Wojciech Wencel

Wojciech Wencel (ur. 16 lutego 1972 w Gdańsku) – polski poeta, felietonista, eseista i krytyk literacki.

Wojciech Wencel

Wojciech Wencel autor Zbigniew Kresowaty
Data i miejsce urodzenia	16 lutego 1972 Gdańsk
Dziedzina sztuki	poezja, publicystyka
Ważne dzieła
Oda na dzień św. Cecylii De profundis
Odznaczenia

Życiorys

Absolwent III Liceum Ogólnokształcącego im. Bohaterów Westerplatte (popularnej „Topolówki”) oraz polonistyki Uniwersytetu Gdańskiego. Stały felietonista tygodników „Nowe Państwo” (1999–2004), „Ozon” (2005–2006), „Wprost” (2006–2008), „Gość Niedzielny” (2006-2019), „Gazeta Polska” (2011–2013), „wSieci” (2014-2018). Wiersze publikował m.in. w „brulionie”, „Zeszytach Literackich” i „Tygodniku Powszechnym”.

Był członkiem redakcji kwartalnika „Fronda” (1997–2007) oraz współzałożycielem i członkiem redakcji magazynu „44 / Czterdzieści i Cztery” (2007–2011).

Od 1998 jest stałym współpracownikiem dwumiesięcznika „Arcana”. W latach 1998–2002 był członkiem, a następnie wiceprzewodniczącym Rady Programowej TVP SA.

W 2010 wszedł w skład Trójmiejskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego na prezydenta RP^[1][2]. Jest autorem manifestu stowarzyszenia Solidarni 2010^[3]. W 2011 był inicjatorem listu otwartego poetów wyrażającego solidarność z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem, pozwanym przez spółkę Agora^[4].

W 2011 otrzymał Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza za tom poezji „De profundis”^[5].

W 2014 jego „Oda na dzień św. Cecylii” zajęła czwarte miejsce w plebiscycie Programu Drugiego Polskiego Radia „25 książek na 25-lecie”. Słuchacze radiowej Dwójki uznali ją za najważniejszy tom poezji napisany w języku polskim w ostatnim ćwierćwieczu^[6].

W lutym 2017 Wojciech Wencel został laureatem nagrody „Zasłużony dla Polszczyzny” przyznawanej przez Prezydenta RP^[7][8]. Kandydatura Wojciecha Wencla do tej nagrody została wyłoniona (jako jedna z trzech) w tajnym głosowaniu na posiedzeniu kapituły nagrody 12 października 2016 r. Po posiedzeniu przedstawiciele Rady Języka Polskiego: przewodniczący Andrzej Markowski, sekretarz Katarzyna Kłosińska i członek Rady Jerzy Bralczyk oraz wchodząca w skład kapituły laureatka nagrody z 2013 r. Jadwiga Puzynina odmówili podpisania protokołu; ich stanowisko poparli laureaci tej nagrody z lat ubiegłych, członkowie kapituły nagrody nieobecni na posiedzeniu: Jerzy Bartmiński, Jan Miodek i Walery Pisarek. Po ogłoszeniu nagrody opublikowali oni na witrynie Rady Języka Polskiego datowane na 18 października 2016 r. oświadczenie zatytułowane votum separatum, w którym uzasadniają swoje postępowanie tym, że – nieznane im w trakcie posiedzenia – teksty publicystyczne Wojciecha Wencla „zaprzeczają idei etyki słowa”^[9].

Wszedł w skład komitetu wspierającego kandydaturę Karola Nawrockiego na prezydenta RP w wyborach w 2025^[10].

Publikacje

Książki poetyckie

• Wiersze (Towarzystwo „Ogród Ksiąg”, Warszawa 1995)
• Oda na dzień św. Cecylii (Wydawnictwo Marabut, Gdańsk 1997)
• Oda chorej duszy (bibLioteka, Kraków-Warszawa 2000)
• Ziemia Święta (Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002)
• Wiersze zebrane (Fronda – Apostolicum, Warszawa-Ząbki 2003)
• Imago mundi. Poemat (Fronda – AA, Warszawa-Kraków 2005)
• Podziemne motyle (Nowy Świat, Warszawa 2010)
• De profundis (Arcana, Kraków 2010, 2 wyd. 2011, 3 wyd. 2012)
• Małe Betlejem / Christmastide (wyd. bibliofilskie w nakładzie 30 egz., Mordellus Press, Berlin 2011)
• Oda do śliwowicy i inne wiersze z lat 1992–2012 (Arcana, Kraków 2012)
• Epigonia (Arcana, Kraków 2016)
• Wiersze wybrane (Arcana, Kraków 2017)
• Polonia aeterna (Arcana, Kraków 2018)
• Mnemosyne (Arcana, Kraków 2024)

