Trijodek boru

Trijodek boru, jodek boru, BI
3 – nieorganiczny związek chemiczny boru i jodu.

Triodek boru

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. trijodek boru, jodek boru(3+), jodek(1−) boru(3+), jodek boru(III) podst. trijodoboran addyt. trijodydobor Inne nazwy i oznaczenia Stocka jodek boru(III) inne jodek boru, daw. trójjodek boru
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	BI3
Masa molowa	391,52 g/mol
Wygląd	bezbarwne, lotne ciało stałe (często lekko różowe od śladów jodu)
Identyfikacja
Numer CAS	13517-10-7
PubChem	83546
SMILES IB(I)I
InChI InChI=1S/BI3/c2-1(3)4 InChIKey YMEKEHSRPZAOGO-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 3,350 g/cm³[1]; ciało stałe Rozpuszczalność chlorek metylenu, chloroform, czterochlorek węgla, dwusiarczek węgla Temperatura topnienia 49,7 °C[2] Temperatura wrzenia 209,5 °C[2]
Budowa Typ hybrydyzacji i VSEPR sp² – trójkąt płaski Moment dipolowy 0 D
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2012-02-08] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[1] Niebezpieczeństwo Zwroty H H314 Zwroty P P280, P305+P351+P338, P310 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanego źródła[1] Żrący (C) Zwroty R R34 Zwroty S S26, S36/37/39, S43, S45 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[3] 0 3 0   Numer RTECS ED7400000
Podobne związki
Inne aniony	BF3, BCl3, BBr3
Inne kationy	AlI3, GaI3
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Otrzymywanie

Jodek boru można otrzymać w wyniku bezpośredniej syntezy poprzez jodowanie boru w temperaturze 600–1000 °C^[4]:

3I
2 + 2B → 2BI
3

Jodek boru o bardzo wysokiej czystości z 25% wydajnością można uzyskać w reakcji jodu rozpuszczonego w heptanie z borowodorkiem sodu lub potasu w temperaturze 80 °C^[5]:

8I
2 + 3NaBH
4 → 3NaI + 3BI
3 + 4H
2 + 4HI

Właściwości

W temperaturze pokojowej jest to bezbarwne, lotne ciało stałe, często lekko zabarwione na różowo na skutek obecności śladów jodu, który wydziela się łatwo wobec wilgoci. Ulega fotolizie pod wpływem światła o długości fali poniżej 360 nm. Należy przechowywać go w ciemności w atmosferze gazu obojętnego^[6].

Jest silnym kwasem Lewisa. Rozkłada m.in. etery dialkilowe (do jodków alkilowych) oraz arylowo-alkilowe (do fenoli i jodków alkilowych); nie reaguje z eterami diarylowymi. W reakcjach tych jest najbardziej reaktywny spośród wszystkich halogenków boru. Jodki alkilowe powstają też w reakcjach jodku boru z estrami, silanami i alkoholami^[6].

Zastosowanie

Stosowany w preparatyce organicznej do rozrywania wiązań C−O w eterach, estrach i in., do substytucji halogenków alkilowych i arylowych, do borowania^[6]. Jest także substratem do otrzymywania boru o wysokiej czystości^[5].