Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie

Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne św. Jana Chrzciciela w Warszawie – uczelnia afiliowana przy Collegium Ioanneum Akademii Katolickiej w Warszawie^[2], w której przyszli księża (alumni) przygotowują się do posługi kapłańskiej w archidiecezji warszawskiej oraz – po ukończeniu kursu oficerskiego w Akademii Wojsk Lądowych – w Ordynariacie Polowym^[3].

Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne św. Jana Chrzciciela w Warszawie

Seminarium Metropolitanum Varsaviensis
Metropolitan Higher Seminary in Warsaw

Kościół seminaryjny
Data założenia	12 stycznia 1684
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Adres	Krakowskie Przedmieście 52/54 00-322 Warszawa
Liczba studentów	62 (11 października 2021)[1]
Rektor	ks. dr Krzysztof Szwarc
Członkostwo	afiliacja Collegium Ioanneum Akademii Katolickiej w Warszawie
Położenie na mapie Warszawy Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne św. Jana Chrzciciela w Warszawie
Położenie na mapie Polski Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne św. Jana Chrzciciela w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne św. Jana Chrzciciela w Warszawie
52°14′36″N 21°00′56″E
Strona internetowa

Obecnym rektorem jest ks. dr Wojciech Bartkowicz^[4].

Historia

Początki seminarium warszawskiego sięgają XVI wieku i okresu soboru trydenckiego (1545–1563), który w jednym ze swoich dokumentów określił nowe zasady kształcenia księży na potrzeby diecezji, które od tego momentu miało się odbywać w specjalnie do tego przystosowanych instytucjach, zwanych seminariami. W Warszawie pierwsze takie seminarium powstało w roku 1678 i było prowadzone przez księży misjonarzy. Na przestrzeni czasu, głównie w związku z problemami prawnymi oraz w wyniku otwarcia w mieście drugiego seminarium, instytut księży misjonarzy przestał istnieć.

Inicjatorem założenia w stolicy drugiego seminarium był dziekan ówczesnej kapituły warszawskiej (w tamtym czasie miasto, chociaż było stolicą Rzeczypospolitej, to jako jednostka kościelna podlegało, jako tzw. archidiakonat warszawski diecezji poznańskiej) i późniejszy arcybiskup lwowski Mikołaj Popławski. 13 kwietnia 1682 roku na posiedzeniu kapituły kolegiackiej podjęto uchwałę o fundacji w mieście drugiego seminarium. Klerycy mieli zgodnie z decyzją kapituły, pobierać naukę w kolegium jezuickim, ale już w roku 1685 pieczę nad formacja kleryków przejęli tzw. „księża komuniści”. Dekret kapituły nabrał pełnej mocy prawnej, gdy potwierdzenie tej decyzji podpisał biskup poznański Stefan Wierzbowski w dniu 12 stycznia 1684 roku. Od tego momentu można mówić o istnieniu seminarium warszawskiego, którego Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne jest kontynuatorem.

W wieku XVIII, seminarium staraniem biskupa poznańskiego Teodora Czartoryskiego, Seminarium otrzymało nowo wybudowany budynek przy ulicy Świętojańskiej na Starym Mieście, tuż obok ówczesnej kolegiaty warszawskiej (dzisiejsza katedra). W ciągu późniejszej swojej historii, seminarium lokowane było jeszcze w kilku innych budynkach w mieście. Wojny napoleońskie (1796–1815) spowodowały liczne zniszczenia w stolicy, których nie uniknęło także seminarium. Okres Królestwa Polskiego (1815–1830) był czasem względnej stabilizacji i naprawiania wojennych strat. Ważną zmianą w tym okresie, było objęcie stanowiska rektora przez księdza Benedykta Wyszyńskiego w roku 1845. Od tego momentu to kler diecezji warszawskiej (powstałej w roku 1798) przejął prowadzenie seminarium. Dwa powstania narodowe (z lat 1830–1831 oraz 1863–1864) spowodowały zwrócenie carskich represji również w stronę seminarium, które jako instytucja kształcąca księży katolickich (licznie wspierających powstańców), stało się obiektem szykan oraz inwigilacji prowadzonych przez carską policję.

