Vireo

Vireo – rodzaj ptaków z podrodziny wireonków (Vireoninae) w obrębie rodziny wireonkowatych (Vireonidae).

Vireo[1]
Vieillot, 1808[2]
Wireonek czerwonooki (V. olivaceus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	wireonkowate
Podrodzina	wireonki
Rodzaj	Vireo
Typ nomenklatoryczny
Vireo musicus Vieillot, 1808 (= Tanagra grisea Boddaert, 1783)
Synonimy Vireosylva Bonaparte, 1838[3] Vireosylvia[a] Cabanis, 1847[4] Phyllomanes[b] Cabanis, 1847[4] Neochloe P.L. Sclater, 1858[5] Lanivireo Baird, 1858[6] Laniivireo[c] Anonim, 1858[7] Laniovireo[c] P.L. Sclater, 1860[8] Laletes P.L. Sclater, 1861[9] Chlorochroa[d] P.L. Sclater, 1862[10] Vireonella Baird, 1866[11] Chlorochroa G.R. Gray, 1869[12] Lawrencia Ridgway, 1886[13] Solivireo Oberholser, 1974[14] Melodivireo Oberholser, 1974[15]
Gatunki
33 gatunki – zobacz opis w tekście

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce^[16].

Morfologia

Długość ciała 10–16 cm; masa ciała 7–26 g^[17].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1808 roku francuski ornitolog Louis Pierre Vieillot w publikacji swojego autorstwa zatytułowanej Historia naturalna ptaków Ameryki Północnej^[2]. Vieillot nie wskazał gatunku typowego; (późniejsze oznaczenie)^[18] wireonka białookiego (V. grisea).

Etymologia

• Vireo: łac. vireo, vireonis ‘mały, zielony, wędrowny ptak’, być może samica wilgi zwyczajnej, ale także utożsamiany z dzwońcem zwyczajnym (por. vireo ‘jestem zielony’, od virere ‘być zielonym’)^[19].
• Vireosylva (Vireosylvia): zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Vireo Vieillot, 1808 (wireonek) i Sylvia Scopoli, 1769 (dzierzba)^[20]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie)^[21]: Muscicapa olivacea Linnaeus, 1766.
• Phyllomanes: gr. φυλλον phullon ‘liść’; -μανης -manēs ‘namiętnie lubić’, od μανια mania ‘pasja’, od μαινομαι mainomai ‘być wściekłym’^[22].
• Neochloe: gr. νεος neos ‘nowy, niespodziewany’; χλοη khloē ‘zielony’ (tj. wireonek)^[23]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Neochloe brevipennis P.L. Sclater, 1858.
• Lanivireo (Laniivireo, Laniovireo): zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Lanius Linnaeus, 1758 (dzierzba) i Vireo Vieillot, 1808 (wireonek)^[24]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Vireo flavifrons Vieillot, 1808.
• Laletes: gr. λαλητης lalētēs ‘gaduła, papla’, od λαλεω laleō ‘rozmawiać’^[25]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Laletes osburni P.L. Sclater, 1861.
• Vireonella: rodzaj Vireo Vieillot, 1808 (wireonek); łac. przyrostek zdrabniający -ella^[26]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Vireo gundlachii Lembeye, 1850.
• Chlorochroa: gr. χλωρος khlōros ‘zielony’; χροα khroa, χροας khroas ‘wzór, kolor’, od χρως khrōs, χρωτος khrōtos ‘cera’^[27]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Chlorochroa vireonina G.R. Gray, 1869 (= Vireo hypochryseus P.L. Sclater, 1863).
• Lawrencia: George Newbold Lawrence (1806–1895), amerykański biznesmen, kolekcjoner, ornitolog^[28]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Empidonax nanus Lawrence, 1875.
• Solivireo: łac. solus, solius ‘sam’; rodzaj Vireo Vieillot, 1808^[29]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Muscicapa solitaria A. Wilson, 1810.
• Melodivireo: łac. melodus ‘melodyjny’, od gr. μελωδος melōdos ‘muzykalny’, od μελος melos ‘śpiew’; rodzaj Vireo Vieillot, 1808^[30]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Muscicapa gilva Vieillot, 1808.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[31]:

• Vireo sclateri (Salvin & Godman, 1883) – wireonek szaroskrzydły
• Vireo philadelphicus (Cassin, 1851) – wireonek cytrynowy
• Vireo swainsoni S.F. Baird, 1858 – wireonek kordylierski
• Vireo leucophrys (Lafresnaye, 1844) – wireonek brązowogłowy
• Vireo magister (S.F. Baird, 1871) – wireonek wielkodzioby
• Vireo olivaceus (Linnaeus, 1766) – wireonek czerwonooki
• Vireo chivi (Vieillot, 1817) – wireonek białobrewy
• Vireo gracilirostris Sharpe, 1890 – wireonek cienkodzioby
• Vireo flavoviridis (Cassin, 1851) – wireonek białobrzuchy
• Vireo altiloquus (Vieillot, 1808) – wireonek wąsaty
• Vireo vicinior Coues, 1866 – wireonek popielaty
• Vireo huttoni Cassin, 1851 – wireonek zielonkawy
• Vireo flavifrons Vieillot, 1808 – wireonek żółtogardły
• Vireo carmioli S.F. Baird, 1866 – wireonek żółtawy
• Vireo masteri Salaman & Stiles, 1996 – wireonek jasnoskrzydły
• Vireo cassinii Xántus de Vesey, 1858 – wireonek oliwkowogrzbiety
• Vireo solitarius (A. Wilson, 1810) – wireonek siwy
• Vireo plumbeus Coues, 1866 – wireonek ołowiany
• Vireo nanus (Lawrence, 1875) – wireonek płaskodzioby
• Vireo osburni (P.L. Sclater, 1861) – wireonek szarogłowy
• Vireo latimeri S.F. Baird, 1866 – wireonek płowy
• Vireo bellii Audubon, 1844 – wireonek skromny
• Vireo brevipennis (P.L. Sclater, 1858) – wireonek stalowy
• Vireo atricapilla Woodhouse, 1852 – wireonek czarnogłowy
• Vireo nelsoni J. Bond, 1934 – wireonek mały
• Vireo caribaeus J. Bond & Meyer de Schauensee, 1942 – wireonek karaibski
• Vireo modestus P.L. Sclater, 1861 – wireonek posępny
• Vireo gundlachii Lembeye, 1850 – wireonek kubański
• Vireo pallens Salvin, 1863 – wireonek namorzynowy
• Vireo bairdi Ridgway, 1885 – wireonek brązowy
• Vireo griseus (Boddaert, 1783) – wireonek białooki
• Vireo crassirostris (H. Bryant, 1859) – wireonek grubodzioby

Uwagi

1. Wariant pisowni Vireosylva Bonaparte, 1838.
2. Nowa nazwa dla Vireosylva Bonaparte, 1838 ze względu na puryzm.
3. Wariant pisowni Lanivireo Baird, 1858.
4. Nomen nudum.