Zachodni Brzeg

Zachodni Brzeg^[1] (arab. الضفة الغربية, trb. ad-Diffa al-Gharbija; hebr. הגדה המערבית, trb. ha-Gada ha-Ma’arawit), zwany także Zachodnim Brzegiem Jordanu^[2] i Cisjordanią^[3] – część Palestyny, kontrolowana przez Izrael i stanowiąca jego jednostkę administracyjną o nazwie Judea i Samaria na zachód od doliny rzeki Jordan.

Jerycho

Wyżyna Judzka, widok z Ramallah

Zachodni Brzeg Jordanu – mapa

Geografia

Powierzchnia: 5800 km². Ludność: 2,3 miliona Palestyńczyków i ponad 700 tysięcy Żydów zamieszkujących 279 nielegalnych osiedli zbudowanych z inicjatywy władz Izraela po wojnie sześciodniowej w 1967 roku^[4][5].

Najważniejsze miasta: Jerycho, Betlejem, Dżanin, Nablus, Ramallah i Hebron.

Historia

Obszar Zachodniego Brzegu Jordanu w latach 1920–1947 stanowił część brytyjskiego mandatu Palestyny^[6] . W wyniku działań zbrojnych podczas pierwszej wojny izraelsko-arabskiej (1948) został włączony do Jordanii. 24 kwietnia 1950 roku Jordania ogłosiła jego aneksję, którą uznały Pakistan i Wielka Brytania^[7] [8] . Podczas wojny sześciodniowej (1967) został zajęty przez wojska izraelskie i odtąd jest okupowany przez Izrael^[6] . W 1972 roku Jordania zaproponowała stworzenie federacji Zachodniego Brzegu i Jordanii, co zostało odrzucone przez Federację Państw Arabskich^[8] [9]. W 1988 roku król Husajn I formalnie zrzekł się praw do tego terytorium^[6] .

W 1994 roku Palestyńczycy z Jerycha i otaczającego je obszaru (ok. 60 km²) uzyskali autonomię (w ramach palestyńskiej autonomii w Strefie Gazy i mieście Jerycho). W 1995 roku nastąpiło rozszerzenie autonomii na dalsze obszary Zachodniego Brzegu Jordanu.

Na tych obszarach obecnie trwają zamieszki i walki (intifada) między nieregularnymi, często uznawanymi za terrorystyczne, organizacjami palestyńskimi a armią izraelską.

Zachodni Brzeg poddawany jest stałej izraelskiej presji osadniczej. Kolejne plany osadnicze miały na celu zakłócenie ciągłości geograficznej Zachodniego Brzegu aby zapobiec powstaniu państwa palestyńskiego^[10]. W raporcie z 2013 r. Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) odnotowała zwiększoną liczbę wyburzeń palestyńskiej własności i domów, a także wzrost liczby izraelskich osadników na obszarach otaczających wschodnią Jerozolimę i Betlejem, co przyczyniło się do pogłębienia stworzonego przez Izraelczyków fizycznego rozdrobnienia między różnymi palestyńskimi „bantustanami” – czerpiąc z doświadczeń Republiki Południowej Afryki czasów apartheidu^[11]. Palestyńczycy doświadczają ponadto stale aktów przemocy (również w formie pogromów^[12]) ze strony żydowskich nielegalnych osadników i chroniących ich izraelskich formacji zbrojnych^[13].

Zobacz też

Zobacz hasło Zachodni Brzeg w Wikisłowniku

• Jerozolima
• Autonomia Palestyńska
• Transjordania