W roku 1867, w wyniku kasaty wszystkich zakonów w Królestwie Polskim, seminarium zostało przeniesione do pokarmelickiego klasztoru przy Krakowskim Przedmieściu 52/54, gdzie z przerwami (lata 1988–2000) mieści się po dziś dzień. Dynamiczny rozwój seminarium po roku 1919 został przerwany II wojną światową, a następnie okresem rządów władzy komunistycznej i Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, która wszelkimi metodami starała się utrudnić życie seminarium, zarówno na płaszczyźnie prawnej przez uniemożliwianie klerykom zdobywania państwowych stopni naukowych oraz powoływanie kleryków do wojska, jak i na drodze inwigilacji życia wewnętrznego seminarium i prywatnego życia samych kleryków. Po roku 1989 seminarium zostały przywrócone wszelkie odmawiane mu wcześniej prawa państwowe oraz swoboda życia wewnętrznego.

W ciągu ponad 300 lat istnienia (co czyni seminarium najstarszą instytucją kształcenia w Warszawie) seminarium dało Kościołowi w Polsce 6 błogosławionych – są to męczennicy okresu II wojny światowej: ks. Michał Oziębłowski, ks. Michał Woźniak, ks. Edward Detkens, ks. Zygmunt Sajna, ks. Roman Archutowski (rektor okresu wojny), wszyscy beatyfikowani w roku 1999 przez papieża Jana Pawła II podczas pielgrzymki do Polski oraz bł. ks. Jerzego Popiełuszkę (beatyfikowany 6 czerwca 2010), a także kilku biskupów (w tym jednego kardynała, Aleksandra Kakowskiego, który w latach 1898–1910 był rektorem seminarium). W ciągu tych 300 lat seminarium było kierowane przez 45 rektorów^[5]. Obecnie tę funkcję pełni ks. Wojciech Bartkowicz.

Władze

Rektor: ks. dr Wojciech Bartkowicz

Wicerektor: ks. dr Krzysztof Szwarc

Rektorzy (w siedzibie przy Krakowskim Przedmieściu)

L.p.	Imię i nazwisko	Okres pełnienia funkcji	Uwagi
1.	ks. abp Kazimierz Ruszkiewicz	1867–1883	arcybiskup warszawski
2.	ks. Władysław Magnuski	1883–1886
3.	ks. Walenty Świniarski	1887–1888
4.	ks. Wojciech Kubiak	1888–1898
5.	ks. kard. Aleksander Kakowski	1898–1910	arcybiskup warszawski, ostatni prymas Królestwa Polskiego
6.	ks. abp Stanisław Gall	1910–1919	biskup polowy, biskup pomocniczy warszawski, administrator archidiecezji warszawskiej
7.	ks. Henryk Fiatowski	1919–1939
8.	bł. ks. Roman Archutowski	1940–1943	beatyfikowany 13 czerwca 1999
9.	ks. Julian Chrościcki	1945–1949
10.	ks. bp Antoni Pawłowski	1949–1953	biskup włocławski
11.	ks. Eugeniusz Szlenk	1953–1956	p.o. rektora
12.	ks. Antoni Kwieciński	1956–1957
13.	ks. bp Władysław Miziołek	1957–1969	biskup pomocniczy warszawski
14.	ks. bp Zbigniew Józef Kraszewski	1969–1971	biskup pomocniczy warszawski, później warszawsko-praski
15.	ks. bp Kazimierz Romaniuk	1971–1982	biskup pomocniczy warszawski, pierwszy biskup warszawsko-praski
16.	ks. Stanisław Kur	1982–1997	wikariusz biskupi, infułat
17.	ks. Krzysztof Pawlina	1997–2010	wikariusz biskupi, prorektor Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie
19.	ks. Wojciech Bartkowicz	2010-2025
20.	ks. Krzysztof Szwarc	od 2025

