Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Strażnica WOP Gierałcice
zlikwidowany pododdział graniczny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Giersdorf/Gierałcice – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej. Strażnica Straży Granicznej w Gierałcicach – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Czeską[d].









Remove ads
Formowanie i zmiany organizacyjne
Podsumowanie
Perspektywa
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 49 komendy odcinka Paczków jako 225 strażnica WOP (Giersdorf)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 strażnica została włączona w struktury 73 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 46 batalionu WOP w Paczkowie. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[e], a strażnica WOP Gierałcice otrzymała nr 234 w skali kraju[4]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady[5]. Strażnica I kategorii Gierałcice była 24 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza i włączona w struktury 45 batalionu WOP w Prudniku[6][f]. 1 stycznia 1960 była jako 3 strażnica WOP III kategorii Gierałcice. a 1 stycznia 1964 była jako 4 strażnica WOP lądowa III kategorii Gierałcice[8].
W kwietniu 1976, w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia[9], strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab 4 Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach.
13 grudnia 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[10].
W drugiej połowie 1984 utworzono batalion graniczny Górnośląskiej Brygady WOP w Prudniku[9] i w jego strukturach funkcjonowała jako Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Gierałcicach[g].
W 1987 kadrę strażnicy stanowili: dowódca, zastępca d-cy, szef strażnicy, pomocnik d-cy strażnicy. Oprócz wymienionych załoga składała się: 3 dyżurnych operacyjnych (podoficerowie służby zasadniczej), 2 drużyn granicznych (podoficer + 12 szeregowych), drużyny zabezpieczenia (podoficer łączności, mechanik-motocyklista, kierowca-mechanik, pisarz gospodarczy i kucharz), 1 pracownik cywilny (kucharka), na sezon grzewczy zatrudniano 4 palaczy. Wyposażenie załogi strażnicy stanowiły: uzbrojenie kadra pistolety P-64, pozostali żołnierze karabinki AKMS, pistolety sygnałowe wz. 78. Pojazdy: 1 samochód terenowy UAZ 469, 1 samochód dostawczy FSC Żuk, 15 motocykli WSK 125. Sprzęt łączności: 1 radiotelefon stacjonarny, 1 radiotelefon samochodowy, radiotelefony nasobne R-4437, mikrotelefony do łączności przewodowej z wykorzystaniem linii telefonicznej na całej długości odcinka.
1 listopada 1989 rozformowano batalion graniczny GB WOP w Prudniku, a strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP już jako Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Gierałcicach (na czas „P” kadrowa)[g]. Tak funkcjonowała do 15 maja 1991. Żołnierze służby zasadniczej WOP z ostatnich poborów nadal pełnili służbę w strażnicy.
- Straż Graniczna:
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza od 16 maja 1991 strażnica została przejęta przez Śląski Oddział Straży Granicznej w Raciborzu[h][11] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Gierałcicach.
W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003, nastąpiło zniesie strażnicy SG w Gierałcicach[i]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Głuchołazach kat. II, a obiekt został przekazany gminie i zaadaptowany na mieszkania.
Remove ads
Ochrona granicy
Podsumowanie
Perspektywa
W rejonie znaku granicznego nr 160/4-5 po stronie polskiej od 1948 do lat 60 XX w., istniał posterunek graniczny strażnicy
na konstrukcji stalowej nad torem kolejowym z Mikulovic do Głuchołaz oraz pomieszczenia drużyny konwojowej
, celem konwojowania pociągów czechosłowackich na terytorium Polski w uprzywilejowanym tranzycie kolejowym z Czechosłowacji do Czechosłowacji przez Głuchołazy[j] do miejscowości Pokrzywna w rejon znaku gran. nr 140/13
.
W 1960 3 strażnica WOP Gierałcice III kategorii, ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 9849 m:
- Włącznie znak gran. nr 160/3b (Biała Głuchołaska), wyłącznie znak gran. nr 167/6.
Od lat 60 XX wieku[12] do końca lat 80 XX w. na odcinku strażnicy w miejscowości Głuchołazy w rejonie ul. Kolonia Jagiellońska[k], wykorzystywana była metalowa wieża obserwacyjna[l] z której zabezpieczano odcinek granicy:
- Od znaku gran. nr 160/7 do znaku gran. nr IV/162.
W 1975 odcinek strażnicy został wydłużony po przejęciu części odcinka po rozformowanej Strażnicy WOP Jarnołtów, od znaku gran. nr 167/7 do wyłącznie znaku gran. nr IV/170.
Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Gierałcicach do 31 października 1989, a od 1 listopada 1989 Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Gierałcicach, ochraniała odcinek granicy państwowej o długości ok. 14,5 km:
- Włącznie znak gran. nr 160/3b (Biała Głuchołaska), wyłącznie znak gran. nr IV/170.
- W okresie zimowym pas śnieżny sprawdzany był minimum: na głównym kierunku dwukrotnie, na pozostałym raz w ciągu doby na korzyść:
- Strażnicy WOP Konradów do znaku gran. nr 160/2a.
- Strażnicy WOP Jasienica Górna do znaku gran. nr 170/1.
- Główny wysiłek w służbie skupiała od znaku gran. nr 160/3b do znaku gran. nr IV/162 w głębi miejscowość Głuchołazy, natomiast odcinek zagrożony miała od znaku gran. nr 167/7 do znaku gran. nr 168/12 w głębi miejscowość Sławniowice.
- Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z:
- Strażnice WOP w: Konradowie i Jasienicy Górnej
- Graniczna Placówka Kontrolna Głuchołazy
- Grupa Operacyjno-Rozpoznawcza Zwiadu w Nysie – do 06.1990
- Komisariat MO w Głuchołazach
- W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS:
- Straż Graniczna:
W okresie 16 maja 1991–1 stycznia 2003, strażnica Strażnica SG w Gierałcicach ochraniała odcinek granicy państwowej:
- Włącznie znak gran. nr 160/3b (Biała Głuchołaska), wyłącznie znak gran. nr II/170
.
- Linia rozgraniczenia z:
- Strażnicą SG w Konradowie przebiegała: włącznie znak gran. nr II/160/3b dalej rzeką Biała Głuchołaska do mostu św. Andrzeja, następnie wyłącznie stacja PKP Głuchołazy, Bodzanów, Rudawa, wyłącznie Stary Las...
- Strażnicą SG w Jasienicy Górnej przebiegała: wyłącznie znak gran. nr II/170 dalej granicą gmin: Głuchołazy, Nysa i Otmuchów.
- Główny wysiłek w ochronie granicy skupiała od znaku gran. nr 160/3b do znaku gran. nr II/162 w głębi miejscowość Głuchołazy., natomiast odcinek zagrożony od znaku gran. nr 167/7 do znaku gran. nr 168/12 w głębi miejscowość Sławniowice.
- W okresie zimowym pas śnieżny sprawdzany był na korzyść:
- Strażnicy SG w Konradowie do znaku gran. nr 160/3b.
- Strażnicy SG w Jasienicy Górnej do znaku gran. nr 170/2.
- Funkcjonariusze Strażnicy SG w Gierałcicach pełniąc służbę graniczną przy granicy państwowej w rejonie linii rozgraniczenia:
- Ze Strażnicą SG w Konradowie, prowadzili rozpoznanie w miejscowości Głuchołazy od mostu św. Andrzeja ul. Andersa, dalej Słonecznym Jarem, wzdłuż linii kolejowej tranzytu czeskiego, w kierunku znaku gran. nr 160/4, na korzyść sąsiada do znaku gran. nr 160/3a w kierunku rzeki Biała Głuchołaska, zwracając uwagę na szlak turystyczny, na Netce.
- Ze Strażnicą SG w Jasienicy Górnej, prowadzili rozpoznanie od miejscowości Sławniowice w kierunku znaku gran. nr II/170, na korzyść sąsiada od znaku gran. nr II/170 do miejscowości Jarnołtów, zwracając uwagę na pola orne przyległe do granicy państwowej.
- Strażnica SG w Gierałcicach współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z placówkami po stronie czeskiej cizinecké policie RCPP:
- Mikulivice – wspólnie ochraniała odcinek granicy państwowej od znaku gran. nr 160/b do znaku gran. nr 168/18. Główny wysiłek w służbie skupiała na kierunku Mikulovice–Głuchołazy, znak gran. nr II/160–160/10 (naczelnik placówki mjr Drahomir Grund).
- Vidnava – wspólnie ochraniała odcinek granicy państwowej od znaku gran. nr 168/18 do znaku gran. nr II/170.
19 lutego 1996 na odcinku strażnicy zostało uruchomione przejście graniczne małego ruchu granicznego (mrg), w którym kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:
Remove ads
Wydarzenia
Podsumowanie
Perspektywa
- 1956 – koniec czerwca–początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[13]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[14].
