, by poznać tajemniczą technikę spinu od byłego neapolitańskiego kata, Gyro Zeppeliego, który chwilowo przywrócił Johnnemu sprawność nóg po tym, jak trafiła go jedna z jego stalowych kul. Choć początkowo rywalizują ze sobą, Johnny i Gyro stają się przyjaciółmi, podróżując przez dzikie tereny i odpierając ataki zabójców, terrorystów, bandytów oraz innych brutalnych uczestników wyścigu. Chociaż Steel Ball Run został zorganizowany przez ekscentrycznego promotora Stevena Steela, prezydent Stanów Zjednoczonych Funny Valentine zaplanował wyścig jako przykrywkę do zebrania rozproszonych fragmentów 1900-letniego ciała znanego jako Święte Ciało (silnie sugerowane, że jest to ciało Jezusa Chrystusa). Valentine zamierza je odtworzyć i zdobyć dzięki niemu nieograniczoną moc w imieniu swojego narodu, posiadając już wcześniej serce Świętego Ciała.

Gdy Johnny i Gyro odnajdują kolejny fragment Świętego Ciała, zostaje on wchłonięty przez Johnnyego, w wyniku czego przebudza stand o nazwie Tusk, który pozwala mu odeprzeć jednego z podwładnych Valentine’a. Wkrótce potem spotykają zawistnego i ambitnego jeźdźca Diego Brando, który zdobywa jedno z dwóch oczu Ciała, podczas gdy drugie trafia do Gyro. Dwójka bohaterów kontynuuje wyścig, mierząc się z innymi uczestnikami, raz zdobywając, raz tracąc kolejne części Ciała, a przy tym nieustannie doskonaląc technikę spinu. Ostatecznie Valentine odnosi sukces, odbierając Johnnemu i Gyro ich fragmenty, a wkrótce potem, przy pomocy swojego wymiarowego standu Dirty Deeds Done Dirt Cheap (w skrócie „D4C”), przejmuje również oko należące do Diego.

Tymczasem Lucy, żona Stevena, próbuje rozwikłać i udaremnić plan Valentine’a, w czym później wspiera ją inny uczestnik wyścigu, Hot Pants. Spisek jednak szybko wychodzi na jaw: Valentine odkrywa działania Lucy i bierze ją w niewolę po tym, jak ta łączy się ze Świętym Ciałem i zachodzi w ciążę z głową Ciała. Diego i Hot Pants łączą siły, by stawić czoła Valentine’owi w walce na pędzącym pociągu, lecz obaj zostają przez niego pokonani i zabici. Wkrótce Lucy zaczyna łączyć się z kompletnym Ciałem, wzmacniając stand Valentine’a o nową zdolność przekierowywania nieszczęścia, znaną jako D4C: Love Train. Johnny i Gyro przybywają i podejmują próbę walki z pozornie niezwyciężonym Valentine’em, lecz ten ostatecznie góruje nad nimi i zabija Gyro. Opłakując swojego mentora i przyjaciela, Johnny uświadamia sobie, jak osiągnąć doskonałą formę techniki spinu, wzmacnia swój stand i pokonuje Valentine’a nowo zdobytą mocą. Prezydent próbuje udawać poddanie się i oferuje, że „sprowadzi z powrotem” Gyro, używając między wymiarowych zdolności D4C. Jednak gdy Valentine wyciąga w jego stronę broń, Johnny go zabija, mszcząc się za swojego towarzysza, ale jednocześnie niwecząc wszelką nadzieję na jego powrót.

Święte Ciało oddziela się od Lucy, lecz zostaje skradzione przez nieznanego przeciwnika. Podążając za złodziejem do ostatniego etapu Steel Ball Run, Johnny z przerażeniem odkrywa, że jest nim alternatywna wersja Diego Brando, sprowadzona z równoległego wymiaru przez Valentine’a i posiadająca stand zatrzymujący czas, znany jako The World. Johnny podejmuje próbę walki z alternatywnym Diego, lecz ten pokonuje go jego własnym atakiem i z łatwością zdobywa pierwsze miejsce w wyścigu. Alternatywny Diego zabiera Ciało do kościoła Trójcy Świętej, gdzie spotyka Lucy. Tam zostaje unicestwiony, gdy Lucy zmusza go do połączenia się z odciętą głową oryginalnego Diego.

Gdy wyścig dobiega końca, zwycięzcą okazuje się beztroski Pocoloco, który przespał start i nadrobił straty wyłącznie dzięki szczęściu. W tym czasie Steven Steel zjawia się, by uratować Johnnego. Śmierć Valentine’a zostaje oficjalnie ukryta pod pozorem jego wycofania się z życia publicznego, a wszelkie kontrowersje wokół wyścigu zostają uciszone poprzez przekazanie nagrody pieniężnej na cele charytatywne. Johnny, odzyskawszy zdolność chodzenia dzięki mocy swojego standu i technice spinu, opuszcza Amerykę, by zwrócić ciało Gyro jego rodzinie. Na statku spotyka japońskiego wicemistrza wyścigu, Norisuke Higashikatę. Johnny później żeni się z córką Norisuke, Riną, co prowadzi do wydarzeń opisanych w części ósmej, JoJolion.