Absolwenci

Bł. ks. Jerzy Popiełuszko

• bł. ks. Jerzy Popiełuszko (1947–1984) – kapłan i męczennik, kapelan „Solidarności”,
• bł. ks. Roman Archutowski (1882–1943) – rektor seminarium w czasie II wojny światowej,
• bł. ks. Michał Oziębłowski (1900–1942) – więziony w hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Dachau, beatyfikowany przez Jana Pawła II podczas pielgrzymki papieskiej do Polski w grupie 108 męczenników za wiarę,
• bł. ks. Michał Woźniak (1875–1942) – więziony w hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Dachau, beatyfikowany przez Jana Pawła II podczas pielgrzymki papieskiej do Polski w grupie 108 męczenników za wiarę,
• bł. ks. Edward Detkens (1885–1942) – duszpasterz środowisk akademickich w Warszawie, beatyfikowany przez Jana Pawła II podczas pielgrzymki papieskiej do Polski w grupie 108 męczenników za wiarę,
• bł. ks. Zygmunt Sajna (1897–1940) – więziony na Pawiaku, beatyfikowany przez Jana Pawła II podczas pielgrzymki papieskiej do Polski w grupie 108 męczenników za wiarę,
• ks. Ignacy Skorupka (1893–1920) – bohater walk z bolszewikami w czasie wojny z 1920 roku,
• kard. Aleksander Kakowski (1862–1938) – metropolita warszawski, ostatni prymas Królestwa Polskiego,
• ks. prof. dr doc. hab. Ludwik Królik (1942–1999) – dziekan Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie,
• ks. dr hab. Stanisław Kur (ur. 1929) – biblista, znawca języków biblijnych, etiopista
• ks. prof. dr hab. Ryszard Rumianek (1947–2010) – rektor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, tragicznie zmarły w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem,
• ks. Jan Twardowski (1915–2006) – poeta, rektor kościoła sióstr Wizytek w Warszawie,
• ks. Władysław Korniłowicz (1884–1946) – współtwórca i kierownik duchowy Dzieła Lasek,
• o. Bogusław Paleczny (1959–2009) – zakonnik kamiliański, twórca Kamiliańskiej Misji Pomocy Społecznej, opiekun bezdomnych,
• ks. Janusz Frankowski (1928–2017) – biblista, profesor Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie,
• abp Marek Solczyński (ur. 1961) – nuncjusz apostolski w Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie,
• bp dr hab. Michał Janocha (ur. 1959) – biskup pomocniczy warszawski,
• ks. dr hab. Tomasz Jakubiak (ur. 1976) – kanonista, wykładowca Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie,
• bp Rafał Markowski (ur. 1958) – biskup pomocniczy warszawski,
• bp Zygmunt Choromański (1892–1968) – biskup pomocniczy warszawski,
• bp Marian Duś (1938–2021) – biskup pomocniczy warszawski,
• bp Józef Zawitkowski (1938–2020) – biskup pomocniczy warszawski następnie biskup pomocniczy łowicki,
• bp Piotr Jarecki (ur. 1955) – biskup pomocniczy warszawski,
• bp Władysław Miziołek (1914–2000) – biskup pomocniczy warszawski,
• bp Kazimierz Romaniuk (ur. 1927) – biskup pomocniczy warszawski,
• bp Tadeusz Pikus (ur. 1949) – biskup pomocniczy warszawski, następnie biskup diecezjalny drohiczyński,
• bp Stanisław Kędziora (1934–2017) – biskup pomocniczy warszawski,
• bp Marek Solarczyk (ur. 1967) – biskup diecezjalny radomski.

Zobacz też

• okres propedeutyczny