- 1957 – wiosna, w służbie targnął się na własne życie szer. Kapusta, żołnierz będący woźnicą na strażnicy. Powodem było zajście z wymienionym w ciążę, obywatelki Czechosłowacji z pobliskiej wioski, którą poznał podczas pełnienia służby, kiedy podchodziła do linii granicy państwa, w czasie gdy wykonywał prace przy konserwacji pasa kontrolnego. Powiesił się na jednej z dzikich jabłoni rosnących po stronie czechosłowackiej, kilka metrów od linii granicznej, wykorzystując do tego celu lejce[15].
- 1968 – sierpień, znaleziono rozrzucone ulotki sygnowane przez młodzież okręgu opawskiego i Miejską Radę Narodową w Karniowie. Pochodzące z Czechosłowacji ulotki znaleziono w Burgrabicach i Sławniowicach.
- 1970 – czerwiec, Szkoła Podstawowa nr 3 w Głuchołazach otrzymała imię Żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza. Patronami szkoły były strażnice WOP: Gierałcice, Konradów i GPK Głuchołazy[16].
- 1973 – wrzesień, udający się na szkolenie w batalionie WOP, chroniąc się przed burzą pod rosnącym drzewem, śmiertelnie rażony został przez piorun podoficer zawodowy strażnicy plut. Piszewski w Parku Miejskim w Prudniku[17][18].
- 1976 – wrzesień, przybył na stanowisko z-cy d-cy strażnicy ppor. Tadeusz Kwiędacz.
- 1976 – wycofano z granicy rowery, zastępując je motocyklami małolitrażowymi; WSK-175 dla kadry i WSK-125 dla żołnierzy służby zasadniczej (5–13 motocykli w zależności od obsady i na jakiej granicy). Wyposażone w łączność radiową motocykle stały się podstawowym środkiem transportu w służbie patrolowej i rozpoznawczej[19].
- 1978 – maj, ubył ze strażnicy do Strażnicy WOP Rycerka por. Tadeusz Kwiędacz.
- 1978 – z inicjatywy d-cy strażnicy kpt. Adama Harlosa radnego GRN (już 4 kadencję) sprawującego funkcję przewodniczącego komisji przestrzegania prawa i porządku, przy współudziale mieszkańców i żołnierzy WOP zbudowano drogę asfaltową z Głuchołaz do Gierałcic długości około 5 km. Wcześniej żołnierze WOP pomagali przy wznoszeniu murów szkoły – pomnika 1000 szkół na 1000-lecie Państwa Polskiego[20].
- 1978 – w Szkole Podstawowej w Gierałcicach instruktor HSG plut. Tadeusz Biłobran kierował drużyną Harcerskiej Służby Granicznej, której harcerze pomagali strażnicy w ochronie granicy państwowej[20].
- 1979 – 10 czerwca w 34. rocznicę powstania Wojsk Ochrony Pogranicza, Hufiec ZHP im. Górnośląskiej Brygady WOP otrzymał sztandar ufundowany przez Radę Przyjaciół Harcerstwa i żołnierzy WOP (m.in. instruktorami byli, kadra i żołnierze strażnicy). Wcześniej Uchwałą Miejsko-Gminnej Rady Narodowej w Głuchołazach, nadano Hufcowi imię Górnośląskiej Brygady WOP[21].
- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[22][23].
- 1982 – 1 stycznia sierż. B. żołnierz zawodowy strażnicy, będąc w stanie po spożyciu alkoholu wziął bez pozwolenia z prywatnej posesji samochód osobowy należący do chor. R., kontrolera GPK Głuchołazy i na jednej z ulic w Głuchołazach wpadł w poślizg powodując rozbicie samochodu. 2 stycznia 1982 dowódca GB WOP płk Bolesław Bonczar ukarał ww. degradacją do stopnia szeregowego i zwolnieniem dyscyplinarnym do rezerwy[24].
- 1988 – strażnica otrzymała na własność puchar przechodni dowódcy GB WOP za zdobycie z rzędu przez kolejne trzy lata, tytułu Pododdziału Wzorowej Dyscypliny. Ponadto dowódca brygady wyróżnił całą kadrę strażnicy nagrodami rzeczowymi w postaci zegarka z wygrawerowanym na cyferblacie napisem ZA WZOROWĄ SŁUŻBĘ D-ca GB WOP
, a żołnierzy zasadniczej służby wojskowej, krótkoterminowym urlopem.
Straż Graniczna:
- 1993 – strażnica otrzymała na wyposażenie samochód osobowo-terenowy Land Rover Defender I 110 w zamian za UAZ 469 i motocykle Honda xl 125s w zamian za WSK 125.