Zbiory esejów

• Zamieszkać w katedrze. Szkice o kulturze i literaturze (Fronda – Apostolicum, Warszawa-Ząbki 1999)
• Przepis na arcydzieło. Szkice literackie (Arcana, Kraków 2003)

Zbiory felietonów

• Niebo w gębie (Arcana, Kraków 2010)
• Wencel gordyjski (Zysk i S-ka, Poznań 2011)
• Listy z podziemia (LTW, Łomianki 2013)

Biografistyka

• Wierzyński. Sens ponad klęską. Biografia poety (Instytut Literatury, Kraków 2020)
• Lechoń. Rycerz i faun. Biografia poety (Instytut Literatury, Kraków 2021)
• Baliński. Smutny młodzieniec. Biografia poety (Instytut Literatury, Kraków 2023)

Książki w przekładach na języki obce

• Imago mundi / Obraz mira [wybór poezji], przeł. na rosyjski Władimir Okuń (Baltrus, Moskwa 2020)
• Imago mundi [wybór poezji], przeł. na ukraiński Oleksandra Iwaniuk (Krok, Tarnopol 2020)
• Wierzyński: Sense Beyond Catastrophe. A Biography of the Poet, przeł. na angielski Charles S. Kraszewski (Instytut Literatury, Kraków 2021)
• Imago Mundi and Other Poems [wybór poezji], przeł. na angielski Michael J. Mikoś, przedmowa Wojciech Kudyba (Slavica, Bloomington 2023)

Inne projekty

• Droga Krzyżowa 2007 (tekst rozważań do widowiska z udziałem czołówki polskich aktorów emitowanego przez TVP, 2007)
• Křížová Cesta. Velké Pátky 20. století (tekst rozważań do słuchowiska emitowanego i wydanego na płycie CD przez Czeskie Radio przy współudziale Instytutu Polskiego w Pradze, 2008)
• Pani Cogito (tekst pieśni wykonywanej przez Jana Pietrzaka)
• Wiersze o Polsce (płyta CD z autorską recytacją 28 wierszy dołączona do książki Joanny Lichockiej Przebudzenie, Wydawnictwo M, Kraków 2012)

Nagrody i wyróżnienia

• 1995 Nagroda im. Kazimiery Iłłakowiczówny za najlepszy debiut poetycki roku – Wiersze
• 1996 Nagroda główna w I Konkursie Poetyckim im. x. Józefa Baki – poemat Requiem
• 1997 nominacja do Nagrody Literackiej Nike – Oda na dzień św. Cecylii
• 2000 Nagroda Fundacji im. Kościelskich – Oda chorej duszy
• 2000 Nagroda im. ks. Janusza St. Pasierba – Oda chorej duszy
• 2002, 2003, 2006, 2011 nominacje do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza – Oda chorej duszy, Ziemia Święta, Imago mundi, De profundis
• 2003 Nagroda Artusa za najlepszą gdańską książkę roku – Ziemia Święta
• 2004 stypendium Ministra Kultury
• 2004 stypendium Baltic Centre for Writers and Translators w Visby na Gotlandii
• 2006 wyróżnienie w konkursie Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek „Najpiękniejsze książki roku” – Imago mundi
• 2010 Řád Bílé Karla Vrány I. stupně (Order Biały Karla Vrány I. stopnia) za „poetyckie i śliwowicowe propagowanie Wyżyny Czesko-Morawskiej w Polsce”
• 2011 nominacja do Nagrody TOTUS w kategorii „osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej”
• 2011 nominacja do Nagrody im. Jacka Maziarskiego
• 2011 nominacja do Nagrody Złotej Ryby przyznawanej przez Fundację Macieja Rybińskiego
• 2011 Nagroda Literacka im. Franciszka Karpińskiego
• 2011 Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza – De profundis
• 2014 czwarte miejsce w plebiscycie radiowej Dwójki „25 książek na 25-lecie” – Oda na dzień św. Cecylii
• 2017 Nagroda Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej „Zasłużony dla Polszczyzny”^[7]
• 2018 Medal 100-lecia Odzyskania Niepodległości
• 2020 Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie literatury
• 2022 Nagroda Literacka Czterech Kolumn^[11]
• 2022 Nagroda im. Oskara Haleckiego w konkursie Książka Historyczna Roku – Lechoń. Rycerz i faun (wybór jury)^[12]
• 2022 Nagroda im. Oskara Haleckiego w konkursie Książka Historyczna Roku – Wierzyński. Sens ponad klęską (wybór czytelników)^[12]
• 2024 Nagroda Totus Tuus 2024 w kategorii "Osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej"^[13]