Sumik pancerny

Sumik pancerny^[1] (Callichthys callichthys) – gatunek słodkowodnej, subtropikalnej ryby sumokształtnej z rodziny kiryskowatych (Callichthyidae). Poławiany na niewielką skalę w celach konsumpcyjnych oraz dla potrzeb akwarystyki.

Sumik pancerny

Callichthys callichthys
Linnaeus, 1758
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Infragromada	doskonałokostne
Rząd	sumokształtne
Rodzina	kiryskowate
Rodzaj	Callichthys
Gatunek	sumik pancerny

Zasięg występowania

Pospolity w rejonach Ameryki Południowej położonych na północ od Buenos Aires. Można odnaleźć go we wszystkich większych rzekach tego kontynentu, włączając w to Amazonkę oraz cały system rzeczny Paragwaju. Wysunięte najbardziej na północ wystąpienia gatunku miały miejsce w Trynidadzie^[2].

Opis

Rodzinę kiryskowatych, do której zaliczany jest sumik pancerny wyróżnia występowanie dwóch rzędów nakładających się na siebie kostnych płytek, widocznych na obu stronach ciała. Pęcherz pławny znajduje się w kostnej puszce. Otwór gębowy jest mały, dolnie położony, z widoczną 1 lub 2 parami dobrze rozwiniętych wąsików. Wszyscy przedstawiciele tej rodziny mają zdolność oddychania powietrzem atmosferycznym, wykorzystując do tego celu jelito, które okresowo może pełnić rolę organu oddechowego. Płetwy piersiowe i grzbietowa posiadają mocny promień tworzący kolec. Na kolcu oparta jest również płetwa tłuszczowa^[3].

Callichthys callichthys jest gatunkiem typowym dla rodzaju Callichthys. Jest rybą denną, występującą w wodach słodkich o temperaturach mieszczących się w przedziale 18–28 stopni Celsjusza^[4]. Osobniki nie przekraczają zwykle 20 cm długości^[5] i 80 gramów masy ciała. Samice są zwykle większe od samców, o ciele oliwkowozielonym. Samce o ubarwieniu jaśniejszym od samic, z nieznacznie zabarwioną na niebiesko lub fioletowo boczną stroną ciała. Płetwy piersiowe samców są bardziej rozwinięte niż samic, są czerwonobrązowe z pomarańczową lub czerwono-pomarańczową obwódką. Ryby te można znaleźć w środowiskach ekstremalnych, o praktycznie zerowej zawartości tlenu rozpuszczonego w wodzie, jak i w wolno płynących strumieniach i rzekach. Jeżeli biotop staje się zbyt suchy mogą przemieszczać się po lądzie w poszukiwaniu innego zbiornika wodnego^[6].

Ekologia

Sumik pancerny żyje w wodach słodkich klimatu subtropikalnego. Można znaleźć go w wodach o temperaturze pomiędzy 18 a 28 °C, twardości 0–30 dGH i pH w granicach 5,8–8,3. Zasięg gatunku obejmuje środowiska od skrajnie beztlenowych (stojące wody o bardzo gęstej roślinności)^[4] po lekko mętne lecz wolno płynące strumienie i rzeki^[7].

Główne źródło pożywienia stanowią mniejsze ryby, owady oraz martwa materia organiczna. Ryba ta żeruje nocą^[8]. Osobniki młodociane żywią się przedstawicielami typu Rotifera, małymi skorupiakami oraz larwami owadów, które znajdują kopiąc w podłożu^[6]. Gatunek ten cechują niecodzienne zwyczaje godowe. Na czas okresu rozrodczego brzuszna strona ciała samca przybiera pomarańczowy kolor, a promienie jego płetw piersiowych stają się dłuższe i grubsze. Samiec buduje gniazdo składające się z tworzonych przez niego bąbelków, które wydmuchuje przez otwór gębowy. Tak utworzone gniazdo przytwierdzone jest do pływającej rośliny lub liścia. Po złożeniu w nim przez samicę jaj (do 120) samiec zaciekle go broni, aż do czasu wyklucia się młodych, co następuje zwykle po 4 do 6 dni^[6].

Znaczenie gospodarcze

C. callichthys ma niewielkie znaczenie gospodarcze, w małych ilościach poławiany jest w celach konsumpcyjnych, bywa natomiast hodowany w akwariach, zwykle w grupach powyżej 5 osobników. Jest to gatunek chętnie pozyskiwany ze względu na niskie wymagania żywieniowe i środowiskowe^[9].