Remove ads
Strażnice sąsiednie
- 224 strażnica WOP Głuchołazy ⇔ 226 strażnica WOP Warmałcice – 1946
- 233 strażnica WOP Konradów ⇔ 235 strażnica WOP Jarnołtów – 15.03.1954
- 23 strażnica WOP Konradów I kat. ⇔ 25 strażnica WOP Jarnołtów II kat. – 1956
- 4 strażnica WOP Konradów I kat. ⇔ 2 strażnica WOP Jarnołtów IV kat. – 1.01.1960
- 5 strażnica WOP Konradów lądowa II kat. ⇔ 3 strażnica WOP Jarnołtów lądowa IV kat. – 1.01.1960
- Strażnica WOP Konradów ⇔ Strażnica WOP Jarnołtów – do 1975
- Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. I w Konradowie ⇔ Strażnica WOP Lądowa rozwinięta kat. II w Jasienicy Górnej – 1984–31.10.1989
- Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. I w Konradowie ⇔ Strażnica WOP Lądowa kadrowa kat. II w Jasienicy Górnej – 1.11.1989–15.05.1991
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Konradowie ⇔ Strażnica SG w Jasienicy Górnej – 16.05.1991–1.01.2003.
Remove ads
Obsada personalna

Remove ads
Dowódcy/komendanci strażnicy
- por. Jan Klucznik (15.09.1956–1.10.1957)[28]
- kpt./mjr Adam Harlos[29] (1957?–1981)[n]
- por./kpt. Tadeusz Kwiędacz[30] (09.1981–06.1985)[o]
- st. chor. Marian Gołas[25] p.o. (06.1985–30.09.1986)[p]
- ppor./por. Włodzimierz Karsznia[31] (1.10.1986[q]–1.04.1991[r])
- Komendanci strażnicy SG:
Remove ads
Zobacz też
Uwagi
- Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- Od 1 stycznia 1993 z Republiką Czeską.
- Zarządzenie Dowódcy Wojsk Wewnętrznych nr 013/WW z 16.06.1956([7].
- Zarządzenie Dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza Nr 035/Org. z 31 lipca 1989 w sprawie zmian etatowych w jednostkach WOP, przeformowano strażnicę WOP – Lądową rozwiniętą kategorii I w Gierałcicach na Strażnice WOP Lądową (na czas „P” kadrową.
- Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 7.05.1991, utworzono Śląski Oddział SG.
- Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
- Artykuł 23 punkt 3 i 4 Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką o uprzywilejowanym tranzycie kolejowym z Czechosłowacji do Czechosłowacji przez Głuchołazy, podpisana w Warszawie 12 listopada 1948 (Dz.U. z 1950 r. nr 15, poz. 134).
- Położenie wieży obserwacyjnej → 50°18′51″N 17°21′07″E.
- Obserwację na wieży obserwacyjnej prowadzi się w warunkach dobrej widoczności w celu ochrony wyznaczonego odcinka granicy. Każda wieża obserwacyjna powinna być wyposażona w:
- szkic terenu znajdującego się w zasięgu obserwacji z wyraźnie oznaczonym ochranianym odcinkiem granicy;
- łączność ze strażnicą i sąsiednimi wieżami obserwacyjnymi;
- tablicę – kątomierz do określenia kierunku przelotu samolotów;
- zabezpieczenie przeciwpożarowe i odgromowe;
- inne wyposażenie zależnie od potrzeb ochranianego odcinkaRegulamin Służby Granicznej 1968 ↓, s. 39.
- Barbara Łukaszów do 1990 zatrudniona była jako kucharka tj. do czasu, kiedy została zlikwidowana kuchnia na strażnicy i żołnierze służby zasadniczej po otrzymaniu pieniędzy od szefa strażnicy organizowali sobie we własnym zakresie wyżywienie.
- mjr Adam Harlos ubył do sztabu GB WOP w Gliwicach.
- kpt. Tadeusz Kwiędacz ubył do sztabu GB WOP w Gliwicach.
- st. chor. Marian Gołas z-ca d-cy strażnicy WOP Gierałcice (1.10.1986–31.05.1990), 01.06.1990 odszedł na emeryturę.
- Rozkaz Ministra Spraw Wewnętrznych nr 077 z 17.04.1991.
- Rozkaz nr Pf-57 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 28.03.1991.
- Rozkaz nr Pf-1 Komendanta Śląskiego Oddziału Straży Granicznej z 11.01.1991.
- por. Włodzimierz Karsznia ubył do komendy ŚlOSG w Raciborzu.
- mjr SG Piotr Bogucki ubył do GPK SG w Głuchołazach.
Remove ads
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads