Tran

Tran – ciekły tłuszcz otrzymywany z wątroby ryb z rodziny dorszowatych (głównie dorsza atlantyckiego^[1]) oraz tkanki tłuszczowej niektórych ssaków morskich (np. wielorybów lub fok)^[1][2][3]. Zawiera duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych (głównie oleinowego, oleopalmitynowyego i gadoleinowego) oraz witamin (głównie A i D)^[4]. Jest to oleista ciecz o jasnożółtej barwie. Ma rybny smak i zapach^[5]. W kontakcie z tlenem jełczeje, co powoduje rozpad zawartych w nim witamin^[1].

Tran z wątroby dorsza

Tran z wątroby dorsza w kapsułkach

Zobacz hasło tran w Wikisłowniku

Substancję tę otrzymuje się poprzez poddawania świeżej wątroby lub tkanki tłuszczowej działaniu pary wodnej, kwasów lub ługu. Uzyskany w ten sposób ciekły tłuszcz schładza się, a następnie filtruje w celu usunięcia z niego nasyconych kwasów tłuszczowych (np. kwasu stearynowego).

Wykorzystanie

W XIX w. tran był wykorzystywany w medycynie ludowej jako środek wzmacniający oraz tuczący u osób wyniszczonych lub osłabionych. Odkąd w 1922 r. odkryto jego wysoką zawartość witaminy A oraz witaminy D, stosowano go również w leczeniu zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej, a także innych schorzeń (np. krzywica, tężyczka dziecięca, osteomalacja). Obecnie jest on traktowany wyłącznie jako suplement diety albo surowiec do produkcji preparatów witaminowych^[1].

Tran może być pomocny w leczeniu kacheksji, lecz obecne wyniki badań nie są jednoznaczne. Jedno badanie sugeruje, że podczas chemioterapii tran może zapobiegać utracie masy ciała i masy mięśniowej u chorych na raka płuc^[6].

Podawanie tranu dzieciom wydaje się być pomocne w redukcji objawów ADHD^[7].