Zbigniew Abrahamowicz

Zbigniew Abrahamowicz (ur. 2 października 1938 w Chodorowie koło Lwowa, zm. 14 sierpnia 1990^[a][1][2][3] w Szczecinie) – polski architekt związany ze Szczecinem, twórca projektu Teatru Letniego oraz projektów wielu kościołów, obiektów kultury, oświaty i służby zdrowia, lokali gastronomicznych, założyciel regionalnej szkoły budownictwa domów jednorodzinnych.

Zbigniew Abrahamowicz

Data i miejsce urodzenia	2 października 1938 Chodorów
Data i miejsce śmierci	14 sierpnia 1990 Szczecin
Zawód, zajęcie	architekt
Alma Mater	Politechnika Gdańska, Wydział Architektury
Stanowisko	pracownik Wydziału Architektury Urzędu Miejskiego w Szczecinie

Życiorys

Urodził się niedługo przed wybuchem II wojny światowej w okolicach Lwowa. Po wojnie skończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej (1964). Przez 25 lat pracował w Wydziale Architektury Urzędu Miejskiego w Szczecinie^[1]. Zajmował się projektowaniem kierunków odbudowy i rozbudowy miasta, z troską o zgodność z przedwojenną koncepcją miasta-ogrodu – z zachowaniem jak największych obszarów zieleni w Śródmieściu i dużych dzielnic willowych, takich jak Pogodno lub Głębokie (od roku 2008 miasto jest promowane jako „Floating Garden” – pływający ogród)^[4].

Zaprojektował "Aleję Fontann" - zlokalizowany na pasie między jezdniami i okolony rzędami lip, zespół naprzemiennie położonych fontann, zieleńców i miejsc pod pawilony kawiarniane. Aleja Fontann powstała w Szczecinie w 1974, na odcinku al. Jedności Narodowej (obecnie al. Papieża Jana Pawła II) pomiędzy pl. Lotników, a pl. Grunwaldzkim^[5].

W późniejszych latach Zbigniew Abrahamowicz projektował obiekty – w tym kościoły – o nowoczesnej architekturze, wkomponowane w otoczenie o stylu historycznym. Charakterystycznym przykładem jest kościół Parafii Świętego Krzyża przy ul. Wieniawskiego^[1][6]. Jest to pierwszy z nowych kościołów wybudowanych w powojennym Szczecinie. Żelbetowa konstrukcja o nowatorskiej formie została wkomponowana w tło poniemieckiej dzielnicy willowej^[6]. Historyk sztuki, dr Maria Łopuch, uczestnicząca w plebiscycie Stowarzyszenia Architektów Polskich i Gazety Wyborczej „Skarby Szczecińskiej Architektury”, zaproponowała uznanie tego kościoła za jeden z takich skarbów pisząc, że jest to najbardziej monumentalna budowla projektu Zbigniewa Abrahamowicza w Szczecinie i świetne połączenie nowej i zabytkowej architektury^[7].

Na harmonię innej budowli projektu Zbigniewa Abrahamowicza z otoczeniem przyrodniczym – Parkiem Kasprowicza – zwróciła uwagę inna uczestniczka plebiscytu, Helena Freino, urbanistka z Zakładu Urbanistyki, Planowania Regionalnego i Zarządzania ZUT. Za jeden ze „Skarbów Szczecińskiej Architektury” zaproponowała uznać Teatr Letni^[b][8][9].

Zbigniew Abrahamowicz stworzył też regionalną szkołę budowy domów jednorodzinnych. Był doradcą wielu młodych projektantów, kształtujących nowy estetyczny ład miasta^[1].

Członek Stowarzyszenia Architektów Polskich^[10].

Wybrane projekty[1]

• "Aleja Fontann'' na al. Papieża Jana Pawła II
• Teatr Letni w Szczecinie w Parku Kasprowicza^[11],
• kościół Parafii Świętego Krzyża^[6],
• kościoły o nowoczesnej architekturze na Głębokim (Szczecin) i w Rewalu^[12],
• monument na dawnym cmentarzu żydowskim (ul. Ojca Beyzyma, Gorkiego, Soplicy)^[13],
• karczma „U Anny” (1979–1980), Kliniska Wielkie^[14],
• karczma „Czarny Bawół” k. Starego Czarnowa nad jeziorem Będgoszcz
• liczne wille i domy jednorodzinne np. przy al. Wojska Polskiego 211a, przy ul. Chełmońskiego, Korfantego, Wyspiańskiego^[15].

Teatr Letni w Szczecinie w roku 2005

Aleja Jana Pawła II („Aleja Fontann”) w roku 2008

Monument na dawnym cmentarzu żydowskim (ul. Jacka Soplicy)

Kościół Św. Krzyża w Szczecinie

Kościół św. Brata Alberta w Szczecinie

Kościół Najświętszego Zbawiciela w Rewalu

Uwagi

1. Datę zgonu podano według internetowej wyszukiwarki miejsca pochówku w Szczecinie. W Encyklopedii Szczecina (wyd. 1999) zamieszczono datę 14 lipca 1990).
2. Wymienione obiekty, zaprojektowane przez Zbigniewa Abrahamowicza i zamieszczone na listach propozycji Marii Łopuch i Heleny Freino, nie znalazły się wśród zwycięzców plebiscytu. Zwycięzcami plebiscytu „Skarby Architektury Szczecina” (w sześciu kategoriach) zostały: zabytkowy budynek Wydziału Elektrycznego ZUT, nowy gmach Książnicy Pomorskiej, przedwojenne osiedle mieszkaniowe „Cegłówka” (ul. Stołczyńska, osiedle pracowników Papierni Skolwin, nowe osiedle przy ul. Dziennikarskiej i Koszarowej w Dąbiu, Las Arkoński (kategoria Przedwojenne otwarte przestrzenie publiczne) i część Parku Kasprowicza z Pomnikiem Czynu Polaków (kategoria Powojenne otwarte przestrzenie publiczne)