Produkcja

Seria została napisana i zilustrowana przez Hirohiko Arakiego.

Po przeniesieniu serii do miesięcznika „Ultra Jump” Araki stwierdził, że nowy miesięczny harmonogram z dłuższymi rozdziałami bardziej mu odpowiada, ponieważ nie był już tak ograniczony w tym, co mógł rysować, nie musiał też pisać historii w taki sposób, by budować napięcie na kolejny tygodniowy rozdział. Zyskał dzięki temu większą swobodę i mógł tworzyć we własnym tempie^[3]. Araki opisał motyw przewodni mangi jako „poszukiwanie satysfakcji”^[4]. Podobnie jak w innych częściach JoJo’s Bizarre Adventure, wykorzystał także motyw „afirmacji, że ludzkość jest wspaniała”, co – jak wyjaśniał – oznacza zdolność człowieka do rozwoju i pokonywania trudności dzięki własnej sile i duchowi. Ukazane jest to poprzez bohaterów, którzy odnoszą zwycięstwa dzięki własnym czynom, a nie dzięki maszynom czy bogom^[3].

Ponieważ fabuła skupia się na wyścigu przez Amerykę, Araki musiał podzielić swoje badania na trzy podróże: jedną z Zachodniego Wybrzeża na pustynie, drugą z Wielkich Równin do rzeki Missisipi i Chicago oraz trzecią do Nowego Jorku. Powiedział, że bez udania się tam osobiście niemożliwe byłoby zrozumienie ogromnej skali przestrzeni. Środkowy Zachód opisał jako bezkresny i niezmienny. Poczucie dystansu sprawiło, że pomyślał, iż w przypadku pojawienia się wroga otwarty krajobraz uniemożliwiłby ucieczkę ze względu na brak kryjówek, co uznał za przydatne podczas rysowania mangi^[5].

Podobnie jak inni główni bohaterowie serii, Johnny został zaprojektowany tak, by symbolizować historię i realia tej części oraz wyróżniać się na tle poprzednich protagonistów wyglądem, strojem i sylwetką. Początkowo autor nie planował, by miał niepełnosprawność; była ona konsekwencją motywu przewodniego serii, czyli rozwoju bohaterów poprzez pokonywanie trudności. Araki chciał stworzyć postać zmuszoną do polegania na innych ludziach i koniach podczas wyścigu, a jednocześnie mającą przestrzeń do rozwoju zarówno psychicznego, jak i fizycznego^[3].

Valentine został stworzony w wyniku rosnącej fascynacji Arakiego tym, że granica między dobrem a złem nie zawsze jest wyraźna, oraz jego zainteresowania motywacjami ludzi, którzy czynią zło. Zauważył, że patriotyzm i cele Valentina wydają się sprawiedliwe i mogłyby odpowiadać poglądom rzeczywistych przywódców, jednak to jego gotowość do poświęcania bezbronnych ludzi dla realizacji własnych planów czyni go złym i całkowicie nieodpowiednim na protagonistę^[6]. Pomysł, aby prezydent Stanów Zjednoczonych walczył z głównymi bohaterami, zrodził się, gdy Araki obejrzał film Dzień Niepodległości i spodobała mu się wizja walczącego prezydenta^[7].

Manga

Seria ukazywała się w magazynie „Shūkan Shōnen Jump” od 19 stycznia do 16 października 2004^[8][9]. Następnie została przeniesiona do czasopisma „Ultra Jump”, gdzie była publikowana od 19 marca 2005 do 19 kwietnia 2011^{[10][3][11][12]}. Wydawnictwo Shūeisha zebrało jej 95 rozdziałów w 24 tankōbonach, wydawanych od 20 maja 2004 do 3 czerwca 2011^[13][14].

Nr	Data wydania (język japoński)	ISBN (język japoński)
1 (81)	20 maja 2004[13]	ISBN 4-08-873601-X
2 (82)	20 maja 2004[15]	ISBN 4-08-873613-3
3 (83)	4 listopada 2004[16]	ISBN 4-08-873673-7
4 (84)	4 listopada 2004[17]	ISBN 4-08-873689-3
5 (85)	4 sierpnia 2005[18]	ISBN 4-08-873845-4
6 (86)	4 listopada 2005[19]	ISBN 4-08-873890-X
7 (87)	3 marca 2006[20]	ISBN 4-08-874117-X
8 (88)	2 maja 2006[21]	ISBN 4-08-874119-6
9 (89)	4 września 2006[22]	ISBN 4-08-874147-1
10 (90)	2 listopada 2006[23]	ISBN 4-08-874285-0
11 (91)	2 marca 2007[24]	ISBN 978-4-08-874336-3
12 (92)	2 maja 2007[25]	ISBN 978-4-08-874362-2
13 (93)	4 września 2007[26]	ISBN 978-4-08-874420-9
14 (94)	4 grudnia 2007[27]	ISBN 978-4-08-874438-4
15 (95)	2 maja 2008[28]	ISBN 978-4-08-874518-3
16 (96)	4 września 2008[29]	ISBN 978-4-08-874574-9
17 (97)	4 marca 2009[30]	ISBN 978-4-08-874648-7
18 (98)	3 lipca 2009[31]	ISBN 978-4-08-874725-5
19 (99)	4 listopada 2009[32]	ISBN 978-4-08-874769-9
20 (100)	9 marca 2010[33]	ISBN 978-4-08-870060-1
21 (101)	2 lipca 2010[34]	ISBN 978-4-08-870099-1
22 (102)	4 listopada 2010[35]	ISBN 978-4-08-870160-8
23 (103)	19 maja 2011[36]	ISBN 978-4-08-870206-3
24 (104)	3 czerwca 2011[14]	ISBN 978-4-08-870253-7

Anime

12 kwietnia 2025, podczas wydarzenia JOJODAY, ogłoszono adaptację anime Steel Ball Run produkowaną przez studio David Production. Zaprezentowano plakat promocyjny serii, a także grafiki przedstawiające Johnnego Joestara i Gyro Zeppeliego oraz opublikowano krótki teaser^[37][38]. Podczas Anime Expo 4 lipca 2025 ujawniono główny zespół produkcyjny. Współreżyserami zostali ponownie Yasuhiro Kimura i Hideya Takahashi, a za reżyserię serii odpowiada Toshiyuki Kato. Nad scenariuszem czuwać będzie Yasuko Kobayashi, postacie zaprojektuje Daisuke Tsumagari, a muzykę ponownie skomponuje Yūgo Kanno. Za reżyserię dźwięku odpowiadał będzie Yoshikazu Iwanami^[39]. Podczas transmisji na żywo 23 września 2025 ujawniono, że seria zadebiutuje w 2026 roku na platformie Netflix^[40][41].

Odbiór

Steel Ball Run zostało wskazane przez redakcję Kono manga ga sugoi! jako świetny punkt wyjścia dla nowych czytelników, którzy nie znają wcześniejszych części JoJo’s Bizarre Adventure. Podkreślono, że seria ta działa jak swoisty restart, a przeniesienie jej do miesięcznika z seinen-mangą „Ultra Jump” dało Arakiemu możliwość tworzenia dłuższych historii i przedstawiania wątków, które trudno byłoby zrealizować we wcześniejszym magazynie^[10]. Erkael z Manga-News określił Steel Ball Run jako jedną z najlepszych odsłon cyklu i zauważył, że manga ani przez chwilę nie rozczarowuje czytelnika^[42]. Z kolei redakcja Anime News Network zwróciła uwagę na ciekawą reinterpretację gatunku mangi bitewnej, szczególnie dzięki pozytywnemu ukazaniu bohatera z niepełnosprawnością. Dodatkowo podkreślono, że Steel Ball Run, obok JoJolionu, stanowi istotny etap w ewolucji stylu Arakiego, po jego wcześniejszym odejściu od wizerunku muskularnych mężczyzn na rzecz szczuplejszych postaci i mody^[3].

K. Thor Jensen z Geek.com uznał przedstawienie relacji Johnnego i Gyro za jedną z najlepszych platonicznych przyjaźni w historii komiksu, zwracając uwagę na ich drogę od rywali do bliskich sojuszników, którzy poświęcają się dla siebie nawzajem i wspierają dzięki swoim unikalnym zdolnościom^[43]. Erkael pochwalił tempo i intensywność fabuły, pisząc, że sprawia ona wrażenie, jakby Araki chciał, by czytelnik sam poczuł się uczestnikiem wyścigu. Zauważył również, że historia stopniowo rozszerza się, by śledzić losy wielu różnych postaci, których ścieżki co jakiś czas się przecinają, tworząc świat, który sprawia wrażenie „bogatego i gęstego”. Dodał, że brak standów na początku historii, gdzie Gyro używa stalowych kul, był zaskakujący, ale odświeżający, przywodząc na myśl zdolności hamonu z pierwszej części JoJo’s Bizarre Adventure, Phantom Blood. Jednocześnie pozytywnie ocenił późniejsze przesunięcie akcentu na moce standów, które określił jako „oryginalne i zaskakujące”^[42]. Redakcja Kono manga ga sugoi! doceniła także przedstawienie krajobrazów, przez które podróżują Johnny i Gyro, określając je jako „piękne”^[42].