Tadeusz Hołuj

Tadeusz Hołuj (ur. 23 listopada 1916 w Krakowie, zm. 23 października 1985 tamże) – polski pisarz, publicysta i polityk, poseł na Sejm PRL VI i VII kadencji.

Tadeusz Hołuj

Data i miejsce urodzenia	23 listopada 1916 Kraków
Data i miejsce śmierci	23 października 1985 Kraków
Poseł na Sejm PRL VI i VII kadencji
Okres	od 1972 do 1980
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Odznaczenia

Grób Tadeusz Hołuja na cmentarzu Rakowickim

Życiorys

Urodził się w rodzinie Józefa i Barbary^[1][2]. Uczęszczał do gimnazjum w Jaśle. Przed II wojną światową był współredaktorem „Naszego Wyrazu”. Studiował prawo i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z tego okresu pochodzą jego zbiory poezji: Dziewczyno, Płyniemy naprzód (1938) i Płonące ścieżki (1938).

Wiosną 1939 był spikerem audycji polskich w radiu niemieckim^[3].

W 1939 uczestniczył w wojnie obronnej. W czasie okupacji był członkiem Związku Walki Zbrojnej. W połowie lipca 1942 pod zarzutem wrogiej działalności przeciwko Niemcom został aresztowany i tymczasowo przetrzymywany przy ul. Montelupich w Krakowie. Wysłany transportem samochodowym do obozu koncentracyjnego Auschwitz (nr więźnia 62 937), dokąd przybył 4 września 1942 i gdzie przebywał do października 1944. Był członkiem Komitetu Naczelnego Grupy Bojowej Oświęcim. Przebywał w różnych obozach koncentracyjnych do końca wojny.

Po wojnie był działaczem politycznym i społecznym, członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 24 maja 1945), następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zasiadał w plenum Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie. Był posłem na Sejm PRL VI i VII kadencji. Od 1957 do 1967 pełnił funkcję sekretarza generalnego Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego. Współzałożyciel krakowskiego lewicowego klubu Kuźnica. Zasiadał w radzie naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz w zarządzie głównym Związku Literatów Polskich.

Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera IIIA-wsch-za grobem Kameckich)^[4].

Twórczość

Debiutował tomikami: Dziewczyno, Płyniemy naprzód (1938), Płonące ścieżki (1938). W 1942 napisał konspiracyjny Marsz triumfalny.

Po wojnie tworzył powieści historyczne nawiązujące do początków ruchu rewolucyjno-socjalistycznego, demokratycznego, radykalnego, m.in.: Próba ognia (1946), Królestwo bez ziemi (tom 1–4, 1954–1956), Róża i płonący las (tom 1–2, 1971), Osoba (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1974).

Doświadczeniom obozowym poświęcił m.in.: powieść Koniec naszego świata (1958), Drzewo rodzi owoc (1963), Raj (1972), dramat Dom pod Oświęcimiem (wydany i wystawiony w 1948), opowiadania Jutrzenka (1956) i To (1964).

Wszystkie jego utwory objęte były w 1951 zapisem cenzury w Polsce, podlegały natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek^[5].

Ordery i odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Order Sztandaru Pracy II klasy
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi (12 czerwca 1946)^[6][7]
• Krzyż Oświęcimski (1985)^[8]
• Medal 40-lecia Polski Ludowej^[9]
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1966)^[10]

Nagrody

• Nagroda m. Krakowa (1958)
• Nagroda Państwowa II stopnia w dziedzinie literatury (1966)^[11]
• III nagroda w konkursie Naczelnej Redakcji Programów Artystycznych TV z okazji 25-lecie PRL za widowisko Dwadzieścia pięć (1969)
• Nagroda Komitetu ds. PRiTv za scenariusz widowiska telewizyjnego Rzecz o Ludwiku Waryńskim (1972)
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie literatury (1975)
• Nagroda „Trybuny Ludu” (1976)^[12]
• Nagroda im. Ludwika Waryńskiego (1985) za powieść Róża i płonący las (Wydawnictwo Literackie)^[13]

Upamiętnienie

Jedna z ulic na terenie Mysłowic nosiła nazwę Tadeusza Hołuja, zmienioną na Tadeusza Kantora zarządzeniem zastępczym Wojewody Śląskiego nr NPII.4131.4.76.2018 z 10 lipca 2018^[14].