Tomasz Wiński

Tomasz Wiński, ps. „Radwan” (ur. 6 października 1893 w Mycowcach, zm. 28 lutego 1952 w Gdańsku) – kapitan taborów Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Tomasz Wiński

Radwan

kapitan taborów
Data i miejsce urodzenia	6 października 1893 Mycowce
Data i miejsce śmierci	28 lutego 1952 Gdańsk
Przebieg służby
Lata służby	1914–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskieludowe Wojsko Polskie
Jednostki	5 Dywizjon Taborów
Stanowiska	dowódca szwadronu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 6 października 1893 roku we wsi Mycowce (Micowce^[1]), w ówczesnym powiecie uszyckim guberni podolskiej, w rodzinie Jana i Marii z Kulczyckich^[2][3][4]. Miał dwie młodsze siostry^[2]. Po kłótni z ojcem uciekł z domu rodzinnego do Płoskirowa, gdzie uczył się, a utrzymywał z udzielanych korepetycji^[5]. Został skazany za kolportaż polskich książek i zesłany na Syberię^[6]. Pracował w kopalni złota w Bodajbo, a następnie przy budowie kolei w Tachanoj^[7]. W 1909 roku, dzięki staraniom wuja (brata matki), pułkownika armii rosyjskiej^[a], został osiedlony w Irkucku i zatrudniony jako pracownik umysłowy na Zabajkalskiej Kolei Żelaznej^[9]. Równocześnie kontynuował naukę i złożył maturę^[9].

W 1914 roku jako ochotnik wstąpił do armii rosyjskiej^[10]. Wyróżnił się odwagą w czasie pierwszego oblężenia Twierdzy Przemyśl^[10]. Został odznaczony Krzyżem Świętego Jerzego i skierowany do szkoły oficerskiej w Moskwie^[10]. W 1917 roku został członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej^[10], a następnie jako podporucznik wstąpił do Armii Czynnej Ukraińskiej Republiki Ludowej. Służąc w armii atamana Petlury kontynuował działalność w POW^[11]. W pracy konspiracyjnej poznał przyszłą żonę – Władysławę, córkę Marii Tyszkiewicz^[11][b].

Później został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do 49 pułku strzelców kresowych^[14], który 24 marca 1920 roku został połączony z 65 pułkiem piechoty^[15]. W szeregach 65 pp walczył na wojnie z bolszewikami^[16].

Po zakończeniu wojny kontynuował służbę w 65 pp w Starogardzie^[17][18]. Od 1926 roku służył w 2 batalionie strzelców w Starogardzie^[19]. 19 marca 1928 roku został awansowany na kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 71. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[20]. W marcu 1932 roku został przeniesiony do 58 pułku piechoty w Poznaniu^[21][22]. W kwietniu 1933 roku został przeniesiony do 5 dywizjonu taborów w Bochni z równoczesnym przeniesieniem do korpusu oficerów taborowych^[23]. W dywizjonie pełnił służbę przez kolejnych sześć lat. W marcu 1939 roku na stanowisku dowódcy szwadronu gospodarczego^[24]. W międzyczasie ukończył Szkołę Nauk Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie^[25]. Wziął czynny udział w kampanii wrześniowej^[c].

W czasie okupacji niemieckiej prowadził działalność konspiracyjną na terenie Rzeszowa. Został komendantem miejscowej Wojskowej Służby Ochrony Powstania^[28]. 1 czerwca 1944 roku, po wkroczeniu sowietów do Rzeszowa, został na krótko komisarycznym prezydentem miasta, a następnie wiceprezydentem i ławnikiem^[27]. 21 stycznia 1945 roku został wcielony do Ludowego Wojska Polskiego i przydzielony do krakowsko-śląskiej grupy operacyjnej, z którą wyjechał do Sopotu w charakterze kwatermistrza Centrali Węglowej^[28].

Zmarł 28 lutego 1952 roku w Gdańsku^[29]. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Sopocie^[30].

Pierwszą żoną Tomasza była Władysława z Tyszkiewiczów (ur. 24 lipca 1892 w Kapuścianach), którą poślubił 21 października 1921 roku^[4]. Władysława zmarła cztery tygodnie po narodzinach córki Ryszardy (ur. 15 kwietnia 1926)^[31].

7 lipca 1932 roku w kościele Mariackim w Krakowie zawarł związek małżeński z Urszulą Wandasiewiczówną^[32], z którą miał syna Andrzeja^[33].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 972 – 19 lutego 1921^[34][35][36]
• Medal Niepodległości – 23 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[37][38]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[39]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[39]
• Medal Zwycięstwa^[14]

Uwagi

1. 1 stycznia 1909 w armii rosyjskiej pełnił służbę pułkownik Piotr Kulczycki s. Konstantego (ros. Кульчицкий Петр Константинович)^[8].
2. Wśród odznaczonych Krzyżem i Medalem Niepodległości figuruje Władysława Tyszkiewiczówna, odznaczona 20 grudnia 1932 Medalem Niepodległości^[12]. Brak informacji, by było to odznaczenie pośmiertne oraz brak innych danych osobowych, a także informacji o wysłaniu zawiadomienia i wysłaniu medalu z dyplomem^[13].
3. Wspomnienia Urszuli Wińskiej w tym wątku nie są precyzyjne. Wspomina o tym, że mąż wyjechał 29 sierpnia 1939 do Krakowa, gdzie miał przydział mobilizacyjny do jednego z pułków piechoty^[26], a następnie przytacza relację kpt. int. Jana Wnęka, według której kapitan Wiński miał opuścić macierzysty dywizjon z zamiarem dołączenia do jednostki kawalerii